သာလွဦး
=====
သာလွဦးဆိုသည္မွာ နာမည္ႏွင့္လိုက္ေအာင္ သာလည္းသာ လွလည္းလွ ဦးလည္းဦးသူျဖစ္သည္။ သူသည္ သူ႔ကိုသူ ရခိုင္စာပီသုေတသီႀကီးအျဖစ္ အလွပလွ ဘ၀င္ျမင့္လွ်က္ဟိသည္။ ရခိုင္စာပီႏွင့္ပါတ္သက္၍ ေဆာင္းပါးမ်ားစြာ စာအုပ္မ်ားစြာ ရြီးသားထုတ္၀ီၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ပရိသာတ္ေထာက္ခံမႈအား အျပည့္အ၀ရဟိထားသူျဖင့္သျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို ေကာင္းေကာင္း ေၾကနပ္အားရျဖစ္လွ်က္ဟိသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏စိတ္ထဲမွာ တခုခု ဘ၀င္မက်ျဖစ္လွ်က္ဟိသည္။ တျခားေသာ ရခိုင္စာပီပညာသွ်င္မ်ားမွာက သတ္ပံုတေယာက္တလံုးက်စီ ပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ဖ်က္ဆီးႏိုင္လိုက္ၿပီးျဖစ္သည္။ ဖ်က္ဆီးဖို႔ သတ္ပံုမက်န္လိုက္ပ်ာျဖစ္လို႔ သူ႔ခမ်ာ အႀကံမရအက်ပ္ရိုက္နီသည္။ တခါတရီ (ဤ) ကို (ကၽြဲ) ေျပာင္းေကေကာင္းဖို႔လား စဥ္းစားၾကည့္သည္။ ေျပာင္းခါနီးဆဲဆဲ နာမည္ႀကီးစကားပံုကို လားေျပာင္းခီေက လူသိၿပီးသား နာမည္မရ ေကာ္ႏွက္ခံရဖို႔ ဆိုပ်ာ ေနာက္ဆုတ္လိုက္သည္။ (၏) လည္း မက်န္လိုက္ပ်ာ။ (မွာ) လည္း မက်န္လိုက္ပ်ာ။ ေျပာင္းဖို႔က်န္ေရအလံုးက (ဤ) ႏွင့္ (၍) (၌) ေအသံုးလံုးရာက်န္ပ်ာ။ တခါတခါ (ဤ) ကို (ေဣ) ေျပာင္းၾကည့္ေက ေကာင္းဖို႔လား စိတ္ကူးရသည္။ ျဖစ္တန္ေျခဟိသည္။ (၌) ကို (ႏိႈက္) လို႔ ေျပာင္းခီျပန္ေကလည္း အယင္ေခတ္က ေခတ္ေဟာင္းစာပီတိမွာ ဟိခၿပီးသား။ မသိနားမလည္ေရ အေခ်တိပါးမွာ မ်က္ႏွာရေကလည္း စာပီဗဟုသုတ အနည္းအက်ဥ္းဟိေရ လူတိပါးမွာ အဆဲက်ဖို႔ ေနာက္ဆုတ္လိုက္သည္။ (၍) ကို က်ခါ ငါးဂဏန္းကို ပြတ္တင္လိုက္ေက (၅ိ) ျဖစ္ေတ။ အရာတေယာက္လည္း မလုပ္သိမ့္။ လူမလုပ္သိမ့္ေရ အလုပ္ကို လုပ္မွ ပါရဂူျဖစ္ဖို႔ မဟုတ္ေက ေနာက္လိုက္က်ည္း ရက္ျပတ္ျဖစ္နီဖို႔။ ရခိုင္စာပီေလာကမွာ သတ္ပံုမဖ်က္ရ မခ်င္း ပါရဂူမျဖစ္ႏိုင္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာလွဦးမွာ (၅ိ) သားသတ္ပံုကို စီမံကိန္းခ်လွ်က္ဟိသည္။ (ဆက္ရန္)
သာလွဦး၏စာၾကည့္ခန္းသည္ကား ဖံုတက္ၾကပ္လိုက္လွ်က္ဟိသည္။ ပင့္ခူအိမ္ၾကက္လွ်က္ စာအုပ္အင္တန္မ်ားမ်ားမွာ ျခကိုက္စားလွ်က္ဟိသည္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ဆရာႀကီးစာၾကည့္ခန္းက အဂယင့္ ရွိေဟာင္းသုေတသနျပတိုက္ႏွင့္တူေရဟုဆိုလွ်င္ သာလွဦးမွာ ဘ၀င္ေခြ႔လွ်က္ ငါးသေလာက္ၿပံဳ း ၿပံဳ းနီတတ္သည္။ သာလွဦးသည္ အေခ်ကပင္ မ်က္စိအားေကာင္းသူျဖစ္သည္။ စာဇာေလာက္ဖတ္ဖတ္ မ်က္စိမႈန္သည္မဟိ။ ယင္း မ်က္စိေကာင္းသည္ကိုပင္ သူက စိတ္ပ်က္လွ်က္ဟိသည္။ သူ မ်က္မွန္တပ္ခ်င္သည္။ မ်က္မွန္တပ္မွ ပညာဟိႏွင့္တူသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မ်က္စိေကာင္းေသာ္လည္း ပါ၀ါပါသည့္မ်က္မွန္ကို စတပ္ၾကည့္သည္။ အစပိုင္းတြင္ တစိေခ် အခက္အခဲဟိသည္။ သံုးမိနိေလာက္ တပ္ၾကည့္သည္ႏွင့္ ေခါင္းနည္းနည္းကိုက္လာသည္။ ၾကာလာေသာအခါ က်င့္သားရလာသည္။ သို႔ျဖင့္ မ်က္မွန္တပ္လွ်က္ လမ္းေလွ်ာက္ၾကည့္သည္။ မိမိ အခန္းထဲတြင္ ေခါက္တုန္႔ေခါက္ျပန္လမ္းေလွ်ာက္ၾကည့္သည္။ အဆင္ေျပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပါ၀ါမ်က္မွန္၀ယ္ၿပီး သံုးရက္ေျမာက္ေသာနိတြင္ စပဲြထုတ္သည္။ စစ္ေတြေကာလိပ္သို႔ စတက္ေသာနိလည္းျဖစ္သည္။ စာသင္ခန္းက ဒုတိယထပ္တြင္ျဖစ္နီသည္။ လွီကားထစ္ျဖင့္တက္ရသည္ကို အစတြင္ စိုးရိမ္စိတ္ဟိသည္။ သတိထားၿပီးတက္ၾကည့္ေသာအခါ အားလံုးအဆင္ေျပသည္။ အထစ္အေငါ့မဟိ။ ေကာလိပ္သည္ကား ဆယ္တန္းႏွင့္မတူ။ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ အခန္းအတည္မဟိ။ ဘာသာရပ္လိုက္ အခန္းေျပာင္းေျပာင္းသင္ရသည္။ ေနာက္တဘာသာမွာ ေအာက္ထပ္ျဖစ္နီသည္။ သာလွဦးကား စာသင္ခန္းတြင္လည္း ရွိဆံုးက ထိုင္ရမွ ေၾကနပ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အယင္ထိုင္ခံုနီရာဦးဖို႔ စာအုပ္ကို လက္ဆဲြလွ်က္ ကမန္းကတန္း ၿပီးဆင္းပါလတ္သည္။ ပါ၀ါမ်က္မွန္တပ္ထားသည္ကို သူက မိနီသည္။ အတက္တြင္ အဆင္ေျပေသာ္လည္း အဆင္းတြင္ ပါ၀ါမ်က္မွန္ေၾကာင့္ လွီကားထစ္ကို အနီးေခ်ထင္၍ ခ်နင္းလိုက္သည္တြင္ ၿခီေခါက္လွ်က္ သာလွဦးမွာ သမံတလင္းၾကမ္းျပင္တြင္ ဒုန္းေပါက္ေဆာက္၍က်သည္။ ကံေကာင္းေထာက္မ၍ မ်က္မွန္ကားမကဲြ။ လက္ေခါက္က်သျဖင့္ တစိေခ်နာလားသည္။ မမေခ်တိရွိမွာ အရွက္မရေအာင္ ဒယြားကိုဖုန္ခါလွ်က္ စာသင္ခန္းမထဲသို႔ အယင္အယင္ လွမ္း၀င္လိုက္သည္။ အစပိုင္းတြင္ သြီးပူနီ၍ ၿခီေထာက္မနာ။ ေနာက္ တျဖည္းျဖည္းကိုက္လာသည္။ စာသင္ခန္းထဲက ျပန္ထြက္ေသာအခါ ဣေႁႏၵမပ်က္ေအာင္ မနည္းႀကိဳးစားအားထုတ္ၿပီး မိမိ၏ဗိမာန္ ေ၀သာလီေဆာင္ အခန္းနံပါတ္ (ရ) သို႔ အယင္အေရာက္ လမ္းေလွ်ာက္လာလတ္ရသည္။ ေတာ္ပါသိမ့္ယင့္။ မ်က္မွန္ေၾကာင့္ လွီကားထစ္က လူးက်သည္ကို တေယာက္ေခ်လည္း မရိပ္မိ။ (ဆက္ရန္)
သတ္ပံုတလံုးေျပာင္းသည္မွာ အလြယ္ေခ်မဟုတ္။ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္မႈ ယုတၱိဟိဖို႔လိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သူ႔မွာ အက်ိဳးအေၾကာင္းကို လိုက္ရွာရသည္။ (၍) ဆိုသည္မွာ (ငါရို႕) က ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ရွိအယင္က (လည္းေကာင္း) ကို (၄င္း) ဟူ၍ ဂဏန္းႏွင့္ အကၡရာေပါင္းၿပီးရြီးသားခကတ္သည္။ အခုလည္း (၅) ဂဏန္းႏွင့္ ပြတ္လံုးေပါင္းစပ္လိုက္ျခင္းသည္ မူရင္းအဓိပၸါယ္ႏွင့္ မူလအရြီးအသား (ငါရို႕) ကို အနီးစပ္ဆံုးေဖၚေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏွင့္ မတူကဲြျပားသည္။ သို႔ျဖင့္ မ်ားမၾကာ သာလွဦးသည္ သူတပည့္တေယာက္၏ Facebook Account ကို အသံုးျပဳလွ်က္ ေပါင္းကူးအိန္တာနတ္ထက္တြင္ (၅ိ) သား သတ္ပံုကို စတင္မိတ္ဆက္ပီးလိုက္သည္။ တခဏႏွင့္ခ်က္ခ်င္း ေတာမီးေလာင္သကဲ့သို႔ ကမၻာတ၀ွမ္း ပ်ံ႕ႏွံ႕လားသည္။ ေထာက္ခံမႈ မဲအမ်ားဆံုးရဟိသည္မွာ မေလးသွ်ားႏိုင္ငံေရာက္ ရခိုင္စာပီအုပ္စုျဖစ္သည္။ လက္ခုပ္လက္၀ါးေျဖာက္ေျဖာက္တီး၍ ႀကိဳဆိုလက္ခံကတ္သည္။ အေမရိကသို႔ ေရာက္ဟိနီေသာ သူမ်ားကလည္း လိုက္ရြီးကတ္သည္။ ဘဂၤလားသို႔ ရခိုင္ျပည္သီးျခားလြတ္လပ္ရီးအတြက္ ေရာက္ဟိနီသူမ်ားကလည္း လက္ခံလာကတ္သည္။ တခ်ိဳ႕မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ပံုႏွိပ္စာလံုးအျဖစ္မိတ္ဆက္ပီးလာေသာအခါ သာလွဦး၏(၅ိ) သား သတ္ပံုမွာ ေနာင္းေနာင္းနင္းနင္း ေအာက္ၿခီခိုင္လာသည္။ ဦးသန္းစိန္လက္ထက္ ဒီမိုကေရစီရခါစ ရခိုင္သားမ်ားကို ရခိုင္စာပီသင္ၾကားပိုင္ခြင့္ပီးလာေသာအခါ မူလတန္းရခိုင္စာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းတြင္ပါ ပါလာေသာေၾကာင့္ သာလွဦး၏ (၅ိ) သားသတ္ပံု အတည္ျဖစ္လားလီပါသည္တည္း။ သာလွဦးမွာ မိမိရည္မွန္းခ်က္ ၿပီးျပည့္စံုလားၿပီးျဖစ္သည္အတြက္ ေကာင္းေကာင္းႀကီးေၾကနပ္အားရျဖစ္ကာ ရခိုင္စာပီေလာက ထာ၀ရအနားယူလိုက္ပါသည္။ (ဆက္ရန္)
သို႔ေသာ္ လူ႔အလိုကို နတ္မလိုက္ႏိုင္ဆိုေသာစကားအတိုင္း တခုျပည့္စံုလွ်င္ တခုလိုလာသည္။ သာလွဦးသည္ တဘ၀လံုး စာအုပ္ပံုၾကား၌ သူ႔ဘ၀ကို ျမႇဳပ္ႏွံခရသျဖင့္ အစားဆင္းရဲ အ၀တ္ဆင္းရဲ အနီဆင္းရဲ နီခရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မယားလည္း အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္မွ ရသည္။ မယားမရခင္ သူ ရခိုင္သမတေယာက္ရဖို႔ Facebook ထက္တြင္ အသဲအသန္လိုက္ရွာခပါသည္။ Facebook ထက္တြင္ ရခိုင္သမအလွပေခ်တိကို တြိသည္။ ေယေကလည္း အားလံုးသူက ျမန္မာစကားျဖင့္ရြီးနီကတ္သည္ကို ရခိုင္စာပီသမားပီပီ ဘ၀င္မက်။ တခါတခါ မေခ်ရခိုင္သမ မဟုတ္လား၊ ရခိုင္ပိုင္ ရြီးပါပလင္ ေျပာပါပလင္ေထာက္ျပခီေက အမ်ားနားလည္ေအာင္ ျမန္မာပိုင္ရြီးရစြာပါဆိုၿပီးေက သာလွဦးကို Block လုပ္လိုက္ကတ္ေတ။ ရခိုင္အျခင္းႏွင့္ ရြီးကတ္ေတ မမေခ်တိကို တြိခီျပန္ေကလည္း အရုပ္ကမလွ အသက္ကႀကီး သာလွဦးမွာ ေမ်ာက္သစ္ကိုင္းလက္လြတ္ျဖစ္ၿပီးသနာ ေနာက္ဘိတ္ဆံုးမွာ ခ်င္းမႏွင့္ရာ ယူဖို႔က်သည္။ (ဆက္ရန္)
သာလွဦးမွာ တဘ၀လံုးဆင္းရဲခရသျဖင့္ ဘ၀၌လူရတတ္ႀကီးျဖစ္ဖူးခ်င္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နိမအား ညအား အလုပ္ႏွစိခုလုပ္သည္။ မၾကာခင္ ေဒၚလာေျမာက္မ်ားစြာ စုေဆာင္းရဟိလာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္တြင္ တိုက္ခန္း (၂) ခန္း စစ္ေတြတြင္ အိမ္တအိမ္၊ ေျမာက္ဦးတြင္ ၿခံႏွစ္ၿခံလွမ္း၀ယ္လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔အလိုကား မျပည့္စံုသိမ့္။ ၀မ္းမပူသိမ့္။ ၀မ္းမပူဘဲ ဇာပိုင္ သူဌီးျဖစ္ဖို႔လဲ။ ၀မ္းပူေအာင္ ေလ့က်င့္ရသည္။ ရီမ်ားမ်ားေသာက္ၿပီး လီမ်ာမ်ားလွ်ဴရသည္။ အဆီပါေသာ ၀က္သားကို ညိတိုင္းခ်က္စားသည္။ မၾကာခင္ ၀မ္းဗိုက္ထြက္လာသည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက ယာ သာလွဦးမွာ မယား၀မ္းမပူဘဲ လင္ကရာ ၀မ္းပူလာေရကားဆိုလွ်င္ သာလွဦးက ေကာင္းေကာင္း ေပ်ာ္သည္။
ဦးသိန္းစိန္လက္ထက္ လြတ္ၿငိမ္းခ်င္းသာခြင့္ပီးသျဖင့္ သာလွဦး ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို အဖမ္းအဆီးမဟိျပန္လာရသည္။ ႏိုင္ငံျခားျပန္ ေဒၚလာသူဌီးႀကီးျဖစ္နီသျဖင့္ သာလွဦးမွာ လားလီရာရာ မ်က္ႏွာပန္းလွ စန္းပြင့္လွပါသည္။ လူတိုင္းလူတိုင္းက ထမင္းေခၚေကၽြးဖိတ္ၾကားျခင္းခံရသည္။ ရခိုင္စာပီေဟာေျပာပဲြတိုင္း မနားတမ္းလိုက္ေဟာရသည္။ နားခ်ိန္မဟိ။ သို႔ေသာ္ သာလွဦးကား မေပ်ာ္။ သူ႔မွာ ႏွလံုးေရာဂါမဟိ။ သြီးတိုးေရာဂါမဟိ။ ႏွလံုးေရာဂါ သြီးတိုးေရာဂါမဟိဘဲ ျမန္မာျပည္မွာ ဇာပိုင္ သူဌီးစာရင္း၀င္ဖို႔လဲ။ သြီးတိုးေရာဂါျဖစ္ဖို႔ ညိတိုင္းဆားအမ်ားႀကီးစားပီးရသည္။ သြီးတိုးျဖစ္မျဖစ္ ဆီးခန္းညိတိုင္းလားစစ္သည္။ သူငယ္ခ်င္းဆရာ၀န္က သူငယ္ခ်င္းမွာ သြီးတိုးမဟိ စာဖတ္မ်ားလို႔ လိုင္ေၾကာတက္စြာရာေျပာေက လံုး၀သေဘာမက်။ တရက္နိ သူငယ္ခ်င္းဆရာ၀န္က အျမင္ကပ္ကပ္ႏွင့္ ဂိုးေခ်မွာ သြီးတိုးဟိနီယာ ႏွလံုးေရာဂါလည္း ဟိနီယာေျမႇာက္ေျပာလိုက္ေသာအခါ သာလွဦးမွာ ေကာင္းေကာင္းေပ်ာ္ပါသည္။
မ်ားမၾကာ (၅ိ) သားဆရာႀကီး သာလွဦးတေယာက္ မိမိမြီးရပ္ဇာတိ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တြင္ မရဏႏွင့္စ်ာန္ႂကြပါသည္။ လူအမ်ားက အထူးၾကည္ညိဳေလးစားျခင္းခံရေသာ ရခိုင္စာပီသုေတသီႀကီးတဦးျဖစ္သျဖင့္ ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းႏွင့္ တတန္းတည္းထားကာ သာလွဦး၏အရိုးျပာကို ဂူသပ္လွ်က္ သွ်စ္ေသာင္းဘုရား၌ ျမႇဳပ္ႏွံျခင္းခံရသည္။
သာလွဦး၏အရိုးျပာအုပ္ဂူ၌စာတမ္းထိုးထားသည္မွာကား
အမ်ိဳးသီလ ႏွစ္ဌာနကို
ျပည့္၀မ႑ိဳင္ ေစာင့္စြမ္းႏိုင္၅ိ (အသံထြက္ (၅ိ) သား)
ရကၡိဳင္နာမ ဘဲြ႕မည္လွျဖင့္
အႏြတၱသညာ ေခၚအပ္စြာတည္း --။
ဟူ၅ိ (အသံထြက္ (၅ိ) သား) ျဖစ္ပါလီသည္တည္း။
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
ေမလ (၃) ရက္ ၂၀၁၅ ခု တလဂုၤနီနိ မိုးထ (၄) ခ်က္တီး အခ်ိန္တိတိတြင္ ရြီးၿပီးဆံုးပါသည္။
Sunday, May 3, 2015
Saturday, May 2, 2015
အဖၿမီ
အဖၿမီ
===
( က )
အထင္ကရသမိုင္း
ေဖ်ာက္ဖ်က္မရေရ သမိုင္း
ဂႏၱဝင္ သမိုင္းမ်ားကို
ရင္ဖက္တိထဲမွာ
ကိုယ္စီကိုယ္ငွ
ထိုးထြင္းထားကတ္ေတ --။
သမိုင္းဆိုေရ စကားလုံးတိစြာ
ရိုးအီနီေကလည္းေသာ့
သမိုင္းဆိုစြာ "ဇာတိမာန္"
ယင္းဇာတိမာန္ကို
သမိုင္းက မြီးပီးလိုက္ေတ....။
( ခ )
ၿမီဖုံးခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
ျပာဖုံးခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
သြီးစြန္းခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
ယင္းၿမိဳ႕ျပတိစြာ
လူးလွိမ့္ပနာ လႈပ္လွ်ား
ဒါးသြီးေရ အသံတိ
ဘဝဂ္ညံဖို႔ေဒ...။
( ဂ )
အစဥ္အလာႀကီးမားျခင္း
ရီႊေရာင္လႊမ္းေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား၏
ယဥ္ေက်းမႈ ျပယုဂ္တိစြာ
ငါရို႕ ႏွလုံးသားထဲမွာ
ငါရို႕ သြီးသားထဲမွာ
ခိုင္မာစြာ တည္ဟိ
ႃခြီဖ်က္မရေရ သမိုင္းခြန္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ --။
( ဃ )
ျပာျဖစ္လားေရ ရခိုင့္ရႊီနန္းေတာ္
ေဒၿမီမွာ ျပန္ပနာ က်ေရာက္ခ
ငါရုိ႕ သြီးမ်ားစြာ
ႏွလုံးသြီးသားတိနန္႔ တသားတည္းျဖစ္
ယုံၾကည္သူရုိ႕
အသက္နန္႔ ထုဆစ္ခကတ္ေတ
အေတာက္ပဆုံး သမိုင္း
အခမ္းနားဆုံးေသာ သမိုင္းအျဖစ္
ရဲရင့္ေရ ရကၡိတ သြီးတိနန္႔ ထုဆစ္ကတ္
ေဖ်ာက္ဖ်က္မရေရ သမိုင္းတြန္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ --။
( င )
ေတာ္လွန္သူရို႕၏
သြီးတိ
ေခၽြးတိ
ဘဝတိ
အသက္တိနန္႔ ထုဆစ္ကတ္ေက
ရႊီေရာင္နိသစ္တိစြာ
ဂႏၱဝင္သစ္၏ အမွတ္တရ
ဂႏၲဝင္သစ္၏ အထင္ကရ သမိုင္းျဖစ္ရဖို႔ေဒ
မမိႏိုင္ေရ သမိုင္းစြမ္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ...။
( စ )
ေဒၿမီစြာ ရကၡိတၿမီ
အဖၿမီ
ဘူမိ ရကၡိတ ပုတၱရၿမီ
ဂနၱဝင္ၿမီ
ငါရို႕ၿမီ
အို.......အဖၿမီ ---။ ။
ခိုင္လင္း (ေမဃ၀တီ)
10/6/2005
===
( က )
အထင္ကရသမိုင္း
ေဖ်ာက္ဖ်က္မရေရ သမိုင္း
ဂႏၱဝင္ သမိုင္းမ်ားကို
ရင္ဖက္တိထဲမွာ
ကိုယ္စီကိုယ္ငွ
ထိုးထြင္းထားကတ္ေတ --။
သမိုင္းဆိုေရ စကားလုံးတိစြာ
ရိုးအီနီေကလည္းေသာ့
သမိုင္းဆိုစြာ "ဇာတိမာန္"
ယင္းဇာတိမာန္ကို
သမိုင္းက မြီးပီးလိုက္ေတ....။
( ခ )
ၿမီဖုံးခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
ျပာဖုံးခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
သြီးစြန္းခေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား
ယင္းၿမိဳ႕ျပတိစြာ
လူးလွိမ့္ပနာ လႈပ္လွ်ား
ဒါးသြီးေရ အသံတိ
ဘဝဂ္ညံဖို႔ေဒ...။
( ဂ )
အစဥ္အလာႀကီးမားျခင္း
ရီႊေရာင္လႊမ္းေရ ၿမိဳ႕ျပမ်ား၏
ယဥ္ေက်းမႈ ျပယုဂ္တိစြာ
ငါရို႕ ႏွလုံးသားထဲမွာ
ငါရို႕ သြီးသားထဲမွာ
ခိုင္မာစြာ တည္ဟိ
ႃခြီဖ်က္မရေရ သမိုင္းခြန္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ --။
( ဃ )
ျပာျဖစ္လားေရ ရခိုင့္ရႊီနန္းေတာ္
ေဒၿမီမွာ ျပန္ပနာ က်ေရာက္ခ
ငါရုိ႕ သြီးမ်ားစြာ
ႏွလုံးသြီးသားတိနန္႔ တသားတည္းျဖစ္
ယုံၾကည္သူရုိ႕
အသက္နန္႔ ထုဆစ္ခကတ္ေတ
အေတာက္ပဆုံး သမိုင္း
အခမ္းနားဆုံးေသာ သမိုင္းအျဖစ္
ရဲရင့္ေရ ရကၡိတ သြီးတိနန္႔ ထုဆစ္ကတ္
ေဖ်ာက္ဖ်က္မရေရ သမိုင္းတြန္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ --။
( င )
ေတာ္လွန္သူရို႕၏
သြီးတိ
ေခၽြးတိ
ဘဝတိ
အသက္တိနန္႔ ထုဆစ္ကတ္ေက
ရႊီေရာင္နိသစ္တိစြာ
ဂႏၱဝင္သစ္၏ အမွတ္တရ
ဂႏၲဝင္သစ္၏ အထင္ကရ သမိုင္းျဖစ္ရဖို႔ေဒ
မမိႏိုင္ေရ သမိုင္းစြမ္းအား
ေဒၿမီစြာ
ငါရို႕ အဖၿမီ...။
( စ )
ေဒၿမီစြာ ရကၡိတၿမီ
အဖၿမီ
ဘူမိ ရကၡိတ ပုတၱရၿမီ
ဂနၱဝင္ၿမီ
ငါရို႕ၿမီ
အို.......အဖၿမီ ---။ ။
ခိုင္လင္း (ေမဃ၀တီ)
10/6/2005
Saturday, April 11, 2015
စဥ္းစားလို႔ တုန္႔ျပန္ပါ
စဥ္းစားလို႔ တုန္႔ျပန္ပါ
==========
ေမာင္ႀကီးသွ်င္ လာေရ လာေရ
ရီေလာင္းကတ္ပါမည္
ႏွစ္သစ္ကူး သႀကၤန္ပဲြမွာ
မရီးရို႕နန္႔ အတူၿပိဳင္လို႔
ရီေလာင္းဖို႔ လာေရ --။
က်န္းခန္႔သာ မာစီေၾကာင္းကို
ေတာင္းဆုမိတၱာ ပို႔ပါေရ
ေဒႏွစ္ သႀကၤန္ပဲြမွာေလ
သူႏိုင္ကိုယ္ႏိုင္ ရွိဆိုင္ေလာင္းကတ္မည္ --။
မဂၤလာအေပါင္းနန္႔ ျပည့္စီေၾကာင္း
ဆုမြန္ေတာင္းပ်ာယ္ မိတၱာ၀ီ
အခါသႀကၤန္ ႏွစ္သစ္ေျပာင္းမွာ
ေလာင္းလိုက္မည္ အတာရီ --။
မာစီသာစီ က်မၼာခ်မ္းသာ ဖီးကင္းကတ္စီ
ဌာနီျဖာ၀ီ စီးပြားဥစၥာ တိုးပြားကတ္္စီ
သူငါတူညီ စြမ္းေဆာင္ႀကိဳးပန္းပါလီ
ျပည္ရခိုင္ေလး၀တီ တျပည္းညီ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္စီ --။
ႏွစ္ဆန္းစ မဂၤလာခ်ိန္မွာ
ပိေတာက္ေရႊ၀ါ ဖူးပြင့္ပါလို႔
အတာရီသဘင္ သႀကၤန္ပဲြကို
ဆင္ႏဲႊႏွစ္စိုင္ မပ်က္ပါ --။
ရခိုင္ဓေလ့ ရခိုင္ဘာသာ
ဖိုးဖီးစိုင္လာ ထူးလွပါယင့္
ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္ ရိုးရာပဲြမွာ
ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ျပည့္၀ပါယင့္ေလ --။
ရွိအဆက္ဆက္ အစိုင္အလာ
ရခိုင့္ရိုးရာ ဟိခပါယင့္
နံသာရီစင္ ၀ိုင္းပ်ာယ္သြီး
ဆိုတီးကခုန္ ျမဴးကာ --။
ဘုရားတရား ျမတ္သံဃာ
မိဘဆရာ ကန္ေတာ့ပါယင့္
ကိုယ့္ရိုးရာ သႀကၤန္ပဲြကို
အၿမဲမပ်က္ေအာင္ က်င့္ပပါယင့္ေလ --။
အခါေတာ္ တန္းခူးလ
သႀကၤန္က်လို႔ ေမာင္ရို႕ေပ်ာ္ေရ
ပိေတာက္ခိုင္ညွာ ေရႊ၀ါဖူး
ဥၾသက်ဴးလို႔ ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္ေရ --။
အတာရီ စုပ်ာယ္ေေလာင္းေရ
မာစီသာစီ ဆုမြန္ေတာင္းေရ
မာပါစီ သာပါစီ
က်န္းကန္းသာလို႔ မာကတ္ပါစီ --။
ေမာင္ႀကီးသွ်င္ ၀ိုင္းေတာ္သား
မိတၱာထားလို႔ ေျပာၾကားပါမည္
သႀကၤန္ခါ ၿပံဳးရႊင္ၿပီး
ႏွလံုးဘ၀င္အီးဖို႔ ေတးဖဲြ႕ဆိုေရ --။
ပန္းပိေတာက္ပိုင္ မႊီးပါကတ္စီ
သႀကၤန္ရီပိုင္ အီးပါကတ္စီ --။
အယင္ခါ ေရႊထီးေဆာင္း
ယင္းအေၾကာင္းကိုက်ည္း မေျပာစီခ်င္ပါ
အခုခ်ိန္ခါ တိုင္းျပည္အက်ိဳး
ႀကိဳးစားလုပ္မွ တိုးတက္သာယာ --။
စကားကို ေလွ်ာ့ပါေလ်ာ့ပါ
လုပ္အားကို တိုးပါတိုးပါ
ျပည္သာယာ ျပည္သာယာ
ျဖစ္လာစီဖို႔ အနာဂါတ္ေနာင္ခါ --။
မရီးအလွ အသြင္ရူပါ
ေမာင္ေမာင့္ရင္မွာ စဲြမိပါယင့္
အတာရီစင္ ေလာင္းနီတုန္း
ရႊင္ၿပံဳးအီးျမ အလွပို --။
မ်က္လံုးက ရႊန္းစိုစို
မ်က္ႏွာခ်ိဳခ်ိဳ အီးခ်မ္းသာလို႔
ပန္းပိေတာက္ပိုင္ လွပံုဆန္း
စဲြလန္းလို႔ ခ်စ္မိပါယင့္ေလ --။
ခ်စ္ရဖို႔ လူကိုရွာခါ
ေငြဖလားကိုင္ကာ ၿပံဳးျပနီယင့္
ထိုမွာျမင္ပ်ာယ္ မ႑ပ္ၾကား
ေလာင္းအနားက မရီးေခ် --။
ေငြဖလားႀကီးနန္႔ ရီကိုယူပ်ာယ္
မရီးပ်ိဳျဖဴ ေလာင္းလိုက္ပါဖိ
မူယာပ်ဴငွာ ေျခာက္ျပစ္ကင္း
ညမင္းအ႐ုပ္ မ်က္ႏွာ --။
တြိရလို႔ ေဒခ်ိန္ေဒခါ
ေမာင္ေမာင့္ရင္မွာ ခ်မ္းေျမ့ပါယင့္
ခါေတာ္သႀကၤန္ ရက္ျမတ္မ်ား
လြန္လားလတ္မည္ စိုးေရ --။
မ႑ပ္တြင္းက လမင္းတရာ
၀င္း၀ါၿပိဳင္တူ ထြက္ေတအလား
အသက္လွ်ဴ ပင္ မွားေလာက္ပါယင့္
အသဲၾကားမွာ စဲြထားခ်င္ယင့္ေလ --။
ရီတဖလားေလာက္ ေလာင္းပါမည္
ခ်စ္ေတဆိုေရ စကားကိုလည္း
နားလည္ေအာင္ ေျပာခပါယင့္
စဥ္းစားလို႔ တုန္႔ျပန္ပါဖိေလ --။
(စစ္ေတြ ညိဳသန္႔)
==========
ေမာင္ႀကီးသွ်င္ လာေရ လာေရ
ရီေလာင္းကတ္ပါမည္
ႏွစ္သစ္ကူး သႀကၤန္ပဲြမွာ
မရီးရို႕နန္႔ အတူၿပိဳင္လို႔
ရီေလာင္းဖို႔ လာေရ --။
က်န္းခန္႔သာ မာစီေၾကာင္းကို
ေတာင္းဆုမိတၱာ ပို႔ပါေရ
ေဒႏွစ္ သႀကၤန္ပဲြမွာေလ
သူႏိုင္ကိုယ္ႏိုင္ ရွိဆိုင္ေလာင္းကတ္မည္ --။
မဂၤလာအေပါင္းနန္႔ ျပည့္စီေၾကာင္း
ဆုမြန္ေတာင္းပ်ာယ္ မိတၱာ၀ီ
အခါသႀကၤန္ ႏွစ္သစ္ေျပာင္းမွာ
ေလာင္းလိုက္မည္ အတာရီ --။
မာစီသာစီ က်မၼာခ်မ္းသာ ဖီးကင္းကတ္စီ
ဌာနီျဖာ၀ီ စီးပြားဥစၥာ တိုးပြားကတ္္စီ
သူငါတူညီ စြမ္းေဆာင္ႀကိဳးပန္းပါလီ
ျပည္ရခိုင္ေလး၀တီ တျပည္းညီ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္စီ --။
ႏွစ္ဆန္းစ မဂၤလာခ်ိန္မွာ
ပိေတာက္ေရႊ၀ါ ဖူးပြင့္ပါလို႔
အတာရီသဘင္ သႀကၤန္ပဲြကို
ဆင္ႏဲႊႏွစ္စိုင္ မပ်က္ပါ --။
ရခိုင္ဓေလ့ ရခိုင္ဘာသာ
ဖိုးဖီးစိုင္လာ ထူးလွပါယင့္
ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္ ရိုးရာပဲြမွာ
ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ျပည့္၀ပါယင့္ေလ --။
ရွိအဆက္ဆက္ အစိုင္အလာ
ရခိုင့္ရိုးရာ ဟိခပါယင့္
နံသာရီစင္ ၀ိုင္းပ်ာယ္သြီး
ဆိုတီးကခုန္ ျမဴးကာ --။
ဘုရားတရား ျမတ္သံဃာ
မိဘဆရာ ကန္ေတာ့ပါယင့္
ကိုယ့္ရိုးရာ သႀကၤန္ပဲြကို
အၿမဲမပ်က္ေအာင္ က်င့္ပပါယင့္ေလ --။
အခါေတာ္ တန္းခူးလ
သႀကၤန္က်လို႔ ေမာင္ရို႕ေပ်ာ္ေရ
ပိေတာက္ခိုင္ညွာ ေရႊ၀ါဖူး
ဥၾသက်ဴးလို႔ ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္ေရ --။
အတာရီ စုပ်ာယ္ေေလာင္းေရ
မာစီသာစီ ဆုမြန္ေတာင္းေရ
မာပါစီ သာပါစီ
က်န္းကန္းသာလို႔ မာကတ္ပါစီ --။
ေမာင္ႀကီးသွ်င္ ၀ိုင္းေတာ္သား
မိတၱာထားလို႔ ေျပာၾကားပါမည္
သႀကၤန္ခါ ၿပံဳးရႊင္ၿပီး
ႏွလံုးဘ၀င္အီးဖို႔ ေတးဖဲြ႕ဆိုေရ --။
ပန္းပိေတာက္ပိုင္ မႊီးပါကတ္စီ
သႀကၤန္ရီပိုင္ အီးပါကတ္စီ --။
အယင္ခါ ေရႊထီးေဆာင္း
ယင္းအေၾကာင္းကိုက်ည္း မေျပာစီခ်င္ပါ
အခုခ်ိန္ခါ တိုင္းျပည္အက်ိဳး
ႀကိဳးစားလုပ္မွ တိုးတက္သာယာ --။
စကားကို ေလွ်ာ့ပါေလ်ာ့ပါ
လုပ္အားကို တိုးပါတိုးပါ
ျပည္သာယာ ျပည္သာယာ
ျဖစ္လာစီဖို႔ အနာဂါတ္ေနာင္ခါ --။
မရီးအလွ အသြင္ရူပါ
ေမာင္ေမာင့္ရင္မွာ စဲြမိပါယင့္
အတာရီစင္ ေလာင္းနီတုန္း
ရႊင္ၿပံဳးအီးျမ အလွပို --။
မ်က္လံုးက ရႊန္းစိုစို
မ်က္ႏွာခ်ိဳခ်ိဳ အီးခ်မ္းသာလို႔
ပန္းပိေတာက္ပိုင္ လွပံုဆန္း
စဲြလန္းလို႔ ခ်စ္မိပါယင့္ေလ --။
ခ်စ္ရဖို႔ လူကိုရွာခါ
ေငြဖလားကိုင္ကာ ၿပံဳးျပနီယင့္
ထိုမွာျမင္ပ်ာယ္ မ႑ပ္ၾကား
ေလာင္းအနားက မရီးေခ် --။
ေငြဖလားႀကီးနန္႔ ရီကိုယူပ်ာယ္
မရီးပ်ိဳျဖဴ ေလာင္းလိုက္ပါဖိ
မူယာပ်ဴငွာ ေျခာက္ျပစ္ကင္း
ညမင္းအ႐ုပ္ မ်က္ႏွာ --။
တြိရလို႔ ေဒခ်ိန္ေဒခါ
ေမာင္ေမာင့္ရင္မွာ ခ်မ္းေျမ့ပါယင့္
ခါေတာ္သႀကၤန္ ရက္ျမတ္မ်ား
လြန္လားလတ္မည္ စိုးေရ --။
မ႑ပ္တြင္းက လမင္းတရာ
၀င္း၀ါၿပိဳင္တူ ထြက္ေတအလား
အသက္လွ်ဴ ပင္ မွားေလာက္ပါယင့္
အသဲၾကားမွာ စဲြထားခ်င္ယင့္ေလ --။
ရီတဖလားေလာက္ ေလာင္းပါမည္
ခ်စ္ေတဆိုေရ စကားကိုလည္း
နားလည္ေအာင္ ေျပာခပါယင့္
စဥ္းစားလို႔ တုန္႔ျပန္ပါဖိေလ --။
(စစ္ေတြ ညိဳသန္႔)
Thursday, April 2, 2015
ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းသို႔ ဂုဏ္ျပဳကဗ်ာ
ဆရာႀကီးဦးသာထြန္းသို႔ ဂုဏ္ျပဳကဗ်ာ
============================
ရခိုင္လူမ်ိဳး တိုးတက္ခေၾကာင္း
မီးေမာင္းထိုးျပ လမ္းညႊန္ခေရ
အာဂသမိုင္းဆရာႀကီး --။
ရခိုင္လူမ်ိဳး တိုးတက္စီေၾကာင္း
မီးေမာင္းထိုးျပ ေဟာေျပာခေရ
အာဂသမိုင္းဆရာႀကီး --။
ဆရာႀကီးေရ
ဒီမိုကေရစီ တန္းတူညီေရး
အေရးေတာ္အတြက္ ရွိကတက္၍
ေဆာင္ရြက္ႀကိဳးပန္းလီခေရ --။
ေဆာင္ရြက္လီယင္း ႀကိဳးပမ္းယင္းပင္
ေထာာင္တြင္းစံရ ကြယ္လြန္ခဗ်ာယ္
စီးက်မ်က္ရည္ ေျဖမဆည္ႏိုင္
ရခိုင္သား႐ို႕အားလံုးတည္း --။
ဆရာႀကီးအား
ၿခီဖ်ားဦးတိုက္ ရွိခိုးလိုက္၏
ျဖစ္ရာဘ၀ ဘ၀ဆက္ဆက္
အမ်ိဳးတြက္ကို ေဆာင္ရြက္ဦးေဆာင္
ေအာင္ျမင္ပါစီ သာကီမ်ိဳးေကာင္း
သူေတာ္ေကာင္းႀကီး ဆရာႀကီးေရ
မ၀ီးနိဗၺာန္ စံ၀င္ႏိုင္စီ
ဆုပန္ႃခီြယင့္ ဇီတင္ယင့္ --။
(ဆရာႀကီး၏အသုဘတြင္ ျဖန္႔၀ီခြင့္မရခေသာကဗ်ာ)
============================
ရခိုင္လူမ်ိဳး တိုးတက္ခေၾကာင္း
မီးေမာင္းထိုးျပ လမ္းညႊန္ခေရ
အာဂသမိုင္းဆရာႀကီး --။
ရခိုင္လူမ်ိဳး တိုးတက္စီေၾကာင္း
မီးေမာင္းထိုးျပ ေဟာေျပာခေရ
အာဂသမိုင္းဆရာႀကီး --။
ဆရာႀကီးေရ
ဒီမိုကေရစီ တန္းတူညီေရး
အေရးေတာ္အတြက္ ရွိကတက္၍
ေဆာင္ရြက္ႀကိဳးပန္းလီခေရ --။
ေဆာင္ရြက္လီယင္း ႀကိဳးပမ္းယင္းပင္
ေထာာင္တြင္းစံရ ကြယ္လြန္ခဗ်ာယ္
စီးက်မ်က္ရည္ ေျဖမဆည္ႏိုင္
ရခိုင္သား႐ို႕အားလံုးတည္း --။
ဆရာႀကီးအား
ၿခီဖ်ားဦးတိုက္ ရွိခိုးလိုက္၏
ျဖစ္ရာဘ၀ ဘ၀ဆက္ဆက္
အမ်ိဳးတြက္ကို ေဆာင္ရြက္ဦးေဆာင္
ေအာင္ျမင္ပါစီ သာကီမ်ိဳးေကာင္း
သူေတာ္ေကာင္းႀကီး ဆရာႀကီးေရ
မ၀ီးနိဗၺာန္ စံ၀င္ႏိုင္စီ
ဆုပန္ႃခီြယင့္ ဇီတင္ယင့္ --။
(ဆရာႀကီး၏အသုဘတြင္ ျဖန္႔၀ီခြင့္မရခေသာကဗ်ာ)
Tuesday, March 31, 2015
ရခိုင္ထီးဆက္မင္းဆက္ဇယား
ရခိုင္ထီးဆက္မင္းဆက္ဇယား
================
ဒါြရာ၀တီ[သံတဲြ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား(သမိုင္းမတင္မီကာလ)
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နွစ္။နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။ မွတ္ခ်က္
(၁)၀ါသုေဒ၀မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁)ျဗဟၼကာရာဇာမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)
-ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၅)ျဗဟၼသုႏၱရမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁၅)ျဗဟၼသိႏၵိမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁။)ႆရဘန္မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
ဓည၀တီ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။ မွတ္ခ်က္
(၁)မာရယုမင္း(၃၃၂၅-၃၂၆၃)ထိ(၆၂)နွစ္-ဘီစီ(ခရစ္ေတာ္မေပၚမီကာလ)
(၂)မာရေဇတုမင္း(၃၂၆၃-၃၂၃၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မာရအုံမင္း(၃၂၃၁-၃၁ရ၈)ထိ(၅၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မာရရြယ္မင္း(၃၁ရ၈-၃၁၃၀)ထိ(၄၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မာရတင္မင္း(၃၁၃၀-၃၀ရ၅)ထိ(၅၅)နွစ္(၄)၏္သား
(၆)မာရဇိန္မင္း(၃၀ရ၅-၃၀၄၂)ထိ(၃၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မာရတင္မင္း(၃၀၄၂-၃၀၂၀)ထိ(၂၂)နွစ္(၆)၏သား
(၁)ငဆက္အို(မ်ဳိးျခား)(၃၀၂၀-၂၉၉၉)ထိ(၂၁)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၈)ေဒါလစႏၵရားမင္း(၂၉၉၉-၂၉၅၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ေသာလစႏၵရား(၂၉၅၉-၂၉၂၆)ထိ(၃၃)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယစႏၵရား(၂၉၂၆-၂၈၈၉)ထိ(၃ရ)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ကာလစႏၵရား(၂၈၈၉-၂၈၄၉)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)ကဥၥႏၵရား(၂၈၄၉-၂၈၁၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)မဓုစႏၵရား(၂၈၁၈-၂ရ၉ရ)ထိ(၂၁)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)ေဇယ်စႏၵရား(၂ရ၉ရ-၂ရ၅ရ)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)ေမာကၡစႏၵရား(၂ရ၅ရ-၂ရ၃၁)ထိ(၂၆)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ဂုနစႏၵရား(၂ရ၃၁-၂ရ၁၉)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၅)၏သား
(၃)မ်ဳိးျခားအမတ္(၃)ဦး(၂ရ၁၉-၂ရ၁၈)ထိတစ္လသာစံရသည္။
(၁ရ)ကံရာဇာၾကီး(၂ရ၁၈-၂၆ရရ)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)ကံရာဇာငယ္(၂၆ရရ-၂၆၄၁)ထိ(၃၆)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)အိႏၵသူရိယ(၂၆၄၁-၂၆၀၆)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)အသူူရိႏၵသူရိယ(၂၆၀၆-၂၅ရ၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သာရမိတၱ(၂၅ရ၆-၂၅၄၈)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)သူရိယမင္း(၂၅၄၈-၂၅၁၅)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)မင္းထီး(၂၅၁ရ-၂၄၉၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)မင္းပါ(၂၄၉၅-၂၄ရ၃)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)စည္ေပါင္သူ(၂၄ရ၃-၂၄၄၅)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)တံတိုင္းသင္(၂၄၄၅-၂၄၁၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၅)၏ညီ
(၂ရ)ေက်ာ္ေခါင္စည္(၂၄၁၄-၂၃၆၁)ထိ(၅၃)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သူရိယစႏၵမိတၱၬ(၂၃၆၁-၂၃၄၀)ထိ(၂၁)နွစ္(၂ရ)၏သား
(၂၉)အနႏၵဘယ(၂၃၄၀-၂၃၁၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၈)၏သား
(၃၀)လကၤ်ာစည္သူ(၂၃၀-၂၂၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၉)၏သား
(၃၁)သီဟကုစၦိ(၂၂၈၀-၂၂၃ရ)ထိ(၄၃)နွစ္(၃၀)၏သား
(၃၂)မင္းဘုန္းသန္(၂၂၃ရ-၂၂၀၆)ထိ(၃၁)နွစ္(၃၁)၏သား
(၃၃)သကၠေမြး(၂၂၀၆-၂၁၅ရ)ထိ(၄၉)နွစ္(၃၂)၏သား
(၃၄)ေဇယ်နႏၵသူ(၂၁၅ရ-၂၁၀၅)ထိ(၅၂)နွစ္(၃၃)၏သား
(၃၅)တကၠသူ(၂၁၀၅-၂၀၅၉)ထိ(၄၆)နွစ္(၃၄)၏သား
(၃၆)လကၡဏ(၂၀၅၉-၂၀၂၂)ထိ(၃ရ)နွစ္(၃၅)၏သား
(၃ရ)ဂုဏရာဇ္(၂၀၂၂-၁၉၈၀)ထိ(၄၂)နွစ္(၃၆)၏သား
(၃၈)သီ၀ရာဇ္(၁၉၈၀-၁၉၃၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၃ရ)၏သား
(၃၉)မင္းလွေမြွး(၁၉၃၉-၁၉၁၈)ထိ(၂၁)နွစ္(၃၈)၏သား
(၄၀)ပူရိႏၵ(၁၉၁၈-၁၈၅၈)ထိ(၆၀)နွစ္(၃၉)၏သား
(၄၁)မင္းသိဒၵက္(၁၈၅၈-၁၈၃၆)ထိ(၂၂)နွစ္(၄၀)၏သား
(၄၂)မင္းလွၾကီး(၁၈၃၆-၁ရ၈၉)ထိ(၄ရ)နွစ္(၄၁)၏သား
(၄၃)ေထြးလုပ္ၾကီး(၁ရ၈၉-၁ရ၆၅)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၂)၏သား
(၄၄)ေစရာဇ္(၁ရ၆၅-၁ရ၂ရ)ထိ(၃၈)နွစ္(၄၃)၏သား
(၄၅)ခ်က္နွာ၀န္း(၁ရ၂ရ-၁ရ၀၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၄)၏သား
(၄၆)လက္ရုံးၾကီး(၁ရ၀၃-၁၆ရ၆)ထိ(၂ရ)နွစ္(၄၅)၏သား
(၄ရ)သီရိကမၼၼသုႏၵဳရ(၁၆ရ၆-၁၆၄၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၄၆)၏သား
(၄၈)နႏၵေကာဘယ(၁၆၄၆-၁၆၁၉)ထိ(၂ရ)နွစ္(၄ရ)၏သား
(၄၉)မင္းနံျဖူ(၁၆၁၉-၁၅၉၉)ထိ(၂၀)နွစ္(၄၈)၏သား
(၅၀)မင္းနံလွ(၁၅၉၉-၁၅ရ၁)ထိ(၂၈)နွစ္(၄၉)၏သား
(၅၁)မင္းေခါင္ငယ္(၁၅ရ၁-၁၅၅၁)ထိ(၂၀)နွစ္(၅၀)၏သား
(၅၂)ေလာက္ေခါင္ရာဇာ(၁၅၅၁-၁၅၃၆)ထိ(၁၅)နွစ္(၅၁)၏သား
(၅၃)မင္းသီဟ(၁၅၃၆-၁၅၁၅)ထိ(၂၁)နွစ္(၅၂)၏သား
(၅၄)မင္းငယ္ေပ်ာ္လွစည္သူ(၁၅၁၅-၁၅၀၈)ထိ(ရ)နွစ္(၅၃)၏သား
(၃)မ်ိဳးျခားအမတ္(၃)ဦး(၁၅၀၈-၁၅၀ရ)ထိ(၁)လတစ္ဦးစီလပိုင္းစံရသည္။
ဓည၀တီ[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)ကမၼရာဇာ(ကံရာဇာၾကီး)(၁၅၀ရ-၁၄ရ၀)ထိ(၃ရ)နွစ္။အခ်ဳိ့ကကံရာဇာၾကီးဟုေခၚသည္။
(၂)သီလရာဇာ(၁၄ရ၀-၁၄၂၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)၀ါသုရ(၁၄၂၉-၁၃၉၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၂)၏သား
(၄)နႏၵသူရိယ(၁၃၉၈-၁၃၅၈)ထိ(၄၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယနႏၵ(၁၃၅၈-၁၃၂၆)ထိ(၃၂)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရနႏၵ(၁၃၂၆-၁၃၁၃)ထိ(၂၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)စႏၵမာဂု(၁၃၁၃-၁၂ရ၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိစႏၵာ(၁၂ရ၁-၁၂၃၁)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သီဟရာဇာ(၁၂၃၁-၁၁၈၅)ထိ(၄၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သီဟယနု(၁၁၈၅-၁၁၆၅)ထိ(၂၀)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ပယာက(၁၁၆၅-၁၁၃၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)နီလဂုဏ္(၁၁၃၄-၁၀၉၃)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရာဟဂုဏ္(၁၀၉၃-၁၀၆၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သီရိဂုဏ္(၁၀၆၃-၁၀၉၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)သမံဇာ(၁၀၃၉-၁၀၀၄)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၄)၏တူ
(၁၆)သု၀႑ကုမၼာ(၁၀၀၄-၉၈၄)ထိ(၂၀)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သက္တင္ျဖူ(၉၈၄-၉၄၄)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက္တင္ဦး(၉၄၄-၉၀၂)ထိ(၄၂)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)ေဇတ၀န္(၉၀၂-၈၆၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)မုဥၥိယ(၈၆၆-၈၃၉)ထိ(၂ရ)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)ကုမၼရာ၀ိသုက(၈၃၉-ရ၆၂)ထိ(ရရ)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)၀ါသုမ႑လ(ရ၆၂-ရ၂၈)ထိ(၃၄)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)ပုရိႏၵ(ရ၂၈-၆၉ရ)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)ရာလာမာယု(၆၉ရ-၆ရ၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)နာလမာယု(၆ရ၅-၆၄၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)၀ရတကုနိ(၆၄၄-၆၂၂)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၅)၏သား
(၂ရ)၀ိသုရာဇာ(၆၂၂-၆၁၀ထိ(၁၂)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သီရိရာဇာ(၆၁၀-၅၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂ရ)၏သား
ဓည၀တီ[တတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)စႏၵသူရိယမင္း(၅၈၀-၅၂ရ)ထိ(၅၃)နွစ္။သီရိရာဇာ၏သား
(၂)သူရိယာဓိပတိ(၅၂ရ-၄၈၀)ထိ(၄ရ)နွစ္(၁)၏သား
(၃)သူရိယာပတိပါတ္(၄၈၀-၄၂၄)ထိ(၅၆)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သူရိယရုပ(၄၂၄-၃ရ၉)ထိ(၄၅)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယစႏၵာလ(၃ရ၉-၃၁၅)ထိ(၆၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရိယစကၠ(၃၁၅-၂ရ၁)ထိ(၄၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သူရိယနထ(၂ရ၁-၂၉၉)ထိ(၄၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သူရိယ၀ံသ(၂၉၉-၁၈၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သူရိယဗႏၵ(၁၈၉-၁၆၃)ထိ(၂၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယကလ်ာကာ(၁၆၃-၁၂၅)ထိ(၃၈)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သူရိယမုခ(၁၂၆-၉၅)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)သူရိယေတဇ(၉၅-၄၅)ထိ(၅၀)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)သူရိယပုည(၄၅-၁၀)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သူရိယကုလ(ဘီစီ၁၀မွေအဒီ၂၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၃)၏သား(ခရစ္ေတာ္ေပၚျပီးကာလ)
(၁၅)သူရိယပဘာ(၂၆-၈၀)ထိ(၅၄)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)သူရိယစိတၱရ(၈၀-၁၁၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သူရိယေဇဌ(၁၁၆-၁၃၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သူရိယ၀ိမလ(၁၃၈-၁၅၆)ထိ(၁၈)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)သူရိယေယနု(၁၅၆-၁ရ၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သူရိယကံသ(၁ရ၈-၁၉၄)ထိ(၁၆)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သူရိယသက်(၁၉၄-၂၀၂)ထိ(၈)နွစ္(၂၀)၏ဘထြီး
(၂၂)သူရိယသီရိ(၂၀၂-၂၂၂)ထိ(၂၀)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)သူရိယေကသီ(၂၂၂-၂၄၁)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)သူရိယကုမၼာ(၂၄၁-၂ရ၃)ထိ(၃၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)သူရိယေကတု(၂ရ၁-၃၂ရ)ထိ(၅၆)နွစ္(၂၄)၏သား
ေ၀သာလီ[ေက်ာက္ေလွကား]ေခတ္နွင့္စမၼ၀က္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မဟာစျႏၵၵၵၵၵၵား(၃၂ရ-၃၈၄)ထိ(၅ရ)နွစ္။သူရိယေကတု၏သား
(၂)သူရိယစျႏၵား(၃၈၄-၄၃၃)ထိ(၄၉)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေမာလစျႏၵား(၄၃၃-၄၈၁)ထိ(၄၈)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ေပါလစျႏၵား(၄၈၁-၅၂ရ)ထိ(၄၆)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ကာလစျႏၵား(၅၂ရ-၅ရ၆)ထိ(၄၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ထူလစျႏၵား(၅ရ၆-၅၉၅)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သီရိစျႏၵား(၅၉၅-၆၆ရ)ထိ(ရ၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သဂၤစျႏၵား(၆၆ရ-ရ၃၃)ထိ(၆၆)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)စူဠစျႏၵား(ရ၃၃-ရ၆၉)ထိ(၃၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁)အျမတူ(ျမို)(ရ၆၉-ရရ၆)ထိ(ရ)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၂)ပဲျဖူ(ရရ၆-ရ၉၃)ထိ(၁ရ)နွစ္(အျမတူ၏ညီသား)
-မင္းမဲ့ကာလ(ရ၉၃-၇၉၄)ထိ(၁)နွစ္(မင္းမရွိေသာကာလ)
(၁၀)ငတုံမင္း(ရ၉၄-၈၁၈)ထိ(၂၄)နွစ္(စူဠစျႏၵား၏သား)
ပဥၥာေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေခတၱသင္(၈၁၈-၈၂၈ေအဒီ)ထိ(၁၀)နွစ္(စူဠစျႏၵရားတူစႏၵကူး၏သား)
(၂)စႏၵသင္(၈၂၈-၈၄၃)ထိ(၁၅)နွစ္(ေခတၱသင္၏ညီ)
(၃)မင္းသင္ျဖူ(၈၄၃-၈ရ၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁)၏သား
(၄)နာဂသူရိယ(၈ရ၃-၉၀၄)ထိ(၃၂)နွစ္(၂)၏သား
(၅)ပု႑က(၉၃၆-၉၆၉)ထိ(၃၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)မင္းၾကီးျဖူ(၉၆၉-၉၈၄)ထိ(၁၅)နွစ္(၅)၏သား
(၁)စည္သဘင္(၉၈၄-၉၈၆)ထိ(၂)မ်ိဳးျခားမင္း
(ရ)မင္းနု(၉၈၆-၁၀၁၄)ထိ(၂၈)နွစ္(မင္းၾကီးျဖူ၏သား)
(၈)မင္းလာေတာ္(၁၀၁၄-၁၀၃၄)ထိ(၂၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းကုလား(၁၀၃၄-၁၀၆၂)ထိ(၂၈)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းဘီလူး(၁၀၆၂-၁၀၆၈)ထိ(၆)နွစ္(၉)၏သား
(၁)၀ေရာင္းငွက္အသခၤယာ(၁၀၆၈-၁၀ရ၆)ထိ(၈)နွစ္(ၾကားမင္း)
(၂)မင္းဘုန္းသန္(၁၀ရ၆-၁၀၉၀)ထိ(၁၄)နွစ္(အသခၤယာ၏သား)
(၃)မင္းမတ္(၁၀၉၀-၁၁၀၃)ထိ(၁၃)နွစ္(မင္းဘုန္းသန္၏သား)
ပရိန္[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)လကၤ်ာမင္းနန္(၁၁၀၃-၁၁၀၉)ထိ(၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏ၿမီး)
(၂)မင္းသီဟ(၁၁၀၉-၁၁၁၀)ထိ(၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ရာဇာၾကီး(၁၁၁၀-၁၁၁၃)ထိ(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၁၃-၁၁၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သက်၀င္ငယ္(၁၁၁၅-၁၁၁၈)ထိ(၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ေကာလိယ(၁၁၁၈-၁၁၂၃)ထိ(၅)နွစ္(၅)၏သား
ပရိန္[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
့ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ဒႆရာဇာ(၁၁၂၃-၁၁၃၉)ထိ(၁၆)နွစ္(ေကာလိယ၏သား)
(၂)အနႏၵသီရိ(၁၁၃၉-၁၁၄၂)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းဖုန္းစား(၁၁၄၂-၁၁၄၉)ထိ(ရ)နွစ္(အနႏၵသီရိ၏ညီ)
(၄)ပဥၥဏလ၀တ္(၁၁၄၉-၁၁၅၁)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ဓနရူေပါ(၁၁၅၁-၁၁၆၀)(၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)စလင္ကာဗိုလ္အမတ္(၁၁၆၀-၁၁၆၁)ထိ(၁)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မဥၥဴသင္(၁၁၆၁-၁၁၆၁)ထိ(၅)နွစ္(ဓနရူေပါ၏သား)
(၈)ငရံမံ(၁၁၆၆-၁၁၆၈)ထိ(၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းပုဂံ(၁၁၆၈-၁၁ရ၀)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)ငရကၡိဳင္(၁၁ရ၀-၁၁ရ၃)ထိ(၃)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)မင္းၾကံု(၁၁ရ၃-၁၁၈၅)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)မင္းဆူ(၁၁၈၅-၁၁၉၀)ထိ(၅)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရြွသင္(၁၁၉၀-၁၁၉၃)ထိ(၃)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)မင္းေခါင္ၾကီး(၁၁၉၃-၁၂၀၄)ထိ(၆)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)မင္းေခါင္ငယ္(၁၁၉၉-၁၂၀၄)ထိ(၅)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ကမၻာေလာင္ၾကီး(၁၂၀၄-၁၂၁၀)ထိ(၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)ကမၻာေလာင္ငယ္(၁၂၁၀-၁၂၂၀)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၂၀-၁၂၂၂)ထိ(၂)(၁ရ)၏သား
(၁၉)သက်၀င္ငယ္(၁၂၂၂-၁၂၃၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သနပင္ျဖူ(၁၂၃၂-၁၂၃၅)ထိ(၃)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)နယ္သိမ္း(၁၂၃၅-၁၂၄၆)ထိ(၁၁)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)ငနလုံး(၁၂၄၆-၁၂၅၀)ထိ(၄)နွစ္(၂၁)၏သား
ေလာင္းၾကက္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေလာမာျဖူ(၁၂၅၀-၁၂၅၆)ထိ(၆)နွစ္(ငနလုံး၏သား)
(၂)ရာဇာသူၾကီး(၁၂၅၆-၁၂၅၈)ထိ(၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေစာလူး(၁၂၅၈-၁၂၆၁)(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥစၥနာၾကီး(၁၂၆၁-၁၂၆၉)ထိ(၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ေစာမြန္ၾကီး(၁၂၆၉-၁၂ရ၃)ထိ(၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)နန္းက်ၾကီး(၁၂ရ၃-၁၂ရရ)ထိ(၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းဘီလူး(၁၂ရရ-၁၂၈၁)ထိ(၄)နွစ္(၆)၏သား
(၈)စည္သဘင္အမတ္ၾကီး(၁၂၈၁-၁၂၈၃)ထိ(၂)နွစ္
(၉)မင္းထီး(၁၂၈၃-၁၃၈၉)ထိ(၁၀၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏သား)
(၁၀)ဥစၥနာငယ္(၁၃၈၉-၁၃၉၁)ထိ(၂)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သီ၀ရာဇ္(၁၃၉၁-၁၃၉၂)ထိ(၁)နွစ္(၁၀)၏ညီ
(၁၂)နန္းက်ငယ္(၁၃၉၂-၁၃၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၁၁)၏ညီ
(၁၃)ရာဇသူ(၁၃၉၄-၁၃၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)စည္သဘင္အမတ္(၁၃၉၆-၁၃၉ရ)ထိ(၁)နွစ္
(၁၅)ျမင္စည္စားအမတ္(၁၃၉ရ-၁၃၉ရ)ထိ(၅)လ
(၁၆)ရာဇသူမင္း(၁၃၉ရ-၁၄၀၁)ထိ(၄)နွစ္
(၁ရ)သိဂၤသူ(၁၄၀၁-၁၄၀၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၆)၏ညီ
ေျမာက္ဥ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မင္းေစာမြန္(၁၄၀၄-၁၄၃၃)ထိ(၂၉)နွစ္(ရာဇသူ၏သား)
(၂)အလီခင္(၁၄၃၃-၁၄၅၈)ထိ(၂၅)နွစ္(၁)၏ညီ
(၃)ဘေစာျဖူ(ကုလမသ်ွာ)(၁၄၅၈-၁၄၈၁)ထိ(၂၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မင္းေဒၚလ်ာ(ဆင္ျဖူရွင္)(၁၄၈၁-၁၄၉၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မင္းညို(၁၄၉၁-၁၄၉၃)ထိ(၂)နွစ္(၄)၏ပထြီး
(၆)ရန္ေအာင္(၁၄၉၃-၁၄၉၄)ထိ(၆)လ(၄)၏သား
(ရ)စလကၤာသူ(၁၄၉၄-၁၅၀၁)ထိ(ရ)နွစ္(၆)၏ဦးၾကီး
(၈)မင္းရာဇာ(၁၅၀၁-၁၅၁၃)ထိ(၁၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ကဇာပတိ(၁၅၁၃-၁၅၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းေစာအို(၁၅၁၅-၁၅၁၅)ထိ(၆)လ(မင္းရာဇာ၏ပထြီး)
(၁၁)သဇာတာ(၁၅၁၅-၁၅၂၁)ထိ(၆)နွစ္(၄)၏သား
(၁၂)မင္းေခါင္ရာဇာ(၁၅၂၁-၁၅၃၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၁)၏ညီ
ေျမာက္ဥ[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
(၁)မင္းဗာၾကီး(၁၅၃၁-၁၅၅၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းရာဇာ၏သား)
(၂)မင္းတိကၡာ(၁၅၅၃-၁၅၅၆)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)ထိ(၈)နွစ္ေက်ာ္(၂)၏သား
(၄)စၾက၀ေဒး(၁၅၆၄-၁၅ရ၁)ထိ(ရ)နွစ္(၃)၏ညီ
(၅)မင္းဖေလာင္း(၁၅ရ၁-၁၅၉၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းဗာၾကီး၏သား)
(၆)မင္းရာဇာ(၁၅၉၃-၁၆၁၂)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းခေမာင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၂၂-၁၆၃၈)ထိ(၁၆)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းစေန(၁၆၃၈-၁၆၃၈)ထိ(၂၀)ရက္(၈)၏သား
ေျမာက္ဥ[တတိယ]ေခတ္ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္မ်ား
(၁)နရပတိမင္း(ကုသလ)(၁၆၃၈-၁၆၄၅)ထိ(ရ)နွစ္
(၂)သတိုးဓမၼရာဇာ(၁၆၄၅-၁၆၅၂)ထိ(ရ)နွစ္(၁)၏သား
(၃)စႏၵသုဓမၼရာဇာ(၁၆၅၂-၁၆ရ၄)ထိ(၂၂)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥကၠာဗလ(၁၆ရ၄-၁၆၈၅)ထိ(၁၁)နွစ္(၃)၏သား
(၅)၀ရဓမၼရာဇာ(၁၆၈၅-၁၆၉၂)ထိ(ရ)နွစ္(၄)၏ညီ
(၆)မဏိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၉၂-၁၆၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၅)၏ေနာင္ေတာ္
(ရ)စႏၵသူရိယဓမၼရာဇာ(၁၆၉၄-၁၆၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၆)၏ညီ
(၈)ငတုံေနာ္ရထာ(၁၆၉၆-၁၆၉၆)ထိ(၃ရ)ရက္(ရ)၏သား
(၉)မာရုပိယ(၁၉၆၉-၁၉၆ရ)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၀)လာလကႏၱတ္(၁၉၆ရ-၁၉၆၈)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၁)ေရြွ၀ါနရာဓိပတိ(၁၆၉၈-၁ရ၀၀)ထိ(၂)နွစ္(မင္းသား)
(၁၂)စႏၵ၀ိမလဓမၼရာဇာေက်ာ္သိဂၤ(၁ရ၀၀-၁ရ၀၆)ထိ(၆)နွစ္
(၁၃)သူရိယရာဇာသတိုးလွ(၁ရ၀၆-၁ရ၁၀)ထိ(၄)နွစ္
(၁၄)စႏၵ၀ိဇာရာဇာတႏၱဗိုလ္(၁ရ၁၀-၁ရ၃၁)ထိ(၂၁)နွစ္
(၁၅)သာမစႏၵသူရိယရာဇာ(၁ရ၃၁-၁ရ၃၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၄)၏သမက္
(၁၆)နရာအဓိပတိ(၁ရ၃၄-၁ရ၃၅)ခု(၁)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)န၀မရရာဇာ(၁ရ၃၅-၁ရ၃ရ)ထိ(၂)နွစ္(၁၆)၏ညီ
(၁၈)စႏၵ၀ိဇယ(၁ရ၃ရ-၁ရ၃ရ)ထိ(၈)လ(၁ရ)၏ဘၾကီးသားညီ
(၁၉)သူရတန္ရာဇာ(၁ရ၃ရ-၁ရ၃ရ)ထိ(၃-ရက္)မ်ိဳးျခား
(၂၀)ေမတၱရာဇ္(၁ရ၃ရ-၁ရ၄၂)ထိ(၅)နွစ္(စႏၵ၀ိဇယ၏ညီ)
(၂၁)နရအဘယရာဇာ(၁ရ၄၂-၁ရ၆၁)ထိ(၁၉)နွစ္(၂၀)၏ပထြီး
(၂၂)သီရိသုရာဇာ(၁ရ၆၁-၁ရ၆၁)ထိ(၃)လ(၂၁)၏သား
(၂၃)စႏၵပရမရာဇာ(၁ရ၆၁-၁ရ၆၄)ထိ(၃)နွစ္(၂၂)၏ညီ
(၂၄)အဘယမဟာရာဇာ(၁ရ၆၄-၁ရရ၃)ထိ(၉)နွစ္(၂၃)၏ေယာက္ဖ
(၂၅)ဒါးပိုင္ေသာၾကာ(စႏၵသုမန)(၁ရရ၃-၁ရ၃ရ)ထိ(၄)နွစ္
(၂၆)စႏၵ၀ိမလ(အမတ္ပိုးေရြွ)(၁ရရရ-၁ရရရ)ထိ(၄၀-ရက္)
(၂ရ)စႏၵသတိႆရာဇာ(ေအာင္စုန္)(၁ရရရ-၁ရ၈၂)ထိ(၅)နွစ္
(၂၈)မဟာသမၼတရာဇာ(သတိုးေအာင္)(၁ရ၈၂-၁ရ၈၄)(၂)နွစ္(၂ရ)၏တူမလင္
================
ဒါြရာ၀တီ[သံတဲြ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား(သမိုင္းမတင္မီကာလ)
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နွစ္။နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။ မွတ္ခ်က္
(၁)၀ါသုေဒ၀မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁)ျဗဟၼကာရာဇာမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)
-ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၅)ျဗဟၼသုႏၱရမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁၅)ျဗဟၼသိႏၵိမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁။)ႆရဘန္မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
ဓည၀တီ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။ မွတ္ခ်က္
(၁)မာရယုမင္း(၃၃၂၅-၃၂၆၃)ထိ(၆၂)နွစ္-ဘီစီ(ခရစ္ေတာ္မေပၚမီကာလ)
(၂)မာရေဇတုမင္း(၃၂၆၃-၃၂၃၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မာရအုံမင္း(၃၂၃၁-၃၁ရ၈)ထိ(၅၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မာရရြယ္မင္း(၃၁ရ၈-၃၁၃၀)ထိ(၄၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မာရတင္မင္း(၃၁၃၀-၃၀ရ၅)ထိ(၅၅)နွစ္(၄)၏္သား
(၆)မာရဇိန္မင္း(၃၀ရ၅-၃၀၄၂)ထိ(၃၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မာရတင္မင္း(၃၀၄၂-၃၀၂၀)ထိ(၂၂)နွစ္(၆)၏သား
(၁)ငဆက္အို(မ်ဳိးျခား)(၃၀၂၀-၂၉၉၉)ထိ(၂၁)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၈)ေဒါလစႏၵရားမင္း(၂၉၉၉-၂၉၅၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ေသာလစႏၵရား(၂၉၅၉-၂၉၂၆)ထိ(၃၃)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယစႏၵရား(၂၉၂၆-၂၈၈၉)ထိ(၃ရ)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ကာလစႏၵရား(၂၈၈၉-၂၈၄၉)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)ကဥၥႏၵရား(၂၈၄၉-၂၈၁၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)မဓုစႏၵရား(၂၈၁၈-၂ရ၉ရ)ထိ(၂၁)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)ေဇယ်စႏၵရား(၂ရ၉ရ-၂ရ၅ရ)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)ေမာကၡစႏၵရား(၂ရ၅ရ-၂ရ၃၁)ထိ(၂၆)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ဂုနစႏၵရား(၂ရ၃၁-၂ရ၁၉)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၅)၏သား
(၃)မ်ဳိးျခားအမတ္(၃)ဦး(၂ရ၁၉-၂ရ၁၈)ထိတစ္လသာစံရသည္။
(၁ရ)ကံရာဇာၾကီး(၂ရ၁၈-၂၆ရရ)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)ကံရာဇာငယ္(၂၆ရရ-၂၆၄၁)ထိ(၃၆)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)အိႏၵသူရိယ(၂၆၄၁-၂၆၀၆)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)အသူူရိႏၵသူရိယ(၂၆၀၆-၂၅ရ၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သာရမိတၱ(၂၅ရ၆-၂၅၄၈)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)သူရိယမင္း(၂၅၄၈-၂၅၁၅)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)မင္းထီး(၂၅၁ရ-၂၄၉၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)မင္းပါ(၂၄၉၅-၂၄ရ၃)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)စည္ေပါင္သူ(၂၄ရ၃-၂၄၄၅)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)တံတိုင္းသင္(၂၄၄၅-၂၄၁၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၅)၏ညီ
(၂ရ)ေက်ာ္ေခါင္စည္(၂၄၁၄-၂၃၆၁)ထိ(၅၃)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သူရိယစႏၵမိတၱၬ(၂၃၆၁-၂၃၄၀)ထိ(၂၁)နွစ္(၂ရ)၏သား
(၂၉)အနႏၵဘယ(၂၃၄၀-၂၃၁၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၈)၏သား
(၃၀)လကၤ်ာစည္သူ(၂၃၀-၂၂၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၉)၏သား
(၃၁)သီဟကုစၦိ(၂၂၈၀-၂၂၃ရ)ထိ(၄၃)နွစ္(၃၀)၏သား
(၃၂)မင္းဘုန္းသန္(၂၂၃ရ-၂၂၀၆)ထိ(၃၁)နွစ္(၃၁)၏သား
(၃၃)သကၠေမြး(၂၂၀၆-၂၁၅ရ)ထိ(၄၉)နွစ္(၃၂)၏သား
(၃၄)ေဇယ်နႏၵသူ(၂၁၅ရ-၂၁၀၅)ထိ(၅၂)နွစ္(၃၃)၏သား
(၃၅)တကၠသူ(၂၁၀၅-၂၀၅၉)ထိ(၄၆)နွစ္(၃၄)၏သား
(၃၆)လကၡဏ(၂၀၅၉-၂၀၂၂)ထိ(၃ရ)နွစ္(၃၅)၏သား
(၃ရ)ဂုဏရာဇ္(၂၀၂၂-၁၉၈၀)ထိ(၄၂)နွစ္(၃၆)၏သား
(၃၈)သီ၀ရာဇ္(၁၉၈၀-၁၉၃၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၃ရ)၏သား
(၃၉)မင္းလွေမြွး(၁၉၃၉-၁၉၁၈)ထိ(၂၁)နွစ္(၃၈)၏သား
(၄၀)ပူရိႏၵ(၁၉၁၈-၁၈၅၈)ထိ(၆၀)နွစ္(၃၉)၏သား
(၄၁)မင္းသိဒၵက္(၁၈၅၈-၁၈၃၆)ထိ(၂၂)နွစ္(၄၀)၏သား
(၄၂)မင္းလွၾကီး(၁၈၃၆-၁ရ၈၉)ထိ(၄ရ)နွစ္(၄၁)၏သား
(၄၃)ေထြးလုပ္ၾကီး(၁ရ၈၉-၁ရ၆၅)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၂)၏သား
(၄၄)ေစရာဇ္(၁ရ၆၅-၁ရ၂ရ)ထိ(၃၈)နွစ္(၄၃)၏သား
(၄၅)ခ်က္နွာ၀န္း(၁ရ၂ရ-၁ရ၀၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၄)၏သား
(၄၆)လက္ရုံးၾကီး(၁ရ၀၃-၁၆ရ၆)ထိ(၂ရ)နွစ္(၄၅)၏သား
(၄ရ)သီရိကမၼၼသုႏၵဳရ(၁၆ရ၆-၁၆၄၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၄၆)၏သား
(၄၈)နႏၵေကာဘယ(၁၆၄၆-၁၆၁၉)ထိ(၂ရ)နွစ္(၄ရ)၏သား
(၄၉)မင္းနံျဖူ(၁၆၁၉-၁၅၉၉)ထိ(၂၀)နွစ္(၄၈)၏သား
(၅၀)မင္းနံလွ(၁၅၉၉-၁၅ရ၁)ထိ(၂၈)နွစ္(၄၉)၏သား
(၅၁)မင္းေခါင္ငယ္(၁၅ရ၁-၁၅၅၁)ထိ(၂၀)နွစ္(၅၀)၏သား
(၅၂)ေလာက္ေခါင္ရာဇာ(၁၅၅၁-၁၅၃၆)ထိ(၁၅)နွစ္(၅၁)၏သား
(၅၃)မင္းသီဟ(၁၅၃၆-၁၅၁၅)ထိ(၂၁)နွစ္(၅၂)၏သား
(၅၄)မင္းငယ္ေပ်ာ္လွစည္သူ(၁၅၁၅-၁၅၀၈)ထိ(ရ)နွစ္(၅၃)၏သား
(၃)မ်ိဳးျခားအမတ္(၃)ဦး(၁၅၀၈-၁၅၀ရ)ထိ(၁)လတစ္ဦးစီလပိုင္းစံရသည္။
ဓည၀တီ[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)ကမၼရာဇာ(ကံရာဇာၾကီး)(၁၅၀ရ-၁၄ရ၀)ထိ(၃ရ)နွစ္။အခ်ဳိ့ကကံရာဇာၾကီးဟုေခၚသည္။
(၂)သီလရာဇာ(၁၄ရ၀-၁၄၂၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)၀ါသုရ(၁၄၂၉-၁၃၉၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၂)၏သား
(၄)နႏၵသူရိယ(၁၃၉၈-၁၃၅၈)ထိ(၄၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယနႏၵ(၁၃၅၈-၁၃၂၆)ထိ(၃၂)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရနႏၵ(၁၃၂၆-၁၃၁၃)ထိ(၂၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)စႏၵမာဂု(၁၃၁၃-၁၂ရ၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိစႏၵာ(၁၂ရ၁-၁၂၃၁)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သီဟရာဇာ(၁၂၃၁-၁၁၈၅)ထိ(၄၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သီဟယနု(၁၁၈၅-၁၁၆၅)ထိ(၂၀)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ပယာက(၁၁၆၅-၁၁၃၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)နီလဂုဏ္(၁၁၃၄-၁၀၉၃)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရာဟဂုဏ္(၁၀၉၃-၁၀၆၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သီရိဂုဏ္(၁၀၆၃-၁၀၉၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)သမံဇာ(၁၀၃၉-၁၀၀၄)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၄)၏တူ
(၁၆)သု၀႑ကုမၼာ(၁၀၀၄-၉၈၄)ထိ(၂၀)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သက္တင္ျဖူ(၉၈၄-၉၄၄)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက္တင္ဦး(၉၄၄-၉၀၂)ထိ(၄၂)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)ေဇတ၀န္(၉၀၂-၈၆၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)မုဥၥိယ(၈၆၆-၈၃၉)ထိ(၂ရ)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)ကုမၼရာ၀ိသုက(၈၃၉-ရ၆၂)ထိ(ရရ)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)၀ါသုမ႑လ(ရ၆၂-ရ၂၈)ထိ(၃၄)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)ပုရိႏၵ(ရ၂၈-၆၉ရ)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)ရာလာမာယု(၆၉ရ-၆ရ၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)နာလမာယု(၆ရ၅-၆၄၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)၀ရတကုနိ(၆၄၄-၆၂၂)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၅)၏သား
(၂ရ)၀ိသုရာဇာ(၆၂၂-၆၁၀ထိ(၁၂)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သီရိရာဇာ(၆၁၀-၅၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂ရ)၏သား
ဓည၀တီ[တတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)စႏၵသူရိယမင္း(၅၈၀-၅၂ရ)ထိ(၅၃)နွစ္။သီရိရာဇာ၏သား
(၂)သူရိယာဓိပတိ(၅၂ရ-၄၈၀)ထိ(၄ရ)နွစ္(၁)၏သား
(၃)သူရိယာပတိပါတ္(၄၈၀-၄၂၄)ထိ(၅၆)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သူရိယရုပ(၄၂၄-၃ရ၉)ထိ(၄၅)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယစႏၵာလ(၃ရ၉-၃၁၅)ထိ(၆၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရိယစကၠ(၃၁၅-၂ရ၁)ထိ(၄၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သူရိယနထ(၂ရ၁-၂၉၉)ထိ(၄၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သူရိယ၀ံသ(၂၉၉-၁၈၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သူရိယဗႏၵ(၁၈၉-၁၆၃)ထိ(၂၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယကလ်ာကာ(၁၆၃-၁၂၅)ထိ(၃၈)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သူရိယမုခ(၁၂၆-၉၅)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)သူရိယေတဇ(၉၅-၄၅)ထိ(၅၀)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)သူရိယပုည(၄၅-၁၀)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သူရိယကုလ(ဘီစီ၁၀မွေအဒီ၂၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၃)၏သား(ခရစ္ေတာ္ေပၚျပီးကာလ)
(၁၅)သူရိယပဘာ(၂၆-၈၀)ထိ(၅၄)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)သူရိယစိတၱရ(၈၀-၁၁၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သူရိယေဇဌ(၁၁၆-၁၃၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သူရိယ၀ိမလ(၁၃၈-၁၅၆)ထိ(၁၈)နွစ္(၁ရ)၏သား
(၁၉)သူရိယေယနု(၁၅၆-၁ရ၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သူရိယကံသ(၁ရ၈-၁၉၄)ထိ(၁၆)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သူရိယသက်(၁၉၄-၂၀၂)ထိ(၈)နွစ္(၂၀)၏ဘထြီး
(၂၂)သူရိယသီရိ(၂၀၂-၂၂၂)ထိ(၂၀)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)သူရိယေကသီ(၂၂၂-၂၄၁)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)သူရိယကုမၼာ(၂၄၁-၂ရ၃)ထိ(၃၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)သူရိယေကတု(၂ရ၁-၃၂ရ)ထိ(၅၆)နွစ္(၂၄)၏သား
ေ၀သာလီ[ေက်ာက္ေလွကား]ေခတ္နွင့္စမၼ၀က္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မဟာစျႏၵၵၵၵၵၵား(၃၂ရ-၃၈၄)ထိ(၅ရ)နွစ္။သူရိယေကတု၏သား
(၂)သူရိယစျႏၵား(၃၈၄-၄၃၃)ထိ(၄၉)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေမာလစျႏၵား(၄၃၃-၄၈၁)ထိ(၄၈)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ေပါလစျႏၵား(၄၈၁-၅၂ရ)ထိ(၄၆)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ကာလစျႏၵား(၅၂ရ-၅ရ၆)ထိ(၄၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ထူလစျႏၵား(၅ရ၆-၅၉၅)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သီရိစျႏၵား(၅၉၅-၆၆ရ)ထိ(ရ၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သဂၤစျႏၵား(၆၆ရ-ရ၃၃)ထိ(၆၆)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)စူဠစျႏၵား(ရ၃၃-ရ၆၉)ထိ(၃၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁)အျမတူ(ျမို)(ရ၆၉-ရရ၆)ထိ(ရ)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၂)ပဲျဖူ(ရရ၆-ရ၉၃)ထိ(၁ရ)နွစ္(အျမတူ၏ညီသား)
-မင္းမဲ့ကာလ(ရ၉၃-၇၉၄)ထိ(၁)နွစ္(မင္းမရွိေသာကာလ)
(၁၀)ငတုံမင္း(ရ၉၄-၈၁၈)ထိ(၂၄)နွစ္(စူဠစျႏၵား၏သား)
ပဥၥာေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေခတၱသင္(၈၁၈-၈၂၈ေအဒီ)ထိ(၁၀)နွစ္(စူဠစျႏၵရားတူစႏၵကူး၏သား)
(၂)စႏၵသင္(၈၂၈-၈၄၃)ထိ(၁၅)နွစ္(ေခတၱသင္၏ညီ)
(၃)မင္းသင္ျဖူ(၈၄၃-၈ရ၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁)၏သား
(၄)နာဂသူရိယ(၈ရ၃-၉၀၄)ထိ(၃၂)နွစ္(၂)၏သား
(၅)ပု႑က(၉၃၆-၉၆၉)ထိ(၃၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)မင္းၾကီးျဖူ(၉၆၉-၉၈၄)ထိ(၁၅)နွစ္(၅)၏သား
(၁)စည္သဘင္(၉၈၄-၉၈၆)ထိ(၂)မ်ိဳးျခားမင္း
(ရ)မင္းနု(၉၈၆-၁၀၁၄)ထိ(၂၈)နွစ္(မင္းၾကီးျဖူ၏သား)
(၈)မင္းလာေတာ္(၁၀၁၄-၁၀၃၄)ထိ(၂၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းကုလား(၁၀၃၄-၁၀၆၂)ထိ(၂၈)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းဘီလူး(၁၀၆၂-၁၀၆၈)ထိ(၆)နွစ္(၉)၏သား
(၁)၀ေရာင္းငွက္အသခၤယာ(၁၀၆၈-၁၀ရ၆)ထိ(၈)နွစ္(ၾကားမင္း)
(၂)မင္းဘုန္းသန္(၁၀ရ၆-၁၀၉၀)ထိ(၁၄)နွစ္(အသခၤယာ၏သား)
(၃)မင္းမတ္(၁၀၉၀-၁၁၀၃)ထိ(၁၃)နွစ္(မင္းဘုန္းသန္၏သား)
ပရိန္[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)လကၤ်ာမင္းနန္(၁၁၀၃-၁၁၀၉)ထိ(၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏ၿမီး)
(၂)မင္းသီဟ(၁၁၀၉-၁၁၁၀)ထိ(၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ရာဇာၾကီး(၁၁၁၀-၁၁၁၃)ထိ(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၁၃-၁၁၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သက်၀င္ငယ္(၁၁၁၅-၁၁၁၈)ထိ(၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ေကာလိယ(၁၁၁၈-၁၁၂၃)ထိ(၅)နွစ္(၅)၏သား
ပရိန္[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
့ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ဒႆရာဇာ(၁၁၂၃-၁၁၃၉)ထိ(၁၆)နွစ္(ေကာလိယ၏သား)
(၂)အနႏၵသီရိ(၁၁၃၉-၁၁၄၂)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းဖုန္းစား(၁၁၄၂-၁၁၄၉)ထိ(ရ)နွစ္(အနႏၵသီရိ၏ညီ)
(၄)ပဥၥဏလ၀တ္(၁၁၄၉-၁၁၅၁)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ဓနရူေပါ(၁၁၅၁-၁၁၆၀)(၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)စလင္ကာဗိုလ္အမတ္(၁၁၆၀-၁၁၆၁)ထိ(၁)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မဥၥဴသင္(၁၁၆၁-၁၁၆၁)ထိ(၅)နွစ္(ဓနရူေပါ၏သား)
(၈)ငရံမံ(၁၁၆၆-၁၁၆၈)ထိ(၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းပုဂံ(၁၁၆၈-၁၁ရ၀)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)ငရကၡိဳင္(၁၁ရ၀-၁၁ရ၃)ထိ(၃)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)မင္းၾကံု(၁၁ရ၃-၁၁၈၅)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)မင္းဆူ(၁၁၈၅-၁၁၉၀)ထိ(၅)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရြွသင္(၁၁၉၀-၁၁၉၃)ထိ(၃)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)မင္းေခါင္ၾကီး(၁၁၉၃-၁၂၀၄)ထိ(၆)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)မင္းေခါင္ငယ္(၁၁၉၉-၁၂၀၄)ထိ(၅)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ကမၻာေလာင္ၾကီး(၁၂၀၄-၁၂၁၀)ထိ(၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)ကမၻာေလာင္ငယ္(၁၂၁၀-၁၂၂၀)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၂၀-၁၂၂၂)ထိ(၂)(၁ရ)၏သား
(၁၉)သက်၀င္ငယ္(၁၂၂၂-၁၂၃၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သနပင္ျဖူ(၁၂၃၂-၁၂၃၅)ထိ(၃)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)နယ္သိမ္း(၁၂၃၅-၁၂၄၆)ထိ(၁၁)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)ငနလုံး(၁၂၄၆-၁၂၅၀)ထိ(၄)နွစ္(၂၁)၏သား
ေလာင္းၾကက္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေလာမာျဖူ(၁၂၅၀-၁၂၅၆)ထိ(၆)နွစ္(ငနလုံး၏သား)
(၂)ရာဇာသူၾကီး(၁၂၅၆-၁၂၅၈)ထိ(၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေစာလူး(၁၂၅၈-၁၂၆၁)(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥစၥနာၾကီး(၁၂၆၁-၁၂၆၉)ထိ(၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ေစာမြန္ၾကီး(၁၂၆၉-၁၂ရ၃)ထိ(၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)နန္းက်ၾကီး(၁၂ရ၃-၁၂ရရ)ထိ(၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းဘီလူး(၁၂ရရ-၁၂၈၁)ထိ(၄)နွစ္(၆)၏သား
(၈)စည္သဘင္အမတ္ၾကီး(၁၂၈၁-၁၂၈၃)ထိ(၂)နွစ္
(၉)မင္းထီး(၁၂၈၃-၁၃၈၉)ထိ(၁၀၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏သား)
(၁၀)ဥစၥနာငယ္(၁၃၈၉-၁၃၉၁)ထိ(၂)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သီ၀ရာဇ္(၁၃၉၁-၁၃၉၂)ထိ(၁)နွစ္(၁၀)၏ညီ
(၁၂)နန္းက်ငယ္(၁၃၉၂-၁၃၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၁၁)၏ညီ
(၁၃)ရာဇသူ(၁၃၉၄-၁၃၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)စည္သဘင္အမတ္(၁၃၉၆-၁၃၉ရ)ထိ(၁)နွစ္
(၁၅)ျမင္စည္စားအမတ္(၁၃၉ရ-၁၃၉ရ)ထိ(၅)လ
(၁၆)ရာဇသူမင္း(၁၃၉ရ-၁၄၀၁)ထိ(၄)နွစ္
(၁ရ)သိဂၤသူ(၁၄၀၁-၁၄၀၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၆)၏ညီ
ေျမာက္ဥ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မင္းေစာမြန္(၁၄၀၄-၁၄၃၃)ထိ(၂၉)နွစ္(ရာဇသူ၏သား)
(၂)အလီခင္(၁၄၃၃-၁၄၅၈)ထိ(၂၅)နွစ္(၁)၏ညီ
(၃)ဘေစာျဖူ(ကုလမသ်ွာ)(၁၄၅၈-၁၄၈၁)ထိ(၂၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မင္းေဒၚလ်ာ(ဆင္ျဖူရွင္)(၁၄၈၁-၁၄၉၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မင္းညို(၁၄၉၁-၁၄၉၃)ထိ(၂)နွစ္(၄)၏ပထြီး
(၆)ရန္ေအာင္(၁၄၉၃-၁၄၉၄)ထိ(၆)လ(၄)၏သား
(ရ)စလကၤာသူ(၁၄၉၄-၁၅၀၁)ထိ(ရ)နွစ္(၆)၏ဦးၾကီး
(၈)မင္းရာဇာ(၁၅၀၁-၁၅၁၃)ထိ(၁၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ကဇာပတိ(၁၅၁၃-၁၅၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းေစာအို(၁၅၁၅-၁၅၁၅)ထိ(၆)လ(မင္းရာဇာ၏ပထြီး)
(၁၁)သဇာတာ(၁၅၁၅-၁၅၂၁)ထိ(၆)နွစ္(၄)၏သား
(၁၂)မင္းေခါင္ရာဇာ(၁၅၂၁-၁၅၃၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၁)၏ညီ
ေျမာက္ဥ[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
(၁)မင္းဗာၾကီး(၁၅၃၁-၁၅၅၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းရာဇာ၏သား)
(၂)မင္းတိကၡာ(၁၅၅၃-၁၅၅၆)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)ထိ(၈)နွစ္ေက်ာ္(၂)၏သား
(၄)စၾက၀ေဒး(၁၅၆၄-၁၅ရ၁)ထိ(ရ)နွစ္(၃)၏ညီ
(၅)မင္းဖေလာင္း(၁၅ရ၁-၁၅၉၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းဗာၾကီး၏သား)
(၆)မင္းရာဇာ(၁၅၉၃-၁၆၁၂)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းခေမာင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၂၂-၁၆၃၈)ထိ(၁၆)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းစေန(၁၆၃၈-၁၆၃၈)ထိ(၂၀)ရက္(၈)၏သား
ေျမာက္ဥ[တတိယ]ေခတ္ေနာက္ဆုံးမင္းဆက္မ်ား
(၁)နရပတိမင္း(ကုသလ)(၁၆၃၈-၁၆၄၅)ထိ(ရ)နွစ္
(၂)သတိုးဓမၼရာဇာ(၁၆၄၅-၁၆၅၂)ထိ(ရ)နွစ္(၁)၏သား
(၃)စႏၵသုဓမၼရာဇာ(၁၆၅၂-၁၆ရ၄)ထိ(၂၂)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥကၠာဗလ(၁၆ရ၄-၁၆၈၅)ထိ(၁၁)နွစ္(၃)၏သား
(၅)၀ရဓမၼရာဇာ(၁၆၈၅-၁၆၉၂)ထိ(ရ)နွစ္(၄)၏ညီ
(၆)မဏိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၉၂-၁၆၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၅)၏ေနာင္ေတာ္
(ရ)စႏၵသူရိယဓမၼရာဇာ(၁၆၉၄-၁၆၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၆)၏ညီ
(၈)ငတုံေနာ္ရထာ(၁၆၉၆-၁၆၉၆)ထိ(၃ရ)ရက္(ရ)၏သား
(၉)မာရုပိယ(၁၉၆၉-၁၉၆ရ)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၀)လာလကႏၱတ္(၁၉၆ရ-၁၉၆၈)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၁)ေရြွ၀ါနရာဓိပတိ(၁၆၉၈-၁ရ၀၀)ထိ(၂)နွစ္(မင္းသား)
(၁၂)စႏၵ၀ိမလဓမၼရာဇာေက်ာ္သိဂၤ(၁ရ၀၀-၁ရ၀၆)ထိ(၆)နွစ္
(၁၃)သူရိယရာဇာသတိုးလွ(၁ရ၀၆-၁ရ၁၀)ထိ(၄)နွစ္
(၁၄)စႏၵ၀ိဇာရာဇာတႏၱဗိုလ္(၁ရ၁၀-၁ရ၃၁)ထိ(၂၁)နွစ္
(၁၅)သာမစႏၵသူရိယရာဇာ(၁ရ၃၁-၁ရ၃၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၄)၏သမက္
(၁၆)နရာအဓိပတိ(၁ရ၃၄-၁ရ၃၅)ခု(၁)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)န၀မရရာဇာ(၁ရ၃၅-၁ရ၃ရ)ထိ(၂)နွစ္(၁၆)၏ညီ
(၁၈)စႏၵ၀ိဇယ(၁ရ၃ရ-၁ရ၃ရ)ထိ(၈)လ(၁ရ)၏ဘၾကီးသားညီ
(၁၉)သူရတန္ရာဇာ(၁ရ၃ရ-၁ရ၃ရ)ထိ(၃-ရက္)မ်ိဳးျခား
(၂၀)ေမတၱရာဇ္(၁ရ၃ရ-၁ရ၄၂)ထိ(၅)နွစ္(စႏၵ၀ိဇယ၏ညီ)
(၂၁)နရအဘယရာဇာ(၁ရ၄၂-၁ရ၆၁)ထိ(၁၉)နွစ္(၂၀)၏ပထြီး
(၂၂)သီရိသုရာဇာ(၁ရ၆၁-၁ရ၆၁)ထိ(၃)လ(၂၁)၏သား
(၂၃)စႏၵပရမရာဇာ(၁ရ၆၁-၁ရ၆၄)ထိ(၃)နွစ္(၂၂)၏ညီ
(၂၄)အဘယမဟာရာဇာ(၁ရ၆၄-၁ရရ၃)ထိ(၉)နွစ္(၂၃)၏ေယာက္ဖ
(၂၅)ဒါးပိုင္ေသာၾကာ(စႏၵသုမန)(၁ရရ၃-၁ရ၃ရ)ထိ(၄)နွစ္
(၂၆)စႏၵ၀ိမလ(အမတ္ပိုးေရြွ)(၁ရရရ-၁ရရရ)ထိ(၄၀-ရက္)
(၂ရ)စႏၵသတိႆရာဇာ(ေအာင္စုန္)(၁ရရရ-၁ရ၈၂)ထိ(၅)နွစ္
(၂၈)မဟာသမၼတရာဇာ(သတိုးေအာင္)(၁ရ၈၂-၁ရ၈၄)(၂)နွစ္(၂ရ)၏တူမလင္
ေရႊတူေငြတူ
ေရႊတူေငြတူ
======
တခြန္းေခၚ ေခၚလို႔မထူး
ႏွစ္ခြန္းေခၚ ေခၚလို႔မထူး
တ႐ြာနီ တၿပည္သားကို စိတ္ၿခားလို႔လား
မခ်စ္ဆို မလိုလို႔လား --။
ဇာက လာေက
ဇာ႐ြာသားေရာင္
စကားအရာ
ပ်ားသကာ
ခ်ဳိပါေရကား
ပ်ဳိသက္ထားေလ --။
ေမာင့္လက္ကိုကိုင္
ေမ့လက္ကိုဆြဲ
ေငြတူပင္မွာ
ေ႐ႊတူရစ္ေယာင္
ရစ္ပစ္ကတ္မည္ --။
မ်က္စိကၿမင္ ဝမ္းကၾကင္
စိတ္တြင္ကခ်စ္
ပုေခ်ေမာင္ကို မိတၱာရစ္လို႔
အခ်စ္စြဲကာ ၾကားကလူ
ေအာင္သူဖ်က္လို႔ ဖ်က္ရဖို႔လား --။
ဆံစေကညိဳ
လွနဂိုေလ ပ်ဳိႏွမမွာ
ကိုယ့္ရပ္႐ြာ ကိုယ့္႐ြာထက္မွာ
လက္ဖ်ားတင္ ၾကင္သူမ်ားက
ဟိထားေရလား --။
သျခင္းဆို လူပ်ဳိေမာင္ေယ
ကိုယ့္ရပ္႐ြာ ကိုယ့္႐ြာထက္မွာ
လက္ဖ်ားတင္ ၾကင္သူမ်ားက
ဟိမထားပါ --။
ေဒေတာေခါင္ ေဒေတာင္ေယၾကားမွာ
စကားသာခ်ဳိ ေဒေမဆို ပ်ဳိစကား
ၾကားရေရခါ စိတ္ဝမ္းသာ
ထဗ်ာကလို႔ ၾကည့္ရဖို႔ယာ --။
ဥေဒါင္းေယၾကိဳးၾကာ သာရကာေက
ဟသၤာငွက္မ
အခါခါ ေမာင့္ကိုတမ္းလို႔
လြမ္းတငိုခါ ေမာင္ေရာက္ရာ
ထဗ်ာကလို႔ ၾကည့္ရဖို႔ယာ --။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕တည္ (၁၈၀) ၿပည့္အထိမ္းအမွတ္ “ေက်ာက္ၿဖဴ” ၂၀၀၉ မဂၢဇင္း “ဇာနီေအာင္ (ရမၼာဝတီ)” ရြီးသားျပဳစုသည့္ “ရမ္းၿဗဲကၽြန္းက ခ်စ္ခြန္းတီတာ ေတးကဗ်ာ” ေဆာင္းပါးက ဇမ္းကဗ်ာကို တင္ၿပပီးလိုက္ပါသည္။
======
တခြန္းေခၚ ေခၚလို႔မထူး
ႏွစ္ခြန္းေခၚ ေခၚလို႔မထူး
တ႐ြာနီ တၿပည္သားကို စိတ္ၿခားလို႔လား
မခ်စ္ဆို မလိုလို႔လား --။
ဇာက လာေက
ဇာ႐ြာသားေရာင္
စကားအရာ
ပ်ားသကာ
ခ်ဳိပါေရကား
ပ်ဳိသက္ထားေလ --။
ေမာင့္လက္ကိုကိုင္
ေမ့လက္ကိုဆြဲ
ေငြတူပင္မွာ
ေ႐ႊတူရစ္ေယာင္
ရစ္ပစ္ကတ္မည္ --။
မ်က္စိကၿမင္ ဝမ္းကၾကင္
စိတ္တြင္ကခ်စ္
ပုေခ်ေမာင္ကို မိတၱာရစ္လို႔
အခ်စ္စြဲကာ ၾကားကလူ
ေအာင္သူဖ်က္လို႔ ဖ်က္ရဖို႔လား --။
ဆံစေကညိဳ
လွနဂိုေလ ပ်ဳိႏွမမွာ
ကိုယ့္ရပ္႐ြာ ကိုယ့္႐ြာထက္မွာ
လက္ဖ်ားတင္ ၾကင္သူမ်ားက
ဟိထားေရလား --။
သျခင္းဆို လူပ်ဳိေမာင္ေယ
ကိုယ့္ရပ္႐ြာ ကိုယ့္႐ြာထက္မွာ
လက္ဖ်ားတင္ ၾကင္သူမ်ားက
ဟိမထားပါ --။
ေဒေတာေခါင္ ေဒေတာင္ေယၾကားမွာ
စကားသာခ်ဳိ ေဒေမဆို ပ်ဳိစကား
ၾကားရေရခါ စိတ္ဝမ္းသာ
ထဗ်ာကလို႔ ၾကည့္ရဖို႔ယာ --။
ဥေဒါင္းေယၾကိဳးၾကာ သာရကာေက
ဟသၤာငွက္မ
အခါခါ ေမာင့္ကိုတမ္းလို႔
လြမ္းတငိုခါ ေမာင္ေရာက္ရာ
ထဗ်ာကလို႔ ၾကည့္ရဖို႔ယာ --။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ေက်ာက္ၿဖဴၿမိဳ႕တည္ (၁၈၀) ၿပည့္အထိမ္းအမွတ္ “ေက်ာက္ၿဖဴ” ၂၀၀၉ မဂၢဇင္း “ဇာနီေအာင္ (ရမၼာဝတီ)” ရြီးသားျပဳစုသည့္ “ရမ္းၿဗဲကၽြန္းက ခ်စ္ခြန္းတီတာ ေတးကဗ်ာ” ေဆာင္းပါးက ဇမ္းကဗ်ာကို တင္ၿပပီးလိုက္ပါသည္။
ေဒး၀န္းေအာင္ေက်ာ္ရႊီ၏ကိုယ္တြိရခိုင္ျပည္သိိမ္းတိုက္ပဲြမွတ္တမ္း (စကားျပင္)
ေဒး၀န္းေအာင္ေက်ာ္ရႊီ၏ကိုယ္တြိရခိုင္ျပည္သိိမ္းတိုက္ပဲြမွတ္တမ္း (စကားျပင္)
==========================================
၂၀၁၅ ခု ဇႏၷ၀ါရီလ (၁) ရက္နိ (ကသစ္ဗုဒၶိနိ) တြင္က်ေရာက္သည့္ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနိအတြက္ ဖတ္ၾကားတင္သြင္းသည့္စာတမ္း
====================
အပိုဒ္ (၁) (ပင္း၀ါ၊ ေျမာက္ဦးသိမ္းတိုက္ပဲြ) မွသည္ အပိုဒ္ (၁၉) ရန္တပိုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္သည္အထိ။ အပိုဒ္ (၂၂) ရန္ကုန္ေရာက္သည္အထိ။ (အစ/အဆံုး)
ေဒး၀န္းႀကီး ေအာင္ေက်ာ္ရႊီရတု
===================
ေနာက္သားေနာင္လာ၊ ေနာက္ထပ္ပါ႐ို႕
ဆရာသံုးလက္၊ ရွိကံဖက္၍
အသက္ခႏၶာ၊ လူ႐ို႕မွာကား
တခါတရံ၊ အဘိုးတန္၏ ---။
တရံတခါ၊ ဆိုတံုပါလည္း
သူသာလာလွ်က္၊ ဖိႏွိပ္စက္က
အသက္ထိုခါ၊ ဆံုးတတ္ရာ၏ ---။
ျပည္ရြာတိုင္းဖြား၊ မ်ိဳးေလးပါး႐ို႕
တရားလမ္းမွန္၊ က်င့္ေၾကာင္းၾကံလွ်က္
အမွန္မုကၡ်၊ သက္စြန္႔ၾကေလာ့ ---။
ဓမၼတာလမ္းမမွန္၊ ဆိုးေၾကာင္းၾကံလွ်က္
တန္စိုးကိုစား၊ လိမ္လွည့္ဖ်ားေသာ္
ေနာင္သားတဖန္၊ သည္းမခံႏွင့္ ---။
ႏိုင္ငံတကာ၊ ဟူရာရာ၌
ပညာႏွင့္ညာဏ္၊ သင့္စြာဖန္၍
တာ၀န္မပ်က္၊ သစၥာရြက္လွ်က္
အသက္ကိုလွီး၊ သြီးေခ်ာင္းစီးမွ
အၿပီးႀကံ့ခိုင္၊ ႏိုင္ငံတိုင္းၿမိဳ႕
အစို႕စို႕ႏွင့္၊ ကိုယ့္႐ို႕ရပ္စည္
ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို၊ ရမည္မုကၡ်
ဤေလာကသည္
ေအာက္က်မခံခ်င္ေသာေၾကာင့္ ---။ ။
(ေဒး၀န္းႀကီးေအာင္ေက်ာ္ရႊီ)
အပိုဒ္ (၁)
ေဇယ်ႏၲဳ။ ။ ဗုဒၶသွ်င္ေတာ္ျမတ္အားတိုင္တည္ၿပီး ေလွ်ာက္တင္ပါသည္။ ရဟန္းသွ်င္လူ ျပည္သူအမ်ား ရီႊနားတည္ေလာ့။ အေနာက္ဖက္္မဇၩိမေဒသဟု အမည္ရေသာ အႏၵိယတိုင္းျပည္ႀကီးသည္ ထက္နတ္ဘံုတမွ် သာယာစည္ကားလွပါ၏။ ဂဂၤါသီတာျမစ္ရီသည္လည္း အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ၌ သာယာလွပစြာ စီးဆင္းလွ်က္ဟိနီပါ၏။ ဘိလပ္ၿမိဳ႕ဟိ အဂၤလိပ္မင္းမ်ားအား တရာ့တပါးေသာ ထီးေဆာင္းမင္းအေပါင္း႐ို႕သည္ ႐ိုေသဦးခိုက္လွ်က္ အခြန္ဘ႑ာေငြ အဖူးလက္ေဆာင္မ်ား ဆက္သကတ္ရပါ၏၊ ကာလကတၱားၿမိဳ႕ေတာ္တြင္လည္း ေဗာ္ေရာ္လာသတ္က အာဏာစက္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ဟိပါ၏။ အရွိေတာင္ဖက္အရပ္ စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕တြင္လည္း ေ၀ါေနာ္သတ္သည္ ၿမိဳ႕၀န္အရာ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရပါ၏။ သကၠရာဇ္ တေထာင္တရာသွ်စ္ဆယ္ႏွစ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၂) ခုႏွစ္တြင္ သာသာစကားတတ္ကၽြမ္းသူ အကၽြႏ္ုပ္ေအာင္ေက်ာ္ရႊီမွာ စကားျပန္အျဖစ္ တာ၀န္ပီးအပ္ျခင္းခံရၿပီး စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ ေ၀ါေနာ္သတ္ထံတြင္ ေကာင္းစြာအမႈထမ္းရပါသည္။ လစာေငြ တလႏွစ္ဆယ္ရဟိပါသည္။ တိုင္းျပည္ကိစၥအ၀၀ကို ေဆာင္ရြက္ရၿပီး လူအမ်ား၏ၾကည္ညိဳေလးစားျခင္းကိုလည္း ခံရပါသည္။
အပိုဒ္ (၂)
သကၠရာဇ္ တေထာင္တရာ့သွ်စ္ဆယ္ငါးခုႏွစ္ (၁၁၈၅) ခုတြင္ သွ်င္မျဖဴ၊ကၽြန္းတြင္တပ္ခ်ထားေသာ အဂၤလိပ္စစ္သည္ရဲမက္မ်ားကို ျမန္မာမ်ားက လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ ရန္စရွာလာသည့္သတင္းကို လာသတ္မင္းႀကီးၾကားလီေသာအခါ ကတ္တင္(Captain) ေဘးကာသတ္ႏွင့္ ၀ီသတ္အား စစ္တေကာင္းသို႔ အျပင္းခ်ီတက္ခိုင္း၏။ စစ္တေကာင္းသို႔ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္မူးမတ္မ်ိဳးႏြယ္ အကၽြႏ္ုပ္ ေသာ္တလီေအာင္ေက်ာ္ရႊီသည္ ဘာသာျပန္အျဖစ္ ကာနယ္သုပိလုင္၊ ဗဲကာသတ္၊ ကတ္တင္(Captain) ၀ိသတ္႐ို႕ႏွင့္အတူလိုက္ပါလွ်က္ ဖေလာင္းခ်ိတ္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္လာရပါ၏၊ ဖေလာင္းခ်ိတ္တြင္ လူအင္အားတေထာင္ေက်ာ္ကို စုေဆာင္းလွ်က္ သွ်င္မျဖဴကၽြန္း နတ္ျမစ္၀သို႔ ခ်ီတက္တပ္စဲြပါ၏၊ ယင္းတြင္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕ တပ္အင္အားျဖင့္ ျခေသၤ့လားသို႔ တေသာေသာ အင္အားျပလွ်က္နီေသာအခါ ျမန္မာမ်ားမွာ ေၾကာက္ရြံစြာ ပုန္းေအာင္းနီကတ္ရပါ၏။ အဂၤလိပ္မင္းလည္း စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ ေ၀ၚေနာ္သတ္ကိုေခၚ၍ ရာပသိန္သတ္အားဦးစီးခိုင္းၿပီး ျမန္မာမ်ားကိုႏွိမ္နင္းရန္ တပ္ေစလႊတ္ေတာ္မူ၏၊ ျမန္မာအင္း၀ဘုရင္ သိမ္းပိုက္ထားေသာ တိုင္းျပည္မ်ားအား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ရန္ အာဏာခ်ေတာ္မူ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ အကၽြႏ္ုပ္ရို႕သည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ တပ္ခ်ီတက္လာရပါ၏။
အပိုဒ္ (၃)
ရခိုင္ျပည္သို႔ ခ်ီတက္လာေသာအခါ ရာပသိမ္သတ္က မင္းအာဏာႏွင့္ ေဇာ္ေန(General) ေခၚဟရီသွ်ိန္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအား စစ္သည္ရဲမက္မ်ားကို ေကာင္းစြာစု႐ံုးၿပီး အေျမာက္၊ ဗံုးစၾကာ၊ မီးက်ည္တန္းမ်ားကို၊ အလွ်င္အျမန္စုေဆာင္းလွ်က္ ငါ့ေနာက္ေတာ္သို႔လိုက္ရမည္ဟု အာဏာခ်ေတာ္မူ၏၊ ေလးပါးေသာစစ္အဂၤါျဖင့္ ကမၻာၿမီႀကီးထိန္႔ထိန္႔တုန္မွ် စစ္ခ်ီတက္လာလွ်က္ ရာပသိမ္သတ္သည္ နတ္ျမစ္ေမာ္သွ်င္မျဖဴ၊ကၽြန္းတြင္ ခ်ထားေသာတပ္မ်ားအား ဗိုလ္႐ႈခံေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာတမန္ နားခံေမာင္လံုးလာလွ်က္ အသနာလီကဒီကုလားအား ဘာသာျပန္စီခိုင္းၿပီး သည္တခါကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မိုက္ပါ၏ တပ္ေစာင့္ခ်ထားသူမ်ားအား အသက္ခ်မ္းသာပီးပါ၊ တပ္ေတာ္ကို ေနာက္ဆုတ္ပီးပါဟု ဆိုလာက်င္၏၊ သွ်င္မျဖဴကို အသွ်င္တို႔ပိုင္သည္ ျမန္မာမ်ားသည္ ေက်ာ္ကူး၍မလာပါတည္း။ အမွားခံေလွ်ာက္ျခင္းရာကို ရာပသိမ္သတ္သည္ အဟုတ္ထင္မွတ္ကာ တပ္ေတာ္အလံုးကို ႏႈတ္သိမ္းယူ၍ ေကာင္ေလာင္ဗိုလ္၊ သူပီလုင္၊ အစဟိေသာ ဗိုလ္အားလံုးသည္ ပင္း၀ါဖေလာင္းခ်ိတ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္လာကတ္ကုန္၏၊ ကမၻာၿမီလံုးထိန္႔မွ် စု႐ံုးၿပီးနီစဥ္ခါ ရာပသိန္သတ္က အကၽြႏ္ုပ္အား ရခိုင္စစ္သည္မ်ားကိုလည္း စုေဆာင္းပီးရမည္ဟုဆိုလာေသာေၾကာင့္ ကတ္တင္(Captain) ပိန္းေကာ္သတ္ႏွင့္တိုင္ပင္၍ ရခိုင္စစ္သည္ ငါးရာေက်ာ္အား ယင္းတြင္ ခန္႔အပ္စုေဆာင္းပီးရပါ၏၊၊ ကုလားဘာသာအားျဖင့္ (စဖာအိပ္) ဟု ေခၚဆိုပါ၏၊ ေသနတ္ျခင္းမ်ားကိုလည္း မက်န္ႁကြင္းေအာင္ ျပသပီးရကာ ကတ္တင္(Captain) ပိန္းေကာသတ္ဦးစီးလွ်က္ ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်နားနီရပါ၏
အပိုဒ္ (၄)
ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်၍နီစဥ္တြင္ ရခိုင္ျပည္ဟိ အမည္နာမအားျဖင့္ ေမာင္စံသာဟုေခၚဆိုေသာ ျမန္မာအတြင္း၀န္၊ ငေအာင္မာန္ခပါ အခြန္၀န္ႏွင့္ ရခိုင္ၿမိဳ႕၀န္ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္႐ို႕သည္ နားခံေတာ္ေမာင္လံုးေခၚ စြန္းလြန္းဗိုလ္အား နားခံတပ္ေထာက္ ခ်ထားလီသတည္း။ စာရြီးေတာ္င၀ိုက္ေကက ျမန္မာတပ္မ်ားကို စုေဆာင္းဦးစီးလွ်က္ ပင္း၀ါအရပ္ကိုတိုက္ေသာ္ ငါတို႔ႏိုင္ရပါအံ့၊ အရွိမွာ ျမန္မာသွ်င္ဘုရင္ ၾကားလီျငားေသာ္ သူေကာင္းျပဳမည္ထင္၏။ ရွိေနာက္အေျမာ္အျမင္မဟိဘဲ ထိုသို႔တိုင္ပင္ေျပာၾကားၿပီးေနာက္ ျမန္မာသူယုတ္မ်ားသည္ ဗိုလ္တပ္အင္အားႏွင့္ တပ္ခ်ီလာကုန္၏။ ရခိုင္သားကၽြန္းအုပ္ငၿပီႀကီးလည္း ေလာဘစိတ္၀င္၍ အမ္းစားသားသာေက်ာ္ေ၀ ရႊီေငြဒၤဂါး ကၽြဲႏြားအမ်ားအျပားရမည္မွတ္၍ သံုးေယာက္သား ခ်ိတ္ခ်ိတ္ရယ္ကာ ၀မ္းႀကီးသာ၍ ကခုန္လွ်က္ေပ ျမန္မာေအာက္သားေနာက္သို႔ ကပ္လွ်က္လိုက္လတ္လီသတည္း။ ျမန္မာတပ္မ်ားသည္ ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ပုန္းလွ်ိဳးလာလွ်က္ ေ၀လာေတာင္၌တပ္ခ်ၿပီး ႐ုတၱနာအရပ္တြင္ တပ္ဦးခ်ထားေသာ တပ္ေစာင့္ ကတၱင္ (Captain) လုလႅင္သတ္အား အငိုက္၀င္တိုက္၍ လူအင္အားမမွ်သျဖင့္ ညည့္သန္းေခါင္မွာ တပ္ဆုတ္လာရၿပီး ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်ထားေသာ ပိန္းေကာသတ္ဦးစီးေသာတပ္ႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး နီရပါ၏၊ ျမန္မာတပ္မ်ားသည္လည္း ကတ္တင္ (Captain) ပိန္းေကာသတ္တပ္တပ္ဟိရာအရပ္သို႔ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္လာျပန္၏၊ တြိဟိရာရာကို ဖြီရွာဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မီးေလာင္တိုက္သြင္းလွ်က္ ကုန္ေအာင္ညက္ညက္မႊီကုန္၏။ ပင္း၀ါၿမီရာဇာဖက္အရပ္တြင္ တပ္မစဲြလုပ္လွ်က္ တပ္ခ်နီကုန္၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဟာလဘင္း ပင္း၀ါ၊ စုကၠရာႏွင့္ နတ္ေမာ္အရပ္ၿမီ၌ ဟိဟိသမွ်ေသာ သွ်င္လူအမ်ား၊ ခ်င္းႏွင့္ ကယင္၊ ၿမံဳလွ်င္ ဒိုင္းနက္ ႏွမ္းစိသားမရြီး၊ လင္းကဲေပါင္းစံု သက္မူသွ်မ္းစုစသည့္ ေတာင္ၿမိဳ၊ ကုလား၊ မရမာ အကုန္ၿပီး၍လာရပါ၏၊ ကိုယ္စီသားမယားႏွင့္ တေသာေသာလာလတ္ရာ အဂၤလိပ္ဖေလာင္းမင္းဟိရာ စစ္တေကာင္းအရပ္သို႔ေရာက္မွ ခ်မ္းသာရကုန္၏၊ ထိုသို႔ ထြက္ၿပီးလာလတ္ၿပီး တဲအံုခ်၍ ဆိုင္းရပ္နီေသာအခါ ၀န္တင္ကၽြဲႏွင့္ တိုက္ကၽြဲမ်ားလိုအပ္သျဖင့္ စုေဆာင္းရွာဖြီလွ်က္ လိုအပ္သည့္ ၀န္ဆန္ပစၥည္းမ်ားကို ေထာက္ပံ့ကူညီပီးရပါ၏၊ စံရွီေဖြကၽြန္းအုပ္ကား က်ီစိုးအရာစား၍ ငွ၀ီပီးလွ်က္ ၀န္တင္လွည္းမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္စီရင္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မာရသွ်ိန္က အကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္၏ဇနီးသားမယားအား မိမိရင္၌မြီးေသာ သားသမီးရင္းခ်ာမျခား ခ်စ္ၾကင္ျမတ္ႏိုးလွ်က္ လြန္စြာေၾကနပ္အားရျဖစ္လီသည္တည္း။
(ပီအဆက္ျပတ္)
အပိုဒ္ (၅)
ရွိဘုန္းကံၾကမၼာေၾကာင့္ ခုႏွစ္ဆက္သည္ ေကာင္းမႈဟိလီဖူး၍ ရာပသိန္သတ္က ငါ့ဆီေရာက္စီေသာ၀္ဟု ေခၚယူျငားလီေသာခါ အကၽြႏ္ုပ္မွာ လြန္စြာ အားရ၀မ္းသာျဖစ္ရပါသည္။ ကုမၸဏီရီးကိစၥအ၀၀ကို မွန္စြာေဆာင္ရြက္ပီးပါ ရခုိင္ျပည္ကိုျပန္ရလွ်င္ စိတ္ဟိရာရာ လိုသမွ်အကုန္ ငါမစ၍၊ သူေကာင္းျပဳခမည္ဟု ကတိက၀တ္ျပဳသျဖင့္ အကၽြႏ္ုပ္မွာ လြန္၀မ္းသာလွ်က္ ေနာက္ေနာင္အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ေထာက္ထား၍ အခေမးနာ ေငြတျပားတခ်ပ္မွ်မယူပါဘဲ လိုသရိကို ထမ္းပိုးရြက္ေဆာင္၍၊ အရွိရန္ကုန္သို႔ ငါးရာလူကို အလွ်င္အျမန္လႊတ္ခ်င္သည္ဆိုေသာေၾကာင့္ ေကာင္းရာလူကို လြယ္ကူရြီးခ်ယ္ပါလွ်က္ ငါးရာရခိုင္သားအား အကၽြႏ္ုပ္သည္ ယင္းခါစုေဆာင္းပီးတံုျငားက လွီသေဘၤာႏွစ္စင္းမွာ တင္ယူေဆာင္လွ်က္ လွ်င္ေအာင္အေရာက္လားလီပါ၏။ လမ္းထြင္သား ရခိုင္သားလူငါးရာအား ေဖာင္သာရွီကို အႀကီးခန္႔၍ ဣသွ်ိကာကာတင္သတ္ ဣရာဇီအား လက္တည့္အပ္ႏွံကာ ရခိုင္သားအပါအ၀င္ ေဘးကပ္ငါးေထာင္ေက်ာ္ႏွင့္ သူရဲေတာ္မ်ားစီးနင္းရန္ လွီမ်ားအားလံုးကို စုေဆာင္းရွာဖြီပီးရပါသည္။ ရခိုင္ျပည္လားဖူးသူ ကုန္းေၾကာင္းလမ္းႏွင့္၊ ရီေၾကာင္းလမ္းႏွစ္ပါးစံုကို ျပႏိုင္သူရွာပီးရမည္ဆို၍ လမ္းသိထြန္းေပၚေ၀၊ ဖသက္ႏွံႏွင့္၊ ခ်ီခံသတိုးေ၀ကို ေခၚယူၿပီးခါ ကတ္တင္ (Captain) ေဒါင္ေရာင္ေမာ္သတ္လက္တြင္း အပ္ႏွံပီးရပါ၏။ မၾကာစံုစီ စစ္သည္ဗိုလ္ၿခီသူရဲ သိန္းသန္းကုဋီကို ယင္းခါစုေဆာင္းမိက သွ်င္မင္းႀကီးမွာ လြန္စြာ၀မ္းသာအားရ ျဖစ္လီသည္တည္း။ အလွ်င္အျမန္ခ်ီတက္ရန္ သွ်င္မင္းျမတ္က ေရာင္ဇေနာင္ကို ယင္းတြင္အာဏာခ်၍ စစ္သည္သူရဲ လွီသေဘၤာအျပည့္ ေျပာင္းႀကီးဇ၀ါ ဗံုးစၾကၠာမ်ားကို ယင္းမွာတင္ေဆာင္ယူ၍ ကုန္းေၾကာင္းတစခ်ီလားလွ်က္ ရထားျမင္းဆင္ လွည္းငင္ ၀န္တိုက္ႏြားႏွင့္ ရဲမက္မ်ားအေထာင္အေသာင္းကို ရခိုင္ဗိုလ္ေဒးသွ်ိန္သတ္သည္ တပ္ဦးခ်ီ၍
တပ္ေနာက္၀ယ္ ဟိႏၵဳတ္စပါအိတ္စစ္သားမ်ား၊ ေမာင္းဂြတ္ျမင္းစီးစစ္သားမ်ားက မီးက်ည္တန္ေခၚ ေသနပ္ႏွင့္ လွဲကမံလက္နက္မ်ားကိုေဆာင္ယူ၍ ႀကီးစည္ခရာေဗာတီးမႈတ္လွ်က္ ေသာင္းဇမၺဴတခြင္ ထိန္႔ဆူေက်ာ္ႏွံ႔ၾကားမွ် တေသာေသာ စစ္ခ်ီတက္လာလတ္ေသာအခါ ရာပသိန္သတ္မင္းျမတ္၏ေနာက္ေတာ္၀ယ္ အကၽြႏ္ုပ္ကပ္၍ပါလွ်က္ ဆံတႁမႊာမယြင္းခြတည္း။ ဖဲြ႕ဒါႀကီး၊ အေသာင္းအဒူလာႏွင့္ အေဟာဒါမာတဒိန္၊ စီရင္ေထြ တိုးေအာင္ႂကြယ္သည္လည္း ေနာက္တြင္ ကပ္လွ်က္ပါ၏၊၊ ဒါးပိုင္ႀကီးအမတ္ေတာ္၏သားႀကီးအမ္းစားသားလည္း ေနာက္၀ယ္ပါ၏ တိမ္ၾကားဗိုလ္ႏွင့္ မာလံုသတ္သည္ ရီေၾကာင္းခ်ီလွ်က္ စစ္တေကာင္းျမစ္ကိုကူးၿပီးဆန္တက္လီေသာ္ လက္၀ဲနား ေဘာင္းဒြတ္ေတာင္ကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး လက္ယာနား ျပင္သာႀကီး ေဖာက္က်ီစ်ီးကို လြန္၍လားလီပါလွ်က္ ကန္ရွည္၊ ဆိုက္မနား၊ ဟာလဘင္း၊ စုကၠရာရြာမ်ားကို ေက်ာ္၍လားေသာ္ ရီကင္းနား၊ ဆည္ႀကီးရြာ ပတၱလီကို ထိုခါဆိုက္ေရာက္ပါ၍ ပင္း၀ါရြာမေရာက္ခင္၊ ရခိုင္၀န္ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္သည္ ယင္းခါ ၾကားလီက်င္၍ သားေတာ္င၀ိုက္ေကလည္း ငါရို႕အသက္သည္ ခုပင္သီရေတာ့မည္ဟု ဖက္ယင္းငိုကတ္လီေသာခါ ျမန္မာအတြင္း၀န္သည္လည္း ေၾကာက္ႀကီးသံဖက္၀င္လွ်က္ မိုးဦးက်ဖားျမည္သကဲ့သို႔ တေသာေသာငိုလွ်က္ေပ ျမန္မာတပ္လံုးသားသည္ ယင္းတြင္ ထြက္ၿပီးလားလီပါက ဘုန္းကံအေၾကာင္းေၾကာင့္ တစစ္ေအာင္လီသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၆)
ဆက္၍မတန္႔မနား ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ ဖေလာင္းခ်ိတ္မွာ ေရာက္တံုပါ၍ ေတာင္ေၾကာင္းေမွ်ာင္လားလီေသာအခါ ရဲစုေခ်ာင္းကို ေက်ာ္လြန္ေျမာက္၍ လက္၀ဲဖက္တြင္ ပန္းေမာ္အရပ္ သင္းေပါင္းေခ်ာင္းအရပ္မ်ားကို လြန္ခပါလွ်က္ ျမင္းမ်က္ႏွာေတာင္အနား လားလီပါေသာ္ နတ္ေမာ္သို႔ဆိုက္ေရာက္၍ ရဲမက္ဗိုလ္ပါအားလံုး ေညာင္းညာၿဖီလွ်က္ ေမာင္ေတာတပ္တြင္ ဆိုင္းငံ့နီကတ္ရပါသည္။ ေမာင္ေတာတပ္မွာ ဆိုက္ေရာက္ေသာအခါ ၿမိဳ႕စာရြီးဥာဏက လက္၀ဲဖက္တပ္ကို ၿဖိဳကာထြက္၍ၿပီးလွ်က္ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးတုန္လႈပ္ကာ ျမန္မာမ်ားသည္ လွ်ိဳ႕၀ွက္နီလီပါ၏၊ ယင္းေသာခါ အကၽြႏ္ု္႐ို႕သည္ အေနာက္ငယ္ကို လက္၀ယ္သိမ္းယူက်င္၍ အစလွ်င္ပဌမ ေႏွာင္းေဖာ္ရႊီကို ကၽြန္းအုပ္ခန္႔ပီးခလွ်က္ ခ်ီတက္လာလတ္ေသာအခါ အလယ္သညာသို႔ ေရာက္လီပါ၏။ ယင္းတြင္မရပ္နား ေက်ာက္ပန္းစြယ္ကို လက္ယာပါယ္ေယွာင္ထားလွ်က္ တေသာေသာခ်ီေသာအခါ ျပည္ရြာထိပ္မွတ္ မယူနတ္ႀကီးေမာ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္ခါတံုၿပီးမွ မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းတြင္တပ္ႀကီးခ်၍ တန္႔ရပ္နီလီေသာခါ မိမၼသားသူငယ္မ်ားသည္ ဥပမာမူ သားလင္ေရာက္လာျငားသို႔ လြန္စြာေပ်ာ္ပါး၀မ္းႀကီးသာ၍ အဖူးလက္ေဆာင္ မ်ားေျမာင္ပို႔ဆက္လာကတ္ပါ၏၊ ဆက္၍ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ ဦးရာဇ္ေတာင္သွ်င္ပင္ဓါတ္သို႔ေရာက္၍ အထြတ္ဖ်ားေစတီမွာ တင္းခြန္ကုကၠား မုေလးပြားကို လ်ွ်င္ျငားပူေဇာ္ပါလွ်က္ လားလီကတံုခါေပ ကုလားပံုးကို လက္၀ဲထားခသည္တည့္။ ဆင္ခံ၀ယ္ဆိုက္ေရာက္က ယင္းတြင္တပ္ဦးခ်လွ်က္ ကုလားအေဟာဒါ မာတဒိန္ကို စာႏွင္စီလႊတ္ပါ၏၊ ေခ်ာင္းဖလာတပ္ထဲ၀ယ္ ျမန္မာမ်ားကို အလွ်င္ထြက္လာစီဟု တမန္လႊတ္လွ်က္ ေခၚပတ္ေျပာတံုေသာ္လည္း ထြက္မလာသျဖင့္ နင္႐ို႕မ်ားသည္ က်င္းက်င္းအကုန္စြာကို ရဲမက္ေတာ္ဂူရာက ခုပင္သတ္ျဖတ္မည္ဟု အကယ္တည့္တည့္ေျပာ၏၊ ခုလွ်င္လ်ားတုတ္ေႏွာင္မည္ဆိုတံုေသာ္လည္း နားမလည္ေသာ ျမန္မာစာရြီးႀကီးင၀ိုက္ေကႏွင့္ နားခံေမာင္လံုးစေသာသူမ်ားသည္ ေကာင္းမည္ထင္ပ်ာ အမွားမွားအယြင္းယြင္း ႂကြက္ဟန္ပမာ ယင္းတြင္တြင္းတူးလွ်က္ နီလီပါ၏၊ ထိုအခါ သွ်င္မင္းႀကီးမွာ မာန္ႀကီးပါ၍ ေဂၚမီေတာ္ေမာ္သတ္ႏွင့္ ေမာေဇာ္ကတ္တင္၊ ေသာက္သတ္လ်င္အား ခုပင္ခ်ီလားလီဟု အာဏာခ်ေသာအခါ၀ယ္ ရီဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ လွ်င္ေစာခ်ီတက္လီ၍ တိုက္လီၿပီးတံုေသာခါ ျမန္မာမ်ားသည္ ၿပီးျငားမလြတ္ပါတည္း။ နားခံေတာ္ေမာင္လံုးမွာ လက္၀ါးေပါက္လွ်က္ ပုန္းေရွာက္ထြက္ၿပီးကာ င၀ိုက္ေကစာရြီးစေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေၾကာက္ႀကီးသံဖက္၀င္၍ အငတ္မႈမစစ္သာဘဲ လင္းကဲအသြင္ ေတာထဲ၀င္၍ ထြက္ၿပီးလားလီပါေသာ္ ေခ်ာင္းဖလာတပ္ႀကီးကို ဘုန္းေတာ္အားႏွင့္ ေကာင္းစြာအႏိုင္ရလီသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၇)
ထိုသို႔ တိုက္ပဲြသတင္းကို အုန္းတပင္တပ္မမွ ျမန္မာမိုးေကာင္းဗိုလ္ႏွင့္ ငေခ်းၾကားလီပါက တပ္လံုးသူသည္၊ ေဆာင္းတြင္ခ်ဳပ္ထားငါးသို႔ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီး၍ ထြက္ၿပီးလီပါ၏။ ထိုအခါ ဆက္ခ်ီတက္လွ်က္ ကၽြဲျခံေတာင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္က်င္က ရခိုင္ျပည္၀ယ္ဟိသည့္လူအမ်ားကို စုလံုးေခၚက်င္၍ သလြန္ေတာင္ကို စီရင္အုပ္ထိန္းၿပီး ကၽြန္းအုပ္ငေရွာက္ေဖြအား ေတာင္ဖက္ကၽြန္းကို ထိမ္းသိမ္းစီရင္စီ၏၊ ကၽြန္းအုပ္ေဖာ္ရွီသည္လည္း ၀မ္းႀကီးသာ၍ လွ်င္စြာေရာက္လာသည္တည္း။ မူဇဲကၽြန္းအုပ္ ငေၾကာင္ၿပိန္းေတာလည္း လွ်င္ေစာေပါက္ခ်လာလွ်က္ စစ္ေတြမွာေကာင္းစံရႊီ၊ ေတာင္ရင္းကၽြန္းတြင္ ေပၚထြန္း၀ီႏွင့္ ျပေခ်အား ၀င္းကၽြန္း၊ အသက္ႏွံအား ျပားကၽြန္းစားစီ၏၊ က်ိန္းရွိေနာက္မွ ကၽြန္းအုပ္ေမာင္သာၾကံႏွင့္ ျပည္လံုးသားသည္ ေသာေသာ႐ု႐ုဆာ၍ ဆိုက္ေရာက္လာလတ္တံုၿပီး လိုလိုသမွ်ေသာ ကၽြဲႏြား၊ ဆန္ရီစပါး၊ ဆီပ်ားေထာပတ္မ်ားကို လက္ေဆာင္ယူလာပီးကတ္ပါ၏၊ ခ်ီတက္ရာတေသာေသာ ပါးေတာ္ေတာင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္ျငားက ရခိုင္သားစဖာအိပ္၊ တပ္မင္းျမေဖာ္၊ သုဗတာႏွင့္၊ ဂူရာႏွစ္ပါးသည္ ျမန္မာမ်ားအားဖိလွ်က္တိုက္သတ္ၿပီး ျမန္မာမ်ားထြက္ၿပီးသည္ကို ေတာင္ထိပ္ဖ်ားက ၾကင္းၾကင္းျမင္ရပါ၏၊ ျမန္မာပုုခန္းဗိုလ္ေနမ်ိဳးသူရိန္ႏွင့္ မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးသည္ မ်က္စိေျပာင္းျပန္ ထိပ္ဆံအသက္လုလွ်က္ ဟစ္ေၾကာ္ကၽြီးျမည္၍သာ စိုက္စိုက္မတ္မတ္တန္းလွ်က္ ကိုယ့္ရြာေရာက္ေအာင္ ၿပီးရလီပါသည္တည္း။
အပိုဒ္ (ဂ)
ျမန္မာပုုခန္းဗိုလ္ေနမ်ိဳးသူရိန္ႏွင့္ မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးရို႕ ကိုယ့္ျပည္ေရာက္ေအာင္ ထြက္ၿပီးလားလီပါေသာ္ ဆက္၍ခ်ီတက္လိုက္လီပါက ဇီးဇာျပင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္တံုၿပီး တဖက္ကမ္းမွာ မဟာထီး၊ ငါးရေကာက္၊ ေခ်ာင္းနားေမာ္အရပ္တြင္ တပ္စဲြထားေသာ ျမန္မာတပ္မ်ားကို အထင္းသားျမင္ရပါ၏။ ထိုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မင္းလည္း လွ်င္ျပင္းခ်ီလားလီပါ၍ သူရဲေတာ္ဂူရာမ်ား၊ ေတာင္းေလာင္က်ီကို အညီစိုင္သင့္ထားလွ်က္ လက္ယာဖက္တြင္ ျမင္းစီးသား၊ လက္၀ဲဖက္တြင္ ဟိႏၵဳတ္သာနီကုလားတပ္ႏွင့္ တပ္ေတာ္ဦးက ရခိုင္စစ္သားမ်ား ႀကီးစည္ေဗာမႈတ္ သံ၀ါၿခိမ္းေမာင္းျငာလွ်က္ ခ်ီလားတိုက္ကတ္လီေသာအခါ မဟာထီးမွာ တပ္စဲြထားေသာ ျမန္မာတပ္မ်ားအကုန္စြာမွာ ပ်က္ၿပိဳလီေသာေၾကာင့္ ျမန္မာေဇတဗိုလ္သည္လည္း ႀကံရာမရျဖစ္ကာ ပုခန္းဗိုလ္ဦးစီးေသာျမန္မာတပ္မ်ားသည္လည္း က်ားကိုျမင္ေသာ္ သမင္ၿမိဳင္ေခ်ာင္ေတာက ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ ထြက္ၿပီးလားသို႔ အသီးသီးထြက္ၿပီးလားကတ္လီကုန္ပါ၏၊ ျမန္မာမ်ားသည္ ေတာေတာင္ဦးဖ်ား ၿပီးျငားပုန္းေယွာင္လားလီပါက ဆက္ခ်ီတက္ခါ ေပါင္းတုတ္ျပင္မွာ ေရာက္တံုပါလွ်က္ ဆိုင္းရပ္ၿပီးနီေသာခါ ျပည္သူမ်ားသည္ တပ္ေတာ္တာအား ထိုခါ ၀ိုင္းအံုၾကည့္႐ႈလာကတ္ပါ၏ ၿမိဳ႕အနားေတာင္႐ိုးတေလွ်ာက္ ျမန္မာမ်ားသည္ မဲမဲျပဳတ္ျပဳတ္ဆာလွ်က္ ကြန္းစီးေပါင္း၀က ျမန္မာ၀န္ေမာင္စံေပ်ာ္၊ နားခံငက်က္ေက၊ စာရြီးေတာ္င၀ိုက္ေက မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးသည္ ႀကီးၾကပ္အုပ္ျပဳပါ၍ ပန္းတေလ၀န္ေဟာင္း ေပါင္းကာစု၍ ေတာင္ထိပ္ထက္တြင္ ေသာေသာရုရုဆာလွ်က္ ၿမီကတုတ္ထဲ၀င္ပုန္းကာ ေပါင္တံလက္တံ အသားမဲမဲ သြားႀကဲႀကဲ ေခါင္းစုတ္ခၽြန္းႏွင့္ ေတာေမ်ာက္အသြင္ဟိနီလီကုန္ပါ၏၊ ျမန္မာစာရြီးႀကီးင၀ိုက္ေကလည္း ထိုခါ လက္ခုပ္ေဖာင္ေဖာင္တီးလွ်က္ ခြတ္သတ္မည့္ဟန္အေယာင္၊ ပုဏၰားေတာင္ထိပ္တြင္ ညာဏေအာက္သားေသာ္ကား တပ္ႏွင့္စီး၍ေပ လီသာေတာင္ခံတပ္တြင္ ျမန္မာၿမိဳ႕အုပ္ ဗိုလ္လုပ္လွ်က္ ေမာင္ဗ်ဲျမန္မာ၊ ငပြင့္တပ္အားလံုးသူသည္ ကခုန္ကာတေသာေသာ ဟန္ေဆာင္တကားကားႏွင့္ ျမန္မာအတြင္း၀န္ကား ဗိုလ္ခ်ဳပ္လုပ္လွ်က္ ငေမာင္စသည္ ေနာက္ကပုန္းနီပါ၏၊ ေၾကာက္ျခင္းဟန္ျပင္မထုတ္ဘဲ ထိုခါဥပါယ္ျပဳလွ်က္ ၀သဲဖက္တြင္ ပုန္းေအာင္းလွ်က္ဟိလီပါ၏၊ မုတ္ဆိတ္ရွည္ငေက်ာ္ဇံက မ်က္ႏွာလိုခံ၍ ျပည္လံုးသားကို မႊီလွ်က္ဂံုးတိုက္သည္ကား ရခိုင္သားကိုသတ္ရမည္ တိုးတိုးခ်ပ္ခ်ပ္ဆိုလွ်က္ ၿမိဳ႕တြင္းထဲၿပီး၀င္၍ ပုန္းေအာင္းလွ်က္ ဟိနီလီပါသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၉)
ယင္းေသာခါ ရာပသိန္သတ္က ေတာင္ထိပ္ဟိ ျမန္မာတပ္မ်ားကို ခဏခ်င္းႏွင့္ လွ်င္ေစာတိုက္ကတ္ဆိုလ်က္ အာဏာပီးလီေသာအခါ ေဇာ္ေနာ္ (General) မာရိသွ်ိန္သည္ ၿခိမ္းမဲတိုက္ေမာင္းေၾကာ္၍ ရဲမက္ေတာ္ကို စိုင္ကာအသင့္ခ်လွ်က္ ျပည္ရြာထိန္႔လန္႔ေခ်ာက္မွ် ပုလီေစာင္းညႇင္း ႀကီးနင္းစည္ပုတ္ေကႏွင့္ ခရာ၊ ႏွဲ၊ သံေကာက္၊ စည္ႀကီးတီးကာ ေဗာမႈတ္ကာျဖင့္ တေယာက္တစစီ ေအာက္သားတပ္ကို နင္း၍တိုက္သတ္လီ၏။ လက္နက္ဗံုးစၾကၠာအား တခ်က္ပစ္ေသာ္ ထြတ္ဖ်ားထက္အာဏာသို႔ တက္လီပါတံုၿပီးမွ အာကာမိုးေပါက္က်သို႔ က်လတ္ပါေသာ္ ဆင္ျမင္းကစ အားလံုးျမန္မာမွန္သရိကို သီႀကီေပ်ာက္ဆံုးစီ၏၊ မီးက်ည္တန္းေခၚ အမွန္ထိုလက္နက္ကို တခ်က္ပစ္လႊတ္ေသာခါ တိမ္ကိုခဲြ၍ ၀ဲလွ်က္တက္လီပါ၏။ ထက္အာကာမွ မိုးႀကိဳးသံသို႔ က်လာတံုၿပီး မႊီလွ်က္သတ္ျခင္းဟန္ကား ေခ်ာက္ေျမာင္ေတာင္ၾကား ပုန္းလွ်ိဳးနီျငား အားလံုးျမန္မာ ၿပီးလားမလြတ္ပါတည္း။ သံုးရက္၀ီ၀ီ၀င္း၀င္း ေတာေတာင္ၿမီလံုးလင္းမ်ွ် တိုက္ရပါသည္။ တိုင္ပင္ျငားတနည္းမွာ လီသာေတာင္ကို ဦးေအာင္နင္းကတ္ပါဟု အာဏာခ်လတ္ခါတံုေပက ေဇာ္ေနာ္ (General) ဇီရီသတ္သည္ လြတ္လြတ္ခ်ီလွ်င္းပါလွ်က္ တပ္ရွိဦးက ဂူရာသည္ ေတာင္ေလာင္က်ီလည္း ယင္းခါေနာက္ထပ္ကပ္၍ ညည့္တလပ္သန္းေခါင္တြင္ လီသာေတာင္ကို လွ်င္ေအာင္တက္တိုက္က်င္က မ်က္ေတာင္ပင္မခတ္မွီ ျမန္မာၿမိဳ႕အုပ္ငေမာင္ေဗ်သည္ လြယ္လြယ္ၿပီးလားလီ၏။ ပုဏၰားဆီေတာင္ထိပ္မွာ ညာဏေအာက္သားေသာ္ကား ေၾကာက္၀ွန္တုန္လႈပ္ၿပီး အိမ္မွာသားမယားကို ေစာင္းလွည့္မၾကည့္ျငားဘဲ ကိုယ့္အသက္ကို လြတ္ေၾကာင္းၿပီးလီက်င္၏။ ကြန္းစီးေပါင္း၀မွာ တပ္ခ်ထားေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေသာေသာ႐ု႐ုဆာလွ်က္ ၿပီးလီခါတံုကေပ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္ႏွင့္ နားခံငက်က္ေက င၀ိုက္ေက၊ ေမာင္ရဲ ေလးေယာက္စံုသည္ ပူးတံုဖက္လွ်က္ ငိုၾကရာတသွ်ဳတ္သွ်ဳတ္ ၾကက္သီး၀ွန္သည္ လိပ္ျပာထြက္လုတ္လုတ္တည္း။ ဆစၦီစုတ္ေမ်ာက္ရီငန္ သူငယ္သားကို ဖမ္းစားဟန္သို႔ မ်က္ဆန္ချပဴးျပဴး ဆံပင္ဖားရား ၀မ္းဖားဖားႏွင့္၊ ၿခီကိုကားရားျပဳလွ်က္ ဖားျပဳတ္အသြင္ ျမန္မာေအာက္သားမ်ား ၿပီးျငားလားလီက်င္သည္ ေငြေတာင္ေပါက္၀ကေလး။
အပိုဒ္ (၁၀)
ေငြေတာင္ေပါက္က ၿပီးလားပါသည္ယင္းခါတြင္ ျမန္မာင၀န္မင္းလည္း သဲဖ်ားၾကက္သီး၀ွမ္၍ ၾကံရွာမရ ဘီလူးမတန္းခါး၀မွ ၿပီးလားလီပါသည္တည္း။ ပန္းစ်ီးေျမာင္းကိုေက်ာ္လြန္ေျမာက္၍ မိုးႀကိဳးဂ်ိဳင္ကို စိုင္ကာလားလီပါလွ်က္ ၀က္ေခ်ာင္းကို လြန္၍တက္လီပါေသာ္ ခ်င္းရြာေတာင္ၿခီနား ပုန္းလွ်ိဳးကုတ္႐ႈတ္ကာ ျမန္မာအတြင္း၀န္သည္ ဧကန္အမွန္ၿပီးလီပါက တေသာေသာရွာေသာအခါ ဂ်ီဒရယ္သည္ ဆတ္ငယ္ကိုယ္အလားသို႔ လမ္းစပ္ၾကားျခံဳထဲမွာ ျမန္မာၿမိဳ႕သူႀကီးကို အလွ်င္ဖမ္းမိပါ၏၊ သကၠရာဇ္မွာ တေထာင္ျဖစ္ တရာ့သွ်စ္ဆယ္ စြန္း၀ယ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၇) ခုႏွစ္ တန္းခူးလဆန္းဆယ့္ေလး (၁၄) ရက္ ေသာက္ၾကာနိ တပို၀္ေက်ာ္နီထြက္တြင္ ရန္ခပ္သိမ္းကို ေပ်ာက္ၿငိမ္းေအာင္ျမင္ေပက ဓည၀တီ ရခိုင္ျပည္ႀကီးတြင္၌ ပုရိန္ျပင္အထဲမွာ ျမသြင္နတ္ကို ပသပူေဇာ္ပါလွ်က္ ေကာင္းသည့္ခါနိရက္၀ယ္ ရဲမက္ဗိုလ္ပါ လူတကာကို ယင္းမွာစု႐ံုးစီ၍ ရခိုင္ျပည္ၿမိဳ႕ထဲမွာ ဘာသာေလွ်ာက္ ေျပာင္းမီးေပါက္ကို ပစ္ေျမွာက္ပူေဇာ္ပါလွ်က္ ျမန္မာပိုင္ကာလ ျမန္မာဘုရင္နန္းသက္ေဖာ္၍ ျမန္မာတိုက္၀န္တည္ထားခေသာ ရႊီဂူမေစတီကို ၿဖိဳဖ်က္ကာပစ္လွ်က္ေပ ယင္းေတာင္ထိပ္မွာ အိမ္ႀကီးေဆာက္လုပ္စီ၏၊ သိုက္ထြက္စာကိုလိုက္၍ ျမန္မာမ်ားသည္ င႐ို႕ျပည္သွ်င္မင္းႀကီး ေကာလိယမင္းတည္လုပ္ပါသည့္ သွ်င္ေတာ္မဟာထီးကို ခ်ိဳးဖဲ့လႊင့္ပစ္ကာ ေစာမြန္တည္ျပဳ၊ မင္းဗာလုပ္သည့္ တံတိုင္းၿမိဳ႕၀င္းေတာ္ကိုလည္း ၿဖိဳဖ်က္ပစ္လီသည္တည္း။၊ ေနာင္ခါ၀ယ္တံုၿပီးမွ အကၽြႏ္ုပ္အား ယင္းတြင္အာဏာခ်လွ်က္ ဂူရာႏွင့္ျမင္းစီးစစ္သည္စဖာအိတ္မ်ားနီဖို႔ လိုင္းအိမ္ေတာ္ကို ေဆာက္လုပ္ကာပီးရမည္ ေတာင္းလတ္ပါေသာ္ လြတ္လပ္ခန္႔ခဲြေပလွ်က္ ၀ါးသက္ကယ္ႀကိမ္သစ္ပင္ ဗဲကပ္သားႏွင့္ လွ်င္ေစာေဆာက္လုပ္က်င္၏။ ရာေထာင္မကေသာ အိမ္မ်ားကို ေဆာက္လုပ္ပီးရပါ၏။ ယင္းခါတဌာန ရာပသိန္သတ္က ရမ္းျပည့္ၿမိဳ႕ႏွင့္ သံတဲြမာန္ေအာင္၌ဟိနီသည့္ေအာက္သားမ်ားကို ေဇာ္ေန (General) မယ္ကာရီသတ္အား လြတ္လပ္တိုက္ခီဆိုက ကတ္တင္ (Captain) ဗိုလ္ေမေဇာ္သတ္သည္ ျမစ္မွာစင္းခ်င္းစပ္မွ် သေဘၤာစီးကာ လြတ္လပ္ခ်ီလားပါေသာ္ မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီ၏တည္းေလး။
(ပင္း၀ါ၊ ေျမာက္ဦးသိမ္းတိုက္ပဲြ ဤတြင္ၿပီး၏)
အပိုဒ္ (၁၁)
မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕ကို လွ်င္ေစာေရာက္လီက်င္က ျမန္မာမ်ားႏွင့္တိုက္ျပန္လီေသာအခါ ျမန္မာ၀န္ရဲစက္ေကသည္ ေၾကာက္၀ွန္ျငားမႀကံသာ ကိုယ့္မယားကို လက္ဖ်ားဆဲႊြကိုင္က်င္လွ်က္ မ်ားတကာေဖာ္မရ ႏွစ္ေယာက္တည္းပင္ ေတာထဲ၀င္၍ ၿခံဳတြင္ပုန္းလွ်ိဳးနီလွ်က္ တခဏနီေသာခါ ေဇာ္ေနာ္ (General) မက္ကာရီသတ္သည္ ၀န္းပတ္ထားလွ်င္းပါ၍ ဖမ္းဆီးကာယူ၍ေပ ႏွစ္ေယာက္စံုကို လြယ္ကူရလီသည္တည္း။ သေဘၤာတြင္ေဆာင္ၿပီးခါ ကုလီကတၱာၿမိဳ႕သို႔ လွ်င္စြာပို႔လီပါ၏၊ ရမ္းျပည့္၀န္ေမာင္ယံလည္း အကယ္ၾကားလီတံုက ေမာင္ဗ်ဲအခြန္၀န္ႏွင့္ ႏွစ္ေယာက္သားတိုင္ပင္၍ ငါတို႔အားလံုးသူသည္ အသတ္ခံရေတာ့မည္။ သူရို႕မေရာက္ခင္ ၿမိဳ႕ကိုလႊတ္က်င္လွ်က္ ထြက္၍ၿပီးၾကပါအံ့။ ေျပာတိုင္ပင္ျပဳၿပီးခါ ျမန္မာမ်ားသည္ လွ်င္ေစာထြက္လားၿပီးလီပါ၏၊ သံတဲြမွာတဌာန ျမန္မာၿမိဳ႕သူႀကီးငပန္းစံကို လွ်င္ျမန္ခြတ္ထစ္သတ္ပစ္ပါ၏။ ၿမိဳ႕၀န္ေရႊမန္းစေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေသာေသာ႐ု႐ုဆာလွ်က္ ေတာင္႐ိုးစီး၍ ၿပီးျငားလားလီပါသည္ အရွိႏိုင္ငံျပည္သို႔တည္းေလး။ ဖမ္းဆီးေဖြရွာမရ သံုးၿမိဳ႕စံုကို လက္၀ယ္သိမ္း႐ံုးရ၏။ ပိုးေလာက္မွ်တေကာင္ပင္ ျမန္မာမ်ားကို ေငါက္ေငါက္ေထာင္၍မျမင္ပါတည္း။ ရခိုင္ျပည္ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ ရာပသိမ္သတ္က ငါ႐ို႕ျပည္ရြာ ကၽြန္းမ်ားစြာ၀ယ္ တန္သည့္သူကို အရာခန္႔အပ္မည္ဟု ေျပာဆိုလီတံုေသာခါ အသီးသီးေသာ ကိုင္းေခ်ာင္းကၽြန္းမ်ားစြာကို ကၽြန္းအုပ္ေခ်ာင္းစားခန္႔၍ ပရန၀ါ ထိုခါပီးဆင့္ခတ္ႏွိပ္ပါ၏။ ေနာက္တထပ္အမိန္႔ေတာ္ခ်မွတ္ေတာ္မူသည္ကား ငါ့ထံမွာျမဲခစား အက်ိဳးေတာ္ကို ၿပီးေအာင္ေဆာင္ရြက္ျငား၍ ေသာ္တလီေအာင္ေက်ာ္ရႊီအား ပီကၽြန္းႏွင့္ယိုးကၽြန္း ဦးရစ္ေတာင္လည္း ယင္းတြင္ပါစီ၊ ပီေခ်ာင္း၊ ေလးၿမိဳ႕၊ ယိုးေခ်ာင္းနယ္လည္း ထိုခါထည့္လိုက္ပါ၍ အကၽြႏ္ုပ္အား ကၽြန္းအုပ္အရာခန္႔လွ်က္ သားစိုင္ၿမီးဆက္ မပ်က္စားလီစီတည္းဆိုေပေသာအခါ ဖဲြ႕ဒါးႀကီးသည္ ငါးရြက္စာကို ပရန၀ါဆတ္ႀကီးခတ္၍ လွ်င္ေစာပီးလာသည္တည္း။ အကၽြႏ္ုပ္လည္း ကၽြန္းေခ်ာင္းဖ်ားကို သိမ္းျငားျပဳစုပါ၍ သင့္ရာရာအားလံုးကို ကိုယ့္မွာသားရင္းပမာသို႔ ခ်မ္းၿငိမ္းသာယာမစပါ၏။ ရွိျပဳကုသိုလ္ကံအက်ိဳးေၾကာင့္ မိဘရပ္ၿမီရခိုင္ျပည္မွာ လြယ္လြယ္ေရာက္လာျပန္၍ မြီးမိခင္ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမမ်ားႏွင့္ မျခားဆံတမွ်င္ တရက္မကြာခ်င္ဘဲ စံေပ်ာ္ပါးတေသာေသာ ႏဲႊေပ်ာ္ရႊင္နီရပါသည္ ရွိသံသာ ၾကမၼာဘုန္းအေၾကာင္းေၾကာင့္တည္းေလး။
အပိုဒ္ (၁၂)
ဘုန္းေၾကာင္းဧကန္ နီရျပန္သည္ယင္းေသာအခါ ရာပသိန္သတ္က ရခိုင္ျပည္တြင္ ဇင္ပတၱင္ကို ၿမိဳ႕၀န္ခန္႔အပ္မည္တည္း။ ရမ္းျပည့္၀ယ္ငါလားခါ ဖဲြ႕ဒါႀကီးလည္း မျပတ္ေနာက္ေတာ္မွာ၌ ခ်ီလားရာပါရမည္။ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီေသာ္တလီလည္း ငါ့ဆီလိုက္ရမည္ဟု ေျပာဆိုလီေသာအခါ ပတၱင္သတ္ကို ၿမိဳ႕တြင္ထားလတ္ပါ၍ မိုးပဲြေသာ္ေနာင္အခါ စစ္ေတြကၽြန္းကို ၿမိဳ႕ႀကီးတည္လုပ္ေပဟု ေျပာၿပီးေနာက္မွ သေဘၤာလွီတြင္ ၀န္ဆန္ပ်င္၍ မင္းအာဏာေၾကာင့္ မနီရသည္ အလွ်င္ခ်ီႁကြလားလီပါက မြီးမည္ေတာ္ရီႊႏို႔သွ်င္ အလွ်င္မြီးသည္ သမီးဦးလွပန္းသြင္ႏွင့္ သားဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ကို ဖခင္ေအာက္မိကာ ေနာက္ေတာ္လားပါလီရာ လားလွ်င္းပါေသာ္ ထိုမွာ ၀ံဘုိ၀၌ ဆိုက္ေရာက္လီေသာအခါ လီသင္းထုံးသည္ မုန္တိုင္းဟန္ပမာသို႔ ထလတ္ပါ၍ ရႊီႏို႔သွ်င္သည္ မိခင္ေခၽြးမမ်ားကို ေအာက္မိတကာကာႏွင့္ တဆတ္ဆတ္သည္ မျပတ္လားလီပါ၍ ရမ္းျပည့္သို႔ အမ်ားမၾကာ ယင္းတြင္ဆိုက္ေရာက္ပါက မာန္ေအာင္ႏွင့္သံတဲြမွာ ဟိသမွ်လူႀကီးလူငယ္ေသာ္ကား ၀မ္းသာအားရ လာလတ္ပါသည္ သၾကၤန္ပဲြမကတည္း။ ႐ိုတုတ္ကြအသြယ္သြယ္ အသွ်င္ထံေတာ္၀ယ္၌ ခယေထြနီေသာခါ တန္သည့္သူကို ယင္းတြင္ရြီးခ်ယ္ပါလွ်က္ ကၽြန္းေခ်ာင္းမွာအသီသီး သူႀကီးအရာခန္႔အပ္ပါသည္။ ယင္းမွာဆတ္ခတ္ၿပီးလွ်င္ လြန္ခ်မ္းၿငိမ္းသာယာစြာ ေလးၿမိဳ႕စံုကို ညီေအာင္ျပဳလုပ္က်င္၍ အရွိအင္း၀ျပည္ ျမန္မာသွ်င္ဘုရင္ကို ငါပင္တိုက္ခ်ီမည္ဟု ေနာက္ေတာ္၀ယ္ျမဲမကြာ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီႏွင့္ ဖဲြ႕ဒါးလိုက္ရမည္ဆို၍ သံုးပင္တိုင္သည္ လွီယာဥ္သေဘၤာထက္၌ လက္နက္ေျပာင္းဇ၀ါ၊ ေသနပ္မ်ားႏွင့္ ခဲယမ္းဗံုးစႂကၠာကို စံုေအာင္ယူ၍ မီငံုသတ္လည္း ယင္းခါပါလီပါ၏။ ေအသွ်ိမ္ေသာ္ရာသတ္ သွ်င္ဘုရင္မွာ ျမတ္ရာစီခန္႔လႊတ္၍ ေဗတင္တတ္ပုဏၰားေတာ္နံဒရင္ႏွင့္ အမွာေတာ္ရြီး၊ နားခံငအုတ္ေက၊ သားမယားႏွင့္မႂကြင္း ယူလီသည္တည့္။ ခ်ီတက္လီတံုေသာအခါ မြီးမိခင္ကို မျမင္ခရပါ၍ ေမ့ခ်စ္စသည္ ႏြမ္းေလ်ာ့စိတ္ဗ်ာပါႏွင့္ မြီးမည္ေတာ္အိုယိုမစြမ္း သားကိုတ၍ လြမ္းပူပင္လွ်က္ ေရာဂါစီး၍ မခ်ိဟိလတ္မည္ကို စိတ္တြက္လွ်က္သာ လီပြီမုန္တိုင္းထသို႔ မ်က္ရည္ယိုစီးက်လွ်က္ တမ္းတေအာက္မိတကာကာႏွင့္ လွီသေဘၤာထက္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕ေနာက္တြင္ပါလီပါ၏၊ ခ်ီလားရာယင္းကပင္ သီတာျမစ္ကို လႊင့္ျငားတက္လီပါသည္ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာသို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၁၃)
ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ထြက္လားပါသည္ယင္းခါတြင္ ကမ္းမျမင္သီတာမွာ လိပ္ေက်ာက္ငါးမန္း ႃပြန္းႃပြန္းေပၚျပန္လာက ငါးဆင္၊ ငါးေတာက္သူလည္း ရီတြင္ၿဖိဳထိုးၾက၏၊ လင္းသွ်ဴကေပၚကာကာ ရီမီးေက်ာင္းလည္း ကိုက္မည္ခ်ည္းသာရွာလွ်က္ ျပင္သာမွာတဌာန ပတ္ကာ၀န္းကာ ရစ္၍လာပါသည္။ လိပ္ငါးမန္း၊ ေဆာင္းရွား၊ ငါးဒရွည္မွာ ရီတြင္ခုန္လႊားျပန္လွ်က္ ကဇတ္ဟန္သူ႕ဘာသာ ငါးသဘင္ကို ယင္းတြင္ျမင္ရပါ၏၊ ေ၀ဘူမွာေမ်ာလွ်က္၊ တင္းက်ိတ္ငယ္လည္း ရီတြင္ငုတ္ကာစားလွ်က္ ဇင္ေယာ္နားပင္းက ျမစ္လယ္ေၾကာ၀ယ္ ေသာေသာပ်ံ၀ဲကာႏွင့္ ႀကိဳးၾကာမွာတဌာန အၿခီစင္းစင္း လိုင္ၾကင္းၾကင္းႏွင့္ ခုန္ဆင္းခုန္ဆင္း၏၊ ရီငွက္မဟသၤာမွာ ေမာင္ႏွံႏွစ္ပါး တူစံုလား၍ ေတာင္ဖ်ားယွက္ျခံဳကာႏွင့္ အစာခြန္႔လွ်က္ လိုင္ခ်င္းယွက္တင္ ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္သည္ ရီတြင္သဘင္ငွက္မ်ားကို ေမ့ခ်စ္သက္ျမင္ေသာခါ သားဦမိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ကို ယင္းတြင္ တြက္ျမင္လာသည္တည္း။ ျမစ္သီတာလႊင့္ကာလား ဖီးဖိုးစိုင္လာ ရံခါမေရာက္ျငားဘဲ တလိုင္းမ်ားတိုင္းျပည္ရြာ ရန္ငုမ္တြင္ လွ်င္စြာေရာက္လီက်င္က သူ႕ျပည္ရြာဌာန၀ယ္ ရီလည္းမတူ စားမူရြံ႕ရွာဖြယ္ေၾကာင့္ အကၽြႏ္ုပ္ေနာက္၀ယ္ပါသူမ်ား စာကိုင္နားေပါက္ကယ္ႏွင့္ ေဖာင္ရွီခိုင္းေစသား၊ တိုက္စိုးတိုးေအာင္ႁကြယ္၊ အုိးေဖာက္ကယ္၊ စံရွီေဖာ္ႏွင့္၊ ငႁကြင္းေယ၊ ကုလားမုန္သီးသာ၊ ဖဲြဒါႀကီး၏ေယာက္ဖ အကုန္သူမွာ ကာလနာလိုက္၍ တနိတည္းမွာ က်င္းက်င္းစုေတ့သီကုန္ပါ၏၊ အစံေယပ်ာဒါကား လမ္းလားရာမွာ ခႏၶာစုေတ့ျငား၏။ ရန္ငုမ္ေရာက္ေသာအခါ ဒလဖက္မွာ ဟိသည္တလိုင္းစု၀ယ္ ရႊင္ေပ်ာ္ျမဴးစားေသာက္ကာ လင္ႏွင့္မယား သမီးသားသည္ ေပ်ာ္ပါးနီျခင္းရာကို ေမွ်ာ္ၾကည့္မိတုံကာ၀ယ္ ပန္းသြင္မိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ႏွင့္ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမငယ္ကို ေအာင့္မိေပတံုေသာအခါ ကိုယ္တြင္အသက္ ထိပ္သို႔တက္၍ ေဇာသြီးျပန္လတ္လွ်က္ ကာလနာယွဥ္း၍ေပ အသက္လိပ္ျပာ သူ႕ခႏၶာသည္ ယင္းခါထြက္လုဖြယ္တည္း ျဖစ္လတ္ေပတံုေသာအခါ အနိစၥႏွင့္ ဘုရားသာမပါဟု တိုင္တန္းကာကိုးကြယ္မွ ဖီးခပ္သိမ္းသည္ ေပ်ာက္ၿငိမ္းခ်င္းခ်င္းကုန္က ၿမိဳ႕ရန္ငုမ္ရပ္ကို ပါယ္ေယွာင္ထားခပါ၍ ခ်ီတက္လားလီပါသည္ အင္း၀ၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၁၄)
အင္း၀ၿမိဳ႕ေတာ္ တက္လားပါသည္ယင္းခါလွ်င္ လက္၀ဲတြင္ဒလ၊ သရက္တပင္ထိပ္၀တြင္၌ လွ်င္လွ်င္ဆိုက္ေရာက္က်င္က ခ်ီႁကြတက္လားလီေသာအခါ လက္ယာမွာ ရန္ကင္းစံရာတည္း။ ဓႏုျဖဴ၊ကို ပါယ္ေယွာင္၍ခ်ီလီမူကား လက္၀ဲတြင္ဟသၤတ၊ ထို႔ေနာက္ လက္ယာ၀ယ္ ေညာင္ဇရဲဟန္ နာမရန္ႏွင့္ ေရႊေတာင္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီ၍ လက္၀ဲဖက္ျမစ္နားမွာ ပုေတာင္းၿမိဳ႕ကို လွ်င္ေစာေရာက္လီပါက ျမန္မာမ်ားသည္ ညည့္ခါသူခိုးလားသို႔ ကုတ္႐ႈတ္ကာ ပုန္း၍လာလွ်က္ လမ္းစပ္ၾကားခရီးမွာ ခိုးလွ်က္သတ္မည္လာတံုပါက ေခ်ာင္းေျမာင္းေတာင္ၾကား သီေပ်ာက္မ်ား၍ ရြံ႕ျငားမလြတ္ ထြက္ၿပီးလားကတ္လီေသာအခါ လွ်င္လွ်င္ခ်ီတက္လာလွ်က္ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီပါက ယင္းမွာ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ႏွင့္ တြိႀကံဳပါ၏၊ ၾကက္ေတာင္ဗိုလ္ဟု နာမဟိုးဟိုးေက်ာ္လွ်က္ ေဇာ္ေန (General) ကမ္ရိသတ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးႏွင့္ တိုင္ပင္ေျပာၾကားႀကီးၾကပ္လွ်က္ မ်က္မွန္ဗိုလ္ဟုနာမည္ေက်ာ္ေသာ ေမေဇာ္ေဇာသွ်ိန္သတ္တပ္ဦးဗိုလ္လည္း ယင္းတြင္ေရာက္လာျပန္က ေပ်ာ္မႈဆင္၍ စားေသာက္ခါ ယင္းမွာနီကတ္ပါသည္ ျပည္ၿမိဳ႕ရပ္၀ယ္တည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၅)
ျပည္ၿမိဳ႕ရပ္မွာ နီလွ်င္းပါသည္ယင္းခါတြင္ ျမန္မာေအာက္သား မိမၼဗိုလ္သည္ ယင္းတြင္ေရာက္လာျငား၍ ျပည္ၿမိဳ႕အနီးရေသ့ၿမိဳ႕တြင္ တပ္စဲြလာလွ်က္ လက္၀ဲမွာန၀င္းတပ္၊ ၀က္ထီးကန္မွာ မွန္စြာတပ္ႀကီးရပ္၏၊ ကမ္းစပ္ျမစ္နားမွာ ဖိုးဦးေတာင္သည္ ျမင့္ေခါင္အထြတ္ခ်ာ၌ တပ္စဲြကာနီလွ်က္ေပ ေျမထဲၿမိဳ႕မွာ တတပ္တည္လွ်က္နီ၏၊ ကခုန္ကာတေသာေသာ ဟစ္ေမာင္းေၾကာ္၍ သံ၀ါၿခိမ့္ၿခဲအာ္လွ်က္ အမွားမွားေအာက္သားမွာ ေကာင္းမည္ထင္လွ်က္ ယင္းတြင္နီကတ္ပါ၏။ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတပ္ဦးဗိုလ္ကို ယင္းတြင္အာဏာပီးလွ်က္ ၿမိဳ႕အနီးျမန္မာတပ္ကို လက္၀ဲေၾကာင္းခ်ီဆိုလွ်က္ လက္ယာကို ငါတက္မည္ ျမင္းစီးမ်ားမွာ ေတာကပုန္း၍နီေလာ့၊ ေျပာလတ္ၿပီးတံုေသာအခါ ရဲမက္မ်ားႏွင့္ လွ်င္ေစာခ်ီတက္ပါ၍ တပိုေက်ာ္နီထြက္၀ယ္ ျမန္မာတပ္ကို၊ နင္းလွ်က္တိုက္လီက်င္က ဂူရာသည္စာဖာအိတ္၊ ျမင္းစီးမ်ားႏွင့္ သတ္ကတ္လီေသာအခါ ျမန္မာမ်ားမွာ လယ္မွာစပါးရိတ္သို႔ ဗိုလ္လုပ္သူ မိသွ်င္သဲလည္း ယင္းတြင္ နိစၥခႏၶာကုန္၏၊ နီ၀င္မူလည္း ျမန္မာတပ္မ်ားမွာ ၿပီးျငားမလြတ္ပါတည္း။ ရဲမက္ေတာ္ဂူရာမ်ား ရွာဖြီတိုက္သတ္ျငားက ၀က္ထီးကန္တပ္ထဲနီ ေအာက္သားမိုက္မ်ားသည္ က်င္းက်င္းျမဳတ္လွ်က္သီ၏၊ မိုးဦးေတာင္ထိပ္္က ဗံုးစႂကၠာကို ဆင့္ကာလႊတ္လိုက္ပါက ျမန္မာအမ်ား ၿပီးျငားမလြတ္ ေတာင္ၾကားေခ်ာက္ေျမာင္ ႏွမ့္ေအာင္ျဖန္႔လွ်က္သတ္၏၊ ေျမထဲရပ္တပ္မ်ားကို ဂူရာစစ္သည္မ်ားက ၿပီးလႊားတိုက္သတ္ပါက ျမန္မာတပ္မ်ားသည္ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ အလွ်င္ထြက္ပ်ာၿပီး၏၊ ရန္တစိမေပၚလာ ျမန္မာမ်ားကို လွ်င္ေစာႏိုင္နင္းပါသည္ ဘုန္းေတာ္အေၾကာင္းႏွင့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၆)
ဘုန္းေတာ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ႏိုင္နင္းပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ျပည္ၿမိဳ႕ေရႊဆံေတာ္ေစတီကို ယင္းမွာပူေဇာ္ၿပီးမွ အသီးသီးခ်ီလတ္ရာ မီးသေဘၤာသည္ ရီေၾကာင္းဆန္တက္ပါ၏၊ ကုန္းေၾကာင္းမွာတစလား ႏွဲၿပီခရာ ေဗာမႈတ္ပါသည္ ပတ္သာအၿငိမ့္မ်ားႏွင့္ ဆင္ျမင္းရထား အနႏၲသည္ ရြီတြက္မရပါတည္း။ သူရဲေတာ္သိန္းသန္းကုဋီ ေလးပါးစစ္အင္အားျဖင့္ ခ်ီတက္လားလီတုံေသာအခါ ကာမၿမိဳ႕ကို လက္၀ဲထားခပါလွ်က္ လက္ယာမွာ ဆင္ေပါင္၀ဲ၊ သရက္ၿမိဳ႕ကိုလြန္၍ တသဲသဲခ်ီတက္ခါ ပဌနဂိုၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီပါက ဆိုင္းရပ္တပ္ႀကီးခ်လွ်က္ မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းမွာစု႐ံုးပါ၏၊ အေနာက္ဖက္ျမစ္နား မလြန္ၿမိဳ႕ျမန္မာတပ္၀ယ္ ပခင္းမင္း၏ညီအထြီးဆံုးက်ီ၀န္မင္းကို အႀကီးျပဳလွ်က္ ေကာလင္းမင္းက တပ္မႈးအရာ ယင္းတြင္ျပဳလုပ္သည္တည့္။ အာသံကိုတိုက္ခ်ီသူ သီလ၀သည္ စစ္ကဲျပဳတံုလွ်က္ နားခံတပ္ေထာက္ကား ေဇတဗိုလ္ျပဳလုပ္ပါ၏၊ စကားျပန္ဒါ၀ိုက္ေကကို အမွန္တည့္တည့္ထားလွ်က္ အကၽြႏ္ုပ္ရို႕ သူရဲတပ္သံုးတပ္မွာ ငါးေသာင္းေလာက္ဟိပါ၏၊ နီလတ္ခါတံုေပ မလြန္တပ္ကို နင္း၍တိုက္ယူမည္ဟု ၾကံလတ္သည္အခါတြင္ ျမန္မာမင္းက တမန္စီလႊတ္က်င္၏၊ တပ္ကိုလွ်င္ဆိုင္းရပ္ပါ၊ အမီးပုစၦာျပသနာကို ၿပီးေအာင္ေျဖၾကားပါအံ့။ ေျပာလတ္တံုၿပီးခါ ျမစ္လယ္ေၾကာတြင္ လွီေဖာင္ဖဲြ႕လုပ္နီ၏၊ ျမန္မာက်ီ၀န္ႀကီး၊ ေကာလင္းမင္းသား လွ်င္ေစာေရာက္လာျငားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးၾကက္ေတာင္ဖန္၊ ရာပသိန္သတ္မင္းျမတ္လားမည္ၾကံက မ်က္မွန္တပ္ဦးဗိုလ္ ေဇာသွ်ိန္းသတ္သည္လည္း ေနာက္ထပ္လိုက္မည္ဆို၍၊ သံုးပါးဗိုလ္ေပါင္းၿပီးခါ ျမစ္လယ္ေဖာင္မွာ လွ်င္ေအာင္ခ်ီလားလီပါလွ်က္ ႏွစ္ဖက္မင္းစပ္ၾကားမွာ ဒါ၀ိုက္ေကသည္ ထို၀ယ္ျပန္၍ေျပာ၏၊ ျမန္မာမ်ားကူး၍ေပ နတ္ေမာ္ရပ္က ဖမ္းယူထားသည့္ ရဲမက္ငယ္စဖာအိတ္ အမိရိကာ ထိုမွာအဂၤလိပ္ကို ယူေဆာင္ၿပီးပီးပါမည္၊ ဆယ့္ငါးရက္ႏွင့္ လိုသည္စရစ္ကို ေျပလည္ေအာင္ပီးဆပ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔လွ်င္ လွ်င္ေစာဆုတ္လီပါေလာ့၊ က်ဳပ္တို႔ျမန္မာမ်ား ေနာင္တခါ ခိုက္ရန္မျပဳလုပ္ေတာ့ပါဟု ေျပာဆိုရာႏွစ္ဖက္သား လက္၀ါး႐ိုက္ကာ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ မွန္စြာကတိထား၍ ပုဏၰားဆရာေတာ္နံဒရင္မွာ အမွာေတာ္ရြီးသာကာ နားခံငအုပ္ေက အကုန္သူကို ယင္းတြင္လႊတ္ေပလွ်က္ ဗိုလ္ၿခီရဲမက္အမ်ား ဆယ့္ငါးရက္ကို ဆိုင္းငံေစာင့္နီပါသည္ ဥစၥာကတိႏွင့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၇)
ကတိသစၥာ ေစာင့္နီပါသည္ယင္းခါတြင္၊ (ပီဆက္) ျမန္မာသီလ၀ ကူး၍လာကာ ေျပာဆိုလာသည္ ျမင္းၿပိဳင္စြဟု အရွိကျမင္းကို စိုင္း၍ၿပီးေသာ္ ငွက္သြင္လွ်င္လွပါ၏။ အေနာက္မွာ ျမန္မာၿမင္းမ်ား ၿပီးမလွ်င္သည္ ေနာက္ဖင္ကားရားနီ၏။ ထိုအခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္သည္ မာန္ႀကီးထလွ်က္ ခုလွ်င္ေစာျမင္းယူခီ ၿပိဳင္၍ယံႈးေသာ္ ျမင္းကိုယူမည္ဟု လက္၀ါး႐ိုက္ၿပီးမွ ငါးစီးျမင္းကို ျမန္မာမ်ားမွာယူၾကလွ်က္ ျမန္မာဖက္က ျမင္းစီးကသည္းမ်ိဳးကို အစီးအပ္လွ်င္းပါ၏။ ယင္းေသာခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္အိမ္ရာဇီသည္ ကတ္တင္ (Captain) ဖေလာင္းပ်ိဳေခၚ၍ ျမင္းအပ္ကာ၊ ႏွစ္ပါးစံုသည္ အတူရပ္ပါ သိန္းသန္းဗိုလ္ပါလူသူမ်ား ႐ႈၾကည့္ရာသည္ သဘင္ပဲြအလားတည္း။ ျမင္းႏွစ္ပါးစိုင္းေသာအခါ အိမ္ရာဇီသည္ အသွ်င္ျမင္းတံုေသာ္ကား ထက္အာကာငွက္ပ်ံဟန္၊ ျမန္မာျမင္းကာ ႏြားလား၏သ႑န္သို႔ ေျပာင္းကာျပန္ေနာက္ကသာ သံုးခါစိုင္းေသာ္လည္း တခ်က္မမွီပါတည္း။ တစီးယံႈးတံုက ေနာက္ထပ္တစီးၿပိဳင္၏။ စိုင္းျပန္လီေသာခါ၊ သံုးေခါက္လံုးကို တခ်က္မႏိုင္ပါတည္း။ ေသာင္းေသာင္းေၾကာ္လက္ခုပ္ခတ္ ယံႈးသည့္ျမင္းကို သိမ္း၍ယူတံုလတ္က ျမန္မာသီလ၀သည္ အရူးပမာ ရွက္၍ျပန္လားပါလွ်က္ စာခ်ဳပ္ရာကတိရက္ စိေသာအခါ ေငြေတာ္မပီးဆက္၍ ၾကန္႔ၾကာလွ်က္က်ဴးလြန္ခါ ရာပသိန္သတ္က ျမန္မာမ်ား ကတိမမွန္ လင္းျပန္လူပ်က္သားကို တပ္ဦးက မ်က္မွန္ဗိုလ္ (-----)၊ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီလည္း ယင္းမွာလားခီဆိုလွ်က္ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ၾကက္ေတာင္ဖံ၊ ရဲမက္မ်ားႏွင့္ အသင့္ေစာင့္နီျပန္ဟု အာဏာခ်လတ္တံုေသာအခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕အားလံုးေသာ္ကား လားလာရာတံုကေပ မလြန္တပ္မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီသည္တည္း။ ျမန္မာက်ီ၀န္ႀကီး ေကာလင္းမင္းကို အယင္စကားမီး၏။ ထက္ကတိစာခ်ဳပ္မွာ ပါသရိကို အခုပီးအပ္ပါေလာ့။ မပီးေသာ္နက္ဖန္ခါ၊ နီတပိုတြင္ အမွန္တိုက္လာမည္တည္း။ ေျပာဆိုေပတံုေသာအခါ က်ီ၀န္မင္းသည္ ခ်က္ခ်င္းတုန္လႈပ္ပါ၍ ေၾကာက္၀ွန္ကာမခံခ်ိ၊ ငါးရက္ဆီကို ငံ့ေတာ္ျပဳပါဖိေလာ့။ ထက္ကတိဟိတိုင္းကို၊ ျပည့္စံုေအာင္သည္ ကၽြန္တို႔ပီးမည္ဆိုက မနာလိုျငင္း၍သာ မ်က္မွန္ဗိုလ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ု႐ို႕ျပန္လာလွ်က္ ေလွ်ာက္လတ္လီေသာအခါ နက္ဖန္ရက္မွာ လွ်င္ေစာတိုက္မည္ဟု လက္နက္ဗံုစႂကၠာ၊ မီးက်ည္တန္းႏွင့္ ရဲမက္ဗိုလ္ပါမ်ားကို အသင့္စီမံ၍ ထားလွ်င္းပါသည္၊ တိုက္မည္အမွန္တည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၈)
တိုက္မည္မွန္စြာ မိုးေသာက္ပါ၍ ယင္းခါတြင္ တပိုလွ်င္နီတက္ခါ ဗံုးလက္နက္ကို တခ်က္လႊတ္လိုက္ပါက ထက္အာကာ၀တိန္၌ ၀ရဇိန္အဟိန္ မိုးႀကိဳးထစ္သို႔ က်တံုလစ္ယင္းတပ္မွာ လယ္စပါးကို ၾကဲ၍ပစ္ျခင္းရာသို႔ (ပီဆက္)
ဆင္ျမင္းလူသူအမ်ားမွာ တခ်က္မွန္ေသာ္ ဧကန္မရဏတည္း။ မီးက်ည္လက္နက္ေတာ္အား တခ်က္ပစ္ေသာ္ ထြတ္ဖ်ားထက္အာကာသို႔ ပ်ံ၀ဲကာတက္လီျငား သက္လတ္ပါေသာ္ တပ္မွာၿမီေခါင္းမ်ား၌ ရွာတံုျငားမႊီ၍သာ သတ္လတ္ျငားသည္ လူ၏ဟန္ပမာသို႔ ဂူရာရဲမက္ကား ေဇရာ၀တီျမစ္ဖ်ားကို ကူးလားျငားလိုက္၍ေပ ျမန္မာတပ္ကို ၀င္လွ်က္ခြတ္သတ္လီ၏၊ ညီေတာ္မင္းျမဖံုး က်ီ၀န္ႀကီးသည္ ထိုခါေတာမွာပုန္း၍ တပ္ျပတ္လံုးေအာက္သားမွာ ကိုးကြယ္မရ လြန္ေၾကာက္လွ၍ လွ်င္ေစာၿပီးလီပါက တိုက္ကတ္ရာတခဏ သံုးတပ္စံုကို လြယ္ကူခ်က္ခ်င္းရ၏။ ခ်ီတက္လားလီခါ မေကြးၿမိဳ႕တြင္ လွ်င္ျပင္းေရာက္လီေသာ္ကား ေနာက္ေတာ္ပါဖဲြ႕ဒါႀကီး၊ အေသာင္းဒူလာ၊ ထိုမွာေရာဂါစီး၍ မေကြးၿမိဳ႕တြင္ မရဏသည္ နိစၥေရာက္လီက်င္၏။ လားလီလွ်င္ ၀က္မစြတ္၊ ေရနံေခ်ာင္းကို လြန္၍ခ်ီတက္လာလတ္ၿပီးမွ လက္ယာမွာ စေလၿမိဳ႕၊ လက္၀ဲဖက္တြင္ ဆင္ျဖဴကၽြန္းႏွင့္ က်ားပင္းဆိပ္က တေသာင္းေလာက္ျမန္မာမ်ားသည္ စလင္းၿမိဳ႕တြင္ တပ္ႏွင့္ေစာင့္နီက်င္လွ်က္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မူကား မိဖုရား၏ေမာင္ရင္းေတာ္သည္ဟူ၏။ ဇာတိေထာင္မႈးသားေယာက္ဖေတာ္ သခင္ႀကီးဘုရားေခၚတြင္ေသာ ေမာင္အိုေအာက္သားမိုက္သည္ မိမၼဟန္ပမာသို႔ သတင္းၾကားကာမ်ွ် စစ္မေရာက္ခင္ အလွ်င္ထြက္ၿပီးႏွင့္၏။ ႏွမႏွင့္ေယာက္ဖ ႏွစ္ေယာက္စံုသည္ ထံရင္းေတာ္ပါး ေရာက္လီျငားေသာ္ ေၾကာင္းလ်ားေလွ်ာက္ျခင္းရာကား အယႈိတ္တက္ကာငို၍ေပ ျပဴးတူးၾကက္တက္ ေအာင့္လွ်က္ထိုသည္ႏွယ္သို႔ ႐ႈံ႕တြမ်က္ႏွာ ေျပာလတ္ပါသည္ လွ်င္စြာၿပီးလီေတာ့လား၊ တိုက္သတ္ၾကဆိုေသာခါ ၿပီးမလြတ္ဘဲ မခၽြတ္သီမည္သာဟု တိုးတိုးခ်ပ္ခ်ပ္ေျပာဆိုလွ်က္ ခ်ီးယိုပါသည္ ေအာက္ေပၚေဒါလ်ားမ်ား၏။ လူးလဲျငား၀မ္းခဲကြန္ ခုခ်က္ခ်င္းသည္ ကာလနာလိုက္သည့္ဟန္သို႔ ဥပါယ္ျပဳ၍ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ ယင္းမွာနီလွ်င္းပါသည္ ႏွမထံမွာတည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၉)
(ရန္တပိုစာခ်ဳပ္အေၾကာင္း)
ႏွမထံမွာ နီလီပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ လက္ယာဖက္မွာ အနႏၵာဘုရား၊ လက္၀ဲနားကမ္းစမွာ တင္းက်ီေတာင္ဘုရားတည္း။ လက္ယာမွာ ပုဂံၿမိဳ႕သို႔ ဆိုက္ေရာက္လီေသာအခါ ယင္းမွာျမန္မာမ်ားက ဘုန္းေတာ္ကိုအာခံ၍ တပ္စဲြလွ်က္နီျပန္၏။ ဂူရာပ်ံရဲမက္ေတာ္ ျမင္းစီးစစ္သားမ်ားသည္ လိုက္၍တိုက္လီပါက တေသာင္းေက်ာ္လူမက သီပ်က္ပါသည္ ျမန္မာဖက္ကတည္း။ ျမန္မာမ်ား ထြက္ၿပီးလီေသာအခါ
ေညာင္ဦးၿမိဳ႕တြင္ လွ်င္ေစာေရာက္လီပါက လက္၀ဲျမစ္ဆိပ္ကမ္း ပုခန္းႀကီးၿမိဳ႕ကို ေက်ာ္လြန္၍ခ်ီလားပါက (ပီဆက္)
ခ်င္းတြင္းျမစ္တြိခါ လက္ယာဖက္မွာ တ႐ုတ္ၿမိဳ႕ဟိပါ၏။ ခ်ီတက္ေသာ္တံုကေပ ရန္တပိုမွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္လီက ယင္းတြင္တပ္မခ်လွ်က္ မ်က္မွန္ဗိုလ္မွာ လွ်င္စြာခ်ီတက္လာလွ်က္ နီလတ္ေပတံုေသာအခါ ျမန္မာမင္း၏ကၽြန္ရင္းအမတ္ လယ္ကိုင္းသားၿမိဳ႕စား မင္းႀကီးမဟာမင္းလွေက်ာ္ထင္ဘဲြ႕နာမည္တည္း။ အတြင္း၀န္ႀကီး အခြန္၀န္မွာ နာမည္ဘဲြ႕တံုေသာ္လည္း မင္းမဟာမင္းလွသီဟသူဟု ယင္းမွာေခၚကတ္သည္တည္း။ နန္းေတာ္၀ယ္ ေမာင္ရႊင္သံေတာ္ဆင့္လည္း ယင္းခါပါလွ်င္းပါ၏။ ဆရာေတာ္ပါဒလီဇိန္သတ္ကို ရွိနီျပဳလုပ္ၿပီးလွ်က္ ေခၚယူလာ၍ မလြန္တပ္၀ယ္ အထက္စာခ်ဳပ္ပါကို ခုယူပါေျပာ၍ ရီႊေငြဒၤဂါး၊ အမ်ားလက္ေဆာင္ႏွင့္ ဖမ္းလီသည္ဆာဖာအိပ္ အမိရိကာ မွန္စြာအဂၤလိပ္ကို အပ္ဆက္ၿပီးပီးမွသာ ႏွစ္ဖက္သားသည္ လက္၀ါး႐ိုက္ၿပီးခါမွ စာခ်ဳပ္လတ္ပါသည္။ အကၠဗတ္ထြီ ေ၀သာလီႏွင့္ အာသံၿမိဳ႕လွ်င္ေပတည္း။ မဏိပူရမွာ ရွိမင္းေဟာင္းဂဘိရသွ်ိန္လည္း ျပန္၍မင္းျပဳက ျမန္မာမင္းမွာ ခိုက္ရန္မရွာရတည္း။ ထား၀ယ္၊ ရဲၿမိဳ႕၊ တနသၤာရီ၊ ေခၚသည္ဗိတ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ သံရွင္ျမစ္ကို နယ္ျခား၍ ပိုင္လွ်က္ယူတံုအံ့။ ရခိုင္ဓည၀တီ ဒြါရာ၀တီသံတဲြစသား ရမ္းျပည့္ႏွင့္မာန္ေအာင္ ဆယ့္ႏွစ္ၿမိဳ႕ကို ပိုင္ျခားသိမ္းယူအံ့။ က်န္ႂကြင္းရာၿမိဳ႕မ်ားကို ျမန္မာမင္းအား ငါ႐ို႕ပီးခမည္တည္း။ စရစ္ေငြအတြက္မွာ တကုဋီကို အမွန္ပီးပါအံ့ေလာ့။ ေလးပံုတပံုကား ရန္တပို၀ယ္ ခုပင္ပီးအပ္ေလာ့၊ တပံုကားရန္ငုမ္မွာ အခုနိက ရက္ေပါင္းရြီေသာ္ တရာရက္တြင္ ပီးတံုက်င္ေသာခါ၀ယ္ တႏွစ္တြင္းမွာ တပံုသြင္းရမည္တည္း။ တပံုေငြေနာက္ပီးက ရန္ပုစၦာကို ေနာင္မရွာရဟု ႏွစ္ဖက္မင္းမ်ား ကတိထား၍ ယင္းမွာေျပာကတ္ပါသည္ တပ္မဟိရာတည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၂၀)
တပ္မဟိရာ ေျပာကတ္ပါသည္ယင္းခါတြင္ ပိုင္စားနယ္ကို ခဲြ၀ီက်င္လီေသာခါ ရခိုင္တိုင္းျပည္ သံတဲြနယ္ကို ေတာင္ခြင္ေမာ္႐ံုထိ ရခိုင္မင္းတည္လုပ္သည့္ မဟာေစတီႀကီးကို မသိမၾကားကြန္ လယ္ကိုင္စားႏွင့္ က်ီ၀န္ေျပာကတ္ျပန္၏။ ပုသိမ္၀န္စီရင္စု သံတဲြနယ္သည္ အကယ္ပင္မဟုတ္တည္း။ မပီးအပ္ပါ ျငင္းခံုလတ္ေသာ္ အကၽြႏ္ုပ္ေျပာလွ်င္းပါ၏။ ေလးဆယ္ေျခာက္ခုက ရခိုင္ျပည္ကို ျမန္မာပိုင္လာလည္း ပုသိမ္ကမရပါ ေစတီႀကီးလည္း ရခိုင္မင္းရာဇာက တည္လုပ္ပါသည္၊ နယ္နမိတ္ျဖစ္ျခင္းဟန္ကို အကၽြႏ္ုပ္ေျပာလတ္ပါ၏။ ေစတီထိနယ္ကိုေပ ရခိုင္ျပည္က အပိုင္ရလွ်င္းစီတည္း။ အရွိျပည္အင္း၀မွာ စဖာအိပ္သည္ သူရဲငါးက်ိတ္ေက်ာ္ႏွင့္ ကတ္တင္အိမ္ရာဇီဗိုလ္တေယာက္လည္း ေစာင့္၍နီအ့ံ။ ကုမၸဏီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ထားလိုက္ျငားေသာ္ ျမန္မာငါးက်ိတ္ေက်ာ္ကို မျပတ္သာေစာင့္နီစီ၊ စစ္ရန္မ်ားကို မျပဳလုပ္စီဟု သကၠရာဇ္သည္တေထာင္ျဖစ္ တရာ့သွ်စ္ဆယ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၇) ခု၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ (၄) ရက္နိ တပိုအခ်ိန္မွာ ႏွစ္ဖက္မင္းမ်ားစာခ်ဳပ္ထား၍၊ လက္မွတ္ခ်ကတ္သည္တည္း။ သူ႕ဘာသာ သူ႕စ႐ိုက္ ေျပာင္းဇ၀ါကို ထိုခါသံဆင့္ပစ္လွ်က္ လက္နက္ဗံုးစၾကၠာ မီးက်ည့္တန္းကို အာကာေျမွာက္လိုက္ပါ၍ က်ဴးရစ္ကာပစ္တံုျငား ထိန္႔ထိန္႔ဆူသည္ ဇမၺဴကၽြန္းလံုးၾကားမွ် ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ပဲြခံလီသည္တည္း။ ဗင္တုတ္႐ုတ္မွာ ကတ္တင္ဗိုလ္ ေလာေဗာသွ်ိန္တိန္အိမ္ရာဇီကို ယင္းခါစီလႊတ္ကလည္း ကတ္တင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္ ႏွစ္ေယာက္ အင္း၀ၿမိဳ႕မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီပါ၏။ နန္းေတာ္ဆီေရာက္လီက ျမန္မာမင္းနီရာတိုင္းႀကီးမ၌ တံဆိပ္ႏွင့္ခတ္ႏွိပ္ၿပီးခါ အပိုင္ခံ၍ လွ်င္စြာျပန္လွ်က္လာသည္ တပ္မဟိရာသို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၂၁)
တပ္မဟိရာ ျပန္လွ်က္လာ၍ေရာက္ခါလွ်င္ ရာပသိမ္သတ္က စစ္သည္ဗိုလ္ပါရဲမက္မ်ားအား ခုလွ်င္စြာ ျပန္ဆုတ္လားေလာ့ဆိုသျဖင့္ ဗိုလ္လံုးသားသည္ ျပန္လွ်က္ဆုတ္လီပါ၍ ပုဂံသို႔ေရာက္က ေရႊစည္းခံုေစတီကို ပူေဇာ္လီေသာခါ ေအာက္သားမမ်ားသည္ ၀ိုင္းအံုၾကည့္႐ႈလာပါ၏။ ျမင္ခီေသာ္ရြံဖြယ္အတိ အၿခီစင္းစင္း လက္က်င္းက်င္းသည္ ၀တ္ျခင္းပင္ရင္မစိတည္း။ မြီးသည္မိအသေရ ျပင္ကိုထုတ္လွ်က္ မရွက္ျပနီ၏။ လက္ယာၿခီဒူးဆစ္မွာ ျခည္မွ်င္မဲကိုပတ္၍ခ်ိဳင္ထားပါလွ်က္ သားျမတ္မွာခ်က္အထိ အသားမဲမဲ သြားၾကဲၾကဲသည္ ေခါင္းလည္းခပိပိႏွင့္ မ်က္စိလည္းျပဴးတူးသာ ဆံကိုျဖတ္၍ မ်က္ႏွာဖုံးထားပါလွ်က္ ႐ူးျခင္းရာဟန္မျပား တခ်က္ျမင္ေသာ္ ေၾကာက္ခ်င္ဖြယ္မ်ား၏၊ ေမာင့္သက္ထားမ်ိဳးအိမ္သူ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမ သက္လံုးမွ်ကို ႏိႈင္းယွဥ္ေသာ္ဖက္မမွ် ေျမာ္ျမင္ေသာသူ စိတ္၀မ္းပူသည္ နတ္ဘံုသူမကတည္း။ ယင္းဌာနသူ႕ရပ္မွာ တေပါင္းမင္းလြင္ ရြက္က်င္ေတာင္လီလာက ဥၾသဖိုးေခါင္က်ဴး၍ ႏြီေပါက္သံ၀ါ ငွက္တကာသည္ ျမဴးေပ်ာ္က်ဴးျမည္လာက သားဦးမိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ကို အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္ ေအာက္မိလွ၍ တမ္းတ႐ုမၾကံသာ ဟာလာအသက္ ျပင္ထြက္ဟန္ပမာသို႔ ေမေတာ္ေခၽြးမေၾကာင့္စိတ္ပူဆာ၍ လြမ္းဆြတ္၍သာ တဆတ္ဆတ္သည္ ျပန္လွ်က္ခ်ီႁကြလာလွ်က္ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ဆိုက္ေရာက္က မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းမွာတပ္ႀကီးခ်လွ်က္ ဆိုင္းင့ံၿပီးနီေသာအခါ စ်ီးတန္းျပင္မွာ အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္ျမင္ခီသည္ကား သားသူငယ္သည္ အမိထံမွာ မပီတြတြ ပီတြတြ အဘကိုေခၚလွ်က္ လူးလဲငို၍ ငါ့ဘခင္ကို ခုပင္ပီးရမည္ဟု တြလွ်က္ေတာင္းလတ္ေပေသာအခါ မြီးဘခင္သည္ လွ်င္လွ်င္ၿပီး၍လာလွ်က္ သားကိုရြက္၍ ဖက္ကာနမ္းကာ မြီးမိခင္ကုိလည္း ယင္းတြင္တစဖက္ထားပါ၏။ ရယ္ႏႈတ္ဆက္အလွယ္လွယ္ လင္မယားသား ႏွစ္ပါးေပ်ာ္သည္ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ခီေပတံုေသာအခါ အကၽြႏ္ုပ္၏အူသဲၿခီကို ႏႈတ္ယူသည့္ပမာသို႔ မ်က္ရည္က်၊မိပါ၏။ သားေမာင္ငယ္ေၾကာင့္ ဘခင္လြမ္း႐ုတ၍ လြန္ေပ်ာင္းပ်မၾကံသာ ၾကာပဒံုကို နီပူလွမ္းပမာသို႔ မြီးမယ္ေတာ္မင္းေခၽြးမ ခ်ီ၍လာခါ ဂမၻသာလွ်င္ ၀မ္းမွာသေႏၶစဲြရင္းက်န္ခပါသည္၊ ဖြားျမင္ေၾကာင္းကို အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္မျမင္ေပ၍ သားေမာင္ငယ္ႀကီးျခင္းရာကိုတြက္၍ အကၽြႏ္ုပ္သဲအူဆာလွ်က္ စိတ္မွာ စားေသာက္မ၀င္ ပူပင္လြမ္း၀ွမ္သဲ၍ ခြီေပ်ာင္းခ်ိတလွ်က္သာ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ႁကြခ်ီလားလီပါသည္ မၾကာေရာက္လာ၏ေလး။
အပိုဒ္ (၂၂)
ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ေရာက္လတ္ပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ဆိုင္းငံလွ်က္နီေသာခါ ရာပသိမ္သတ္ေျပာလတ္သည္မွာ ကုလိကုတၲာ ကိုယ့္ျပည္ရြာသို႔ ငါခ်ီလားႏွင့္မည္။ ရန္ငုမ္မွာ က်န္နီလိုက္ခ၊ ေဇာသွ်ိန္သတ္မ်က္မွန္ဗိုလ္သည္ လွ်င္စြာလိုက္ပို႔ပါအ့ံ။ ရခိုင္ျပည္ျပန္ေရာက္ခါ ကၽြန္းေခ်ာင္းမ်ားစြာ ငါကပီးအပ္ရာကို သားစိုင္ၿမီးဆက္ မွ်င္မျပတ္သည္ မပ်က္စားရစီအံ့။ ရာထူးႀကီးမားစြာကိုလည္း ယင္းမွာရတံုပါအံ့ေျပာလွ်က္ေပ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ႏွင့္ အကုန္ခ်ီလီသည္တည္း။ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕တြင္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕က်န္ခပါက တန္းခူးဆန္း၍ တာသၾကၤန္က်ျပန္ကလည္း ယင္းဌာနသူ႐ို႕မွာ ေပါက္ေပါက္ပန္းမွန္ တင္းခြန္ဆီမီး၀ါႏွင့္ ဆင္ယင္ကာအသြယ္သြယ္ လင္ႏွင့္မယား သမီးသားသည္ ေပ်ာ္ပါးလားကတ္ေပ၍ ေရာက္လီၿပီးတံုေသာအခါ ေရႊတိဂံုသည္ သွ်င္ပင္ေစတီေတာ္၌ ပန္းမွန္ေပါက္ေပါက္ ဆီမီး၀ါကို လွ်င္စြာညႇိတင္ျငားက လင္မယားေမာင္ႏွံ တူစံုထိုင္လွ်က္ သွ်င္ပင္ရွိေတာ္၀ယ္၌ အတူသည္ျဖစ္ရေအာင္ မယား၀တ္သည့္ ကိုယ္တြင္တံဘက္ေစာင္ကို လင္ယူေဆာင္ကိုင္ထားကာ လင္၀တ္ပါသည့္ ကိုယ္မွာအင္းက်ႌပါးကို မယားကဆဲြကိုင္လွ်က္ အသားခ်င္းဟပ္၍ဆုေတာင္းပါ၏။ ျဖစ္လီရာဘ၀ကို ခုအဟန္သာ တူစံုျဖစ္ရပါလို၏၊ ေတာင္းဆုဆိုလွ်က္ သားေမာင္ကိုနံပါးထား၍ ဘုရားဖူးကတ္ပါသည္။ တျခား လွီေလာင္းၿပိဳင္ပဲြမ်ားမွာလည္း ျမစ္လံုးျပည့္မွ် လက္ပဲြသတ္ရာ ပတ္ဆိုင္းတီး၍ ထလွ်က္ကကတ္ပါ၏။ ႐ႈၾကည့္ရာလင္မယား လာလတ္ပါသည္ ယင္းမွာတေသာေသာတည္း၊ ထိုင္တံုေသာအခါလည္း လင္နံပါးမွာ မယား၀န္းရံနီလွ်က္ တေယာက္သည္မယားမွာ ရီဖလားကို ကမ္းလွ်က္ပီးပါ၏။ တေယာက္ေသာ မယားကား ကြမ္းႏုယာကို ယူကာကိုင္၍ထားလွ်က္ တေယာက္ကား ဆီးလိပ္မီးညႇိပီးေသာ္ ယူလွ်က္ေသာက္ကာကာတည္း။ တေယာက္မွာယပ္ႏွင့္ ပူသည္ျမင္ေသာ္ ခတ္ကာနီ၏။ ေခၽြးမ်ားယိုစီးက်ေသာ္ မယားႀကီးမွာ ကိုယ္၀တ္ပိုးခါသာႏွင့္ တို႔ကာတို႔ကာ တံဘက္စြန္ကို ရင္တြင္အသာအုပ္၍ သားေမာင္ပုမိထံမွာ အဘေပါင္တြင္လာလွ်က္ လဲကာေလ်ာင္းကာ ကဇာတ္ပါသည္ တခါထ၍ မိထံပါး လားလီၿပီးေသာ္ လက္ညႇိဳးငယ္ျပကာကာ ထိုမွာကိုမီး မွာကိုမီးသည္ ရင္သြီးဘမ်က္ေဖ်ာ္တည္း။ ပဲြသဘင္၀ယ္ ၿပံဳးရယ္ေပ်ာ္ရႊင္လွ်က္ဟိေသာ တူစံု႐ႈခင္းမ်ားကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ျငားတံုလီေသာအခါ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ပူေလာင္မခံသာ၍ သလြန္ေတာ္မြိရာထဲ၀ယ္ မ်က္ရည္တရႊဲရႊဲႏွင့္ အသဲကဲြလုဖြယ္တည္း။ အၾကံမတတ္ ဆီးသတ္ငါးအႏွယ္သို႔ဟိလတ္ေပ၍ ကိုယ့္ဌာနသို႔ လွ်င္ေစာျပန္ေရာက္ဖို႔ သိၾကားမင္းအား လွ်င္ျပင္းမပါဆိုလွ်က္ နတ္မ်ားကိုတိုင္ၾကားပါသည္ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕မွာတည့္ေလ။
ေဒး၀န္းေအာင္ေက်ာ္ရႊီ၏ကိုယ္တြိရခိုင္ျပည္သိိမ္းတိုက္ပဲြမွတ္တမ္း ဤတြင္ၿပီး၏။
ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၁၄ ခု ဒီဇင္ဘာလ (၂၄) ရက္ ဗုဒၶဴးနိတြင္ စုစုေပါင္း စာပိုဒ္ (၂၂) ပိုဒ္ စကားျပင္ျပန္ဆိုၿပီးဆံုးပါသည္။
စာကားျပင္ျပန္ဆိုသူ
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
ဤေကာင္းမႈေၾကာင့္ ရခိုင္စာပီေလာကအတြင္းက်ေရာက္လွ်က္ဟိေသာ ရိနာေရာဂါ အလွ်င္အျမန္ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါစီကုန္သတည္း။
==========================================
၂၀၁၅ ခု ဇႏၷ၀ါရီလ (၁) ရက္နိ (ကသစ္ဗုဒၶိနိ) တြင္က်ေရာက္သည့္ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရးနိအတြက္ ဖတ္ၾကားတင္သြင္းသည့္စာတမ္း
====================
အပိုဒ္ (၁) (ပင္း၀ါ၊ ေျမာက္ဦးသိမ္းတိုက္ပဲြ) မွသည္ အပိုဒ္ (၁၉) ရန္တပိုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္သည္အထိ။ အပိုဒ္ (၂၂) ရန္ကုန္ေရာက္သည္အထိ။ (အစ/အဆံုး)
ေဒး၀န္းႀကီး ေအာင္ေက်ာ္ရႊီရတု
===================
ေနာက္သားေနာင္လာ၊ ေနာက္ထပ္ပါ႐ို႕
ဆရာသံုးလက္၊ ရွိကံဖက္၍
အသက္ခႏၶာ၊ လူ႐ို႕မွာကား
တခါတရံ၊ အဘိုးတန္၏ ---။
တရံတခါ၊ ဆိုတံုပါလည္း
သူသာလာလွ်က္၊ ဖိႏွိပ္စက္က
အသက္ထိုခါ၊ ဆံုးတတ္ရာ၏ ---။
ျပည္ရြာတိုင္းဖြား၊ မ်ိဳးေလးပါး႐ို႕
တရားလမ္းမွန္၊ က်င့္ေၾကာင္းၾကံလွ်က္
အမွန္မုကၡ်၊ သက္စြန္႔ၾကေလာ့ ---။
ဓမၼတာလမ္းမမွန္၊ ဆိုးေၾကာင္းၾကံလွ်က္
တန္စိုးကိုစား၊ လိမ္လွည့္ဖ်ားေသာ္
ေနာင္သားတဖန္၊ သည္းမခံႏွင့္ ---။
ႏိုင္ငံတကာ၊ ဟူရာရာ၌
ပညာႏွင့္ညာဏ္၊ သင့္စြာဖန္၍
တာ၀န္မပ်က္၊ သစၥာရြက္လွ်က္
အသက္ကိုလွီး၊ သြီးေခ်ာင္းစီးမွ
အၿပီးႀကံ့ခိုင္၊ ႏိုင္ငံတိုင္းၿမိဳ႕
အစို႕စို႕ႏွင့္၊ ကိုယ့္႐ို႕ရပ္စည္
ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို၊ ရမည္မုကၡ်
ဤေလာကသည္
ေအာက္က်မခံခ်င္ေသာေၾကာင့္ ---။ ။
(ေဒး၀န္းႀကီးေအာင္ေက်ာ္ရႊီ)
အပိုဒ္ (၁)
ေဇယ်ႏၲဳ။ ။ ဗုဒၶသွ်င္ေတာ္ျမတ္အားတိုင္တည္ၿပီး ေလွ်ာက္တင္ပါသည္။ ရဟန္းသွ်င္လူ ျပည္သူအမ်ား ရီႊနားတည္ေလာ့။ အေနာက္ဖက္္မဇၩိမေဒသဟု အမည္ရေသာ အႏၵိယတိုင္းျပည္ႀကီးသည္ ထက္နတ္ဘံုတမွ် သာယာစည္ကားလွပါ၏။ ဂဂၤါသီတာျမစ္ရီသည္လည္း အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ၌ သာယာလွပစြာ စီးဆင္းလွ်က္ဟိနီပါ၏။ ဘိလပ္ၿမိဳ႕ဟိ အဂၤလိပ္မင္းမ်ားအား တရာ့တပါးေသာ ထီးေဆာင္းမင္းအေပါင္း႐ို႕သည္ ႐ိုေသဦးခိုက္လွ်က္ အခြန္ဘ႑ာေငြ အဖူးလက္ေဆာင္မ်ား ဆက္သကတ္ရပါ၏၊ ကာလကတၱားၿမိဳ႕ေတာ္တြင္လည္း ေဗာ္ေရာ္လာသတ္က အာဏာစက္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ဟိပါ၏။ အရွိေတာင္ဖက္အရပ္ စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕တြင္လည္း ေ၀ါေနာ္သတ္သည္ ၿမိဳ႕၀န္အရာ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရပါ၏။ သကၠရာဇ္ တေထာင္တရာသွ်စ္ဆယ္ႏွစ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၂) ခုႏွစ္တြင္ သာသာစကားတတ္ကၽြမ္းသူ အကၽြႏ္ုပ္ေအာင္ေက်ာ္ရႊီမွာ စကားျပန္အျဖစ္ တာ၀န္ပီးအပ္ျခင္းခံရၿပီး စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ ေ၀ါေနာ္သတ္ထံတြင္ ေကာင္းစြာအမႈထမ္းရပါသည္။ လစာေငြ တလႏွစ္ဆယ္ရဟိပါသည္။ တိုင္းျပည္ကိစၥအ၀၀ကို ေဆာင္ရြက္ရၿပီး လူအမ်ား၏ၾကည္ညိဳေလးစားျခင္းကိုလည္း ခံရပါသည္။
အပိုဒ္ (၂)
သကၠရာဇ္ တေထာင္တရာ့သွ်စ္ဆယ္ငါးခုႏွစ္ (၁၁၈၅) ခုတြင္ သွ်င္မျဖဴ၊ကၽြန္းတြင္တပ္ခ်ထားေသာ အဂၤလိပ္စစ္သည္ရဲမက္မ်ားကို ျမန္မာမ်ားက လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ ရန္စရွာလာသည့္သတင္းကို လာသတ္မင္းႀကီးၾကားလီေသာအခါ ကတ္တင္(Captain) ေဘးကာသတ္ႏွင့္ ၀ီသတ္အား စစ္တေကာင္းသို႔ အျပင္းခ်ီတက္ခိုင္း၏။ စစ္တေကာင္းသို႔ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္မူးမတ္မ်ိဳးႏြယ္ အကၽြႏ္ုပ္ ေသာ္တလီေအာင္ေက်ာ္ရႊီသည္ ဘာသာျပန္အျဖစ္ ကာနယ္သုပိလုင္၊ ဗဲကာသတ္၊ ကတ္တင္(Captain) ၀ိသတ္႐ို႕ႏွင့္အတူလိုက္ပါလွ်က္ ဖေလာင္းခ်ိတ္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္လာရပါ၏၊ ဖေလာင္းခ်ိတ္တြင္ လူအင္အားတေထာင္ေက်ာ္ကို စုေဆာင္းလွ်က္ သွ်င္မျဖဴကၽြန္း နတ္ျမစ္၀သို႔ ခ်ီတက္တပ္စဲြပါ၏၊ ယင္းတြင္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕ တပ္အင္အားျဖင့္ ျခေသၤ့လားသို႔ တေသာေသာ အင္အားျပလွ်က္နီေသာအခါ ျမန္မာမ်ားမွာ ေၾကာက္ရြံစြာ ပုန္းေအာင္းနီကတ္ရပါ၏။ အဂၤလိပ္မင္းလည္း စစ္တေကာင္းၿမိဳ႕၀န္ ေ၀ၚေနာ္သတ္ကိုေခၚ၍ ရာပသိန္သတ္အားဦးစီးခိုင္းၿပီး ျမန္မာမ်ားကိုႏွိမ္နင္းရန္ တပ္ေစလႊတ္ေတာ္မူ၏၊ ျမန္မာအင္း၀ဘုရင္ သိမ္းပိုက္ထားေသာ တိုင္းျပည္မ်ားအား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ရန္ အာဏာခ်ေတာ္မူ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ အကၽြႏ္ုပ္ရို႕သည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ တပ္ခ်ီတက္လာရပါ၏။
အပိုဒ္ (၃)
ရခိုင္ျပည္သို႔ ခ်ီတက္လာေသာအခါ ရာပသိမ္သတ္က မင္းအာဏာႏွင့္ ေဇာ္ေန(General) ေခၚဟရီသွ်ိန္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးအား စစ္သည္ရဲမက္မ်ားကို ေကာင္းစြာစု႐ံုးၿပီး အေျမာက္၊ ဗံုးစၾကာ၊ မီးက်ည္တန္းမ်ားကို၊ အလွ်င္အျမန္စုေဆာင္းလွ်က္ ငါ့ေနာက္ေတာ္သို႔လိုက္ရမည္ဟု အာဏာခ်ေတာ္မူ၏၊ ေလးပါးေသာစစ္အဂၤါျဖင့္ ကမၻာၿမီႀကီးထိန္႔ထိန္႔တုန္မွ် စစ္ခ်ီတက္လာလွ်က္ ရာပသိမ္သတ္သည္ နတ္ျမစ္ေမာ္သွ်င္မျဖဴ၊ကၽြန္းတြင္ ခ်ထားေသာတပ္မ်ားအား ဗိုလ္႐ႈခံေတာ္မူစဥ္ ျမန္မာတမန္ နားခံေမာင္လံုးလာလွ်က္ အသနာလီကဒီကုလားအား ဘာသာျပန္စီခိုင္းၿပီး သည္တခါကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မိုက္ပါ၏ တပ္ေစာင့္ခ်ထားသူမ်ားအား အသက္ခ်မ္းသာပီးပါ၊ တပ္ေတာ္ကို ေနာက္ဆုတ္ပီးပါဟု ဆိုလာက်င္၏၊ သွ်င္မျဖဴကို အသွ်င္တို႔ပိုင္သည္ ျမန္မာမ်ားသည္ ေက်ာ္ကူး၍မလာပါတည္း။ အမွားခံေလွ်ာက္ျခင္းရာကို ရာပသိမ္သတ္သည္ အဟုတ္ထင္မွတ္ကာ တပ္ေတာ္အလံုးကို ႏႈတ္သိမ္းယူ၍ ေကာင္ေလာင္ဗိုလ္၊ သူပီလုင္၊ အစဟိေသာ ဗိုလ္အားလံုးသည္ ပင္း၀ါဖေလာင္းခ်ိတ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္လာကတ္ကုန္၏၊ ကမၻာၿမီလံုးထိန္႔မွ် စု႐ံုးၿပီးနီစဥ္ခါ ရာပသိန္သတ္က အကၽြႏ္ုပ္အား ရခိုင္စစ္သည္မ်ားကိုလည္း စုေဆာင္းပီးရမည္ဟုဆိုလာေသာေၾကာင့္ ကတ္တင္(Captain) ပိန္းေကာ္သတ္ႏွင့္တိုင္ပင္၍ ရခိုင္စစ္သည္ ငါးရာေက်ာ္အား ယင္းတြင္ ခန္႔အပ္စုေဆာင္းပီးရပါ၏၊၊ ကုလားဘာသာအားျဖင့္ (စဖာအိပ္) ဟု ေခၚဆိုပါ၏၊ ေသနတ္ျခင္းမ်ားကိုလည္း မက်န္ႁကြင္းေအာင္ ျပသပီးရကာ ကတ္တင္(Captain) ပိန္းေကာသတ္ဦးစီးလွ်က္ ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်နားနီရပါ၏
အပိုဒ္ (၄)
ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်၍နီစဥ္တြင္ ရခိုင္ျပည္ဟိ အမည္နာမအားျဖင့္ ေမာင္စံသာဟုေခၚဆိုေသာ ျမန္မာအတြင္း၀န္၊ ငေအာင္မာန္ခပါ အခြန္၀န္ႏွင့္ ရခိုင္ၿမိဳ႕၀န္ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္႐ို႕သည္ နားခံေတာ္ေမာင္လံုးေခၚ စြန္းလြန္းဗိုလ္အား နားခံတပ္ေထာက္ ခ်ထားလီသတည္း။ စာရြီးေတာ္င၀ိုက္ေကက ျမန္မာတပ္မ်ားကို စုေဆာင္းဦးစီးလွ်က္ ပင္း၀ါအရပ္ကိုတိုက္ေသာ္ ငါတို႔ႏိုင္ရပါအံ့၊ အရွိမွာ ျမန္မာသွ်င္ဘုရင္ ၾကားလီျငားေသာ္ သူေကာင္းျပဳမည္ထင္၏။ ရွိေနာက္အေျမာ္အျမင္မဟိဘဲ ထိုသို႔တိုင္ပင္ေျပာၾကားၿပီးေနာက္ ျမန္မာသူယုတ္မ်ားသည္ ဗိုလ္တပ္အင္အားႏွင့္ တပ္ခ်ီလာကုန္၏။ ရခိုင္သားကၽြန္းအုပ္ငၿပီႀကီးလည္း ေလာဘစိတ္၀င္၍ အမ္းစားသားသာေက်ာ္ေ၀ ရႊီေငြဒၤဂါး ကၽြဲႏြားအမ်ားအျပားရမည္မွတ္၍ သံုးေယာက္သား ခ်ိတ္ခ်ိတ္ရယ္ကာ ၀မ္းႀကီးသာ၍ ကခုန္လွ်က္ေပ ျမန္မာေအာက္သားေနာက္သို႔ ကပ္လွ်က္လိုက္လတ္လီသတည္း။ ျမန္မာတပ္မ်ားသည္ ခိုးေၾကာင္ခိုး၀ွက္ပုန္းလွ်ိဳးလာလွ်က္ ေ၀လာေတာင္၌တပ္ခ်ၿပီး ႐ုတၱနာအရပ္တြင္ တပ္ဦးခ်ထားေသာ တပ္ေစာင့္ ကတၱင္ (Captain) လုလႅင္သတ္အား အငိုက္၀င္တိုက္၍ လူအင္အားမမွ်သျဖင့္ ညည့္သန္းေခါင္မွာ တပ္ဆုတ္လာရၿပီး ပင္း၀ါအရပ္တြင္ တပ္ခ်ထားေသာ ပိန္းေကာသတ္ဦးစီးေသာတပ္ႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး နီရပါ၏၊ ျမန္မာတပ္မ်ားသည္လည္း ကတ္တင္ (Captain) ပိန္းေကာသတ္တပ္တပ္ဟိရာအရပ္သို႔ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္လာျပန္၏၊ တြိဟိရာရာကို ဖြီရွာဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မီးေလာင္တိုက္သြင္းလွ်က္ ကုန္ေအာင္ညက္ညက္မႊီကုန္၏။ ပင္း၀ါၿမီရာဇာဖက္အရပ္တြင္ တပ္မစဲြလုပ္လွ်က္ တပ္ခ်နီကုန္၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဟာလဘင္း ပင္း၀ါ၊ စုကၠရာႏွင့္ နတ္ေမာ္အရပ္ၿမီ၌ ဟိဟိသမွ်ေသာ သွ်င္လူအမ်ား၊ ခ်င္းႏွင့္ ကယင္၊ ၿမံဳလွ်င္ ဒိုင္းနက္ ႏွမ္းစိသားမရြီး၊ လင္းကဲေပါင္းစံု သက္မူသွ်မ္းစုစသည့္ ေတာင္ၿမိဳ၊ ကုလား၊ မရမာ အကုန္ၿပီး၍လာရပါ၏၊ ကိုယ္စီသားမယားႏွင့္ တေသာေသာလာလတ္ရာ အဂၤလိပ္ဖေလာင္းမင္းဟိရာ စစ္တေကာင္းအရပ္သို႔ေရာက္မွ ခ်မ္းသာရကုန္၏၊ ထိုသို႔ ထြက္ၿပီးလာလတ္ၿပီး တဲအံုခ်၍ ဆိုင္းရပ္နီေသာအခါ ၀န္တင္ကၽြဲႏွင့္ တိုက္ကၽြဲမ်ားလိုအပ္သျဖင့္ စုေဆာင္းရွာဖြီလွ်က္ လိုအပ္သည့္ ၀န္ဆန္ပစၥည္းမ်ားကို ေထာက္ပံ့ကူညီပီးရပါ၏၊ စံရွီေဖြကၽြန္းအုပ္ကား က်ီစိုးအရာစား၍ ငွ၀ီပီးလွ်က္ ၀န္တင္လွည္းမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္စီရင္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မာရသွ်ိန္က အကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္၏ဇနီးသားမယားအား မိမိရင္၌မြီးေသာ သားသမီးရင္းခ်ာမျခား ခ်စ္ၾကင္ျမတ္ႏိုးလွ်က္ လြန္စြာေၾကနပ္အားရျဖစ္လီသည္တည္း။
(ပီအဆက္ျပတ္)
အပိုဒ္ (၅)
ရွိဘုန္းကံၾကမၼာေၾကာင့္ ခုႏွစ္ဆက္သည္ ေကာင္းမႈဟိလီဖူး၍ ရာပသိန္သတ္က ငါ့ဆီေရာက္စီေသာ၀္ဟု ေခၚယူျငားလီေသာခါ အကၽြႏ္ုပ္မွာ လြန္စြာ အားရ၀မ္းသာျဖစ္ရပါသည္။ ကုမၸဏီရီးကိစၥအ၀၀ကို မွန္စြာေဆာင္ရြက္ပီးပါ ရခုိင္ျပည္ကိုျပန္ရလွ်င္ စိတ္ဟိရာရာ လိုသမွ်အကုန္ ငါမစ၍၊ သူေကာင္းျပဳခမည္ဟု ကတိက၀တ္ျပဳသျဖင့္ အကၽြႏ္ုပ္မွာ လြန္၀မ္းသာလွ်က္ ေနာက္ေနာင္အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ေထာက္ထား၍ အခေမးနာ ေငြတျပားတခ်ပ္မွ်မယူပါဘဲ လိုသရိကို ထမ္းပိုးရြက္ေဆာင္၍၊ အရွိရန္ကုန္သို႔ ငါးရာလူကို အလွ်င္အျမန္လႊတ္ခ်င္သည္ဆိုေသာေၾကာင့္ ေကာင္းရာလူကို လြယ္ကူရြီးခ်ယ္ပါလွ်က္ ငါးရာရခိုင္သားအား အကၽြႏ္ုပ္သည္ ယင္းခါစုေဆာင္းပီးတံုျငားက လွီသေဘၤာႏွစ္စင္းမွာ တင္ယူေဆာင္လွ်က္ လွ်င္ေအာင္အေရာက္လားလီပါ၏။ လမ္းထြင္သား ရခိုင္သားလူငါးရာအား ေဖာင္သာရွီကို အႀကီးခန္႔၍ ဣသွ်ိကာကာတင္သတ္ ဣရာဇီအား လက္တည့္အပ္ႏွံကာ ရခိုင္သားအပါအ၀င္ ေဘးကပ္ငါးေထာင္ေက်ာ္ႏွင့္ သူရဲေတာ္မ်ားစီးနင္းရန္ လွီမ်ားအားလံုးကို စုေဆာင္းရွာဖြီပီးရပါသည္။ ရခိုင္ျပည္လားဖူးသူ ကုန္းေၾကာင္းလမ္းႏွင့္၊ ရီေၾကာင္းလမ္းႏွစ္ပါးစံုကို ျပႏိုင္သူရွာပီးရမည္ဆို၍ လမ္းသိထြန္းေပၚေ၀၊ ဖသက္ႏွံႏွင့္၊ ခ်ီခံသတိုးေ၀ကို ေခၚယူၿပီးခါ ကတ္တင္ (Captain) ေဒါင္ေရာင္ေမာ္သတ္လက္တြင္း အပ္ႏွံပီးရပါ၏။ မၾကာစံုစီ စစ္သည္ဗိုလ္ၿခီသူရဲ သိန္းသန္းကုဋီကို ယင္းခါစုေဆာင္းမိက သွ်င္မင္းႀကီးမွာ လြန္စြာ၀မ္းသာအားရ ျဖစ္လီသည္တည္း။ အလွ်င္အျမန္ခ်ီတက္ရန္ သွ်င္မင္းျမတ္က ေရာင္ဇေနာင္ကို ယင္းတြင္အာဏာခ်၍ စစ္သည္သူရဲ လွီသေဘၤာအျပည့္ ေျပာင္းႀကီးဇ၀ါ ဗံုးစၾကၠာမ်ားကို ယင္းမွာတင္ေဆာင္ယူ၍ ကုန္းေၾကာင္းတစခ်ီလားလွ်က္ ရထားျမင္းဆင္ လွည္းငင္ ၀န္တိုက္ႏြားႏွင့္ ရဲမက္မ်ားအေထာင္အေသာင္းကို ရခိုင္ဗိုလ္ေဒးသွ်ိန္သတ္သည္ တပ္ဦးခ်ီ၍
တပ္ေနာက္၀ယ္ ဟိႏၵဳတ္စပါအိတ္စစ္သားမ်ား၊ ေမာင္းဂြတ္ျမင္းစီးစစ္သားမ်ားက မီးက်ည္တန္ေခၚ ေသနပ္ႏွင့္ လွဲကမံလက္နက္မ်ားကိုေဆာင္ယူ၍ ႀကီးစည္ခရာေဗာတီးမႈတ္လွ်က္ ေသာင္းဇမၺဴတခြင္ ထိန္႔ဆူေက်ာ္ႏွံ႔ၾကားမွ် တေသာေသာ စစ္ခ်ီတက္လာလတ္ေသာအခါ ရာပသိန္သတ္မင္းျမတ္၏ေနာက္ေတာ္၀ယ္ အကၽြႏ္ုပ္ကပ္၍ပါလွ်က္ ဆံတႁမႊာမယြင္းခြတည္း။ ဖဲြ႕ဒါႀကီး၊ အေသာင္းအဒူလာႏွင့္ အေဟာဒါမာတဒိန္၊ စီရင္ေထြ တိုးေအာင္ႂကြယ္သည္လည္း ေနာက္တြင္ ကပ္လွ်က္ပါ၏၊၊ ဒါးပိုင္ႀကီးအမတ္ေတာ္၏သားႀကီးအမ္းစားသားလည္း ေနာက္၀ယ္ပါ၏ တိမ္ၾကားဗိုလ္ႏွင့္ မာလံုသတ္သည္ ရီေၾကာင္းခ်ီလွ်က္ စစ္တေကာင္းျမစ္ကိုကူးၿပီးဆန္တက္လီေသာ္ လက္၀ဲနား ေဘာင္းဒြတ္ေတာင္ကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး လက္ယာနား ျပင္သာႀကီး ေဖာက္က်ီစ်ီးကို လြန္၍လားလီပါလွ်က္ ကန္ရွည္၊ ဆိုက္မနား၊ ဟာလဘင္း၊ စုကၠရာရြာမ်ားကို ေက်ာ္၍လားေသာ္ ရီကင္းနား၊ ဆည္ႀကီးရြာ ပတၱလီကို ထိုခါဆိုက္ေရာက္ပါ၍ ပင္း၀ါရြာမေရာက္ခင္၊ ရခိုင္၀န္ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္သည္ ယင္းခါ ၾကားလီက်င္၍ သားေတာ္င၀ိုက္ေကလည္း ငါရို႕အသက္သည္ ခုပင္သီရေတာ့မည္ဟု ဖက္ယင္းငိုကတ္လီေသာခါ ျမန္မာအတြင္း၀န္သည္လည္း ေၾကာက္ႀကီးသံဖက္၀င္လွ်က္ မိုးဦးက်ဖားျမည္သကဲ့သို႔ တေသာေသာငိုလွ်က္ေပ ျမန္မာတပ္လံုးသားသည္ ယင္းတြင္ ထြက္ၿပီးလားလီပါက ဘုန္းကံအေၾကာင္းေၾကာင့္ တစစ္ေအာင္လီသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၆)
ဆက္၍မတန္႔မနား ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ ဖေလာင္းခ်ိတ္မွာ ေရာက္တံုပါ၍ ေတာင္ေၾကာင္းေမွ်ာင္လားလီေသာအခါ ရဲစုေခ်ာင္းကို ေက်ာ္လြန္ေျမာက္၍ လက္၀ဲဖက္တြင္ ပန္းေမာ္အရပ္ သင္းေပါင္းေခ်ာင္းအရပ္မ်ားကို လြန္ခပါလွ်က္ ျမင္းမ်က္ႏွာေတာင္အနား လားလီပါေသာ္ နတ္ေမာ္သို႔ဆိုက္ေရာက္၍ ရဲမက္ဗိုလ္ပါအားလံုး ေညာင္းညာၿဖီလွ်က္ ေမာင္ေတာတပ္တြင္ ဆိုင္းငံ့နီကတ္ရပါသည္။ ေမာင္ေတာတပ္မွာ ဆိုက္ေရာက္ေသာအခါ ၿမိဳ႕စာရြီးဥာဏက လက္၀ဲဖက္တပ္ကို ၿဖိဳကာထြက္၍ၿပီးလွ်က္ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးတုန္လႈပ္ကာ ျမန္မာမ်ားသည္ လွ်ိဳ႕၀ွက္နီလီပါ၏၊ ယင္းေသာခါ အကၽြႏ္ု္႐ို႕သည္ အေနာက္ငယ္ကို လက္၀ယ္သိမ္းယူက်င္၍ အစလွ်င္ပဌမ ေႏွာင္းေဖာ္ရႊီကို ကၽြန္းအုပ္ခန္႔ပီးခလွ်က္ ခ်ီတက္လာလတ္ေသာအခါ အလယ္သညာသို႔ ေရာက္လီပါ၏။ ယင္းတြင္မရပ္နား ေက်ာက္ပန္းစြယ္ကို လက္ယာပါယ္ေယွာင္ထားလွ်က္ တေသာေသာခ်ီေသာအခါ ျပည္ရြာထိပ္မွတ္ မယူနတ္ႀကီးေမာ္သို႔ ဆိုက္ေရာက္ခါတံုၿပီးမွ မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းတြင္တပ္ႀကီးခ်၍ တန္႔ရပ္နီလီေသာခါ မိမၼသားသူငယ္မ်ားသည္ ဥပမာမူ သားလင္ေရာက္လာျငားသို႔ လြန္စြာေပ်ာ္ပါး၀မ္းႀကီးသာ၍ အဖူးလက္ေဆာင္ မ်ားေျမာင္ပို႔ဆက္လာကတ္ပါ၏၊ ဆက္၍ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ ဦးရာဇ္ေတာင္သွ်င္ပင္ဓါတ္သို႔ေရာက္၍ အထြတ္ဖ်ားေစတီမွာ တင္းခြန္ကုကၠား မုေလးပြားကို လ်ွ်င္ျငားပူေဇာ္ပါလွ်က္ လားလီကတံုခါေပ ကုလားပံုးကို လက္၀ဲထားခသည္တည့္။ ဆင္ခံ၀ယ္ဆိုက္ေရာက္က ယင္းတြင္တပ္ဦးခ်လွ်က္ ကုလားအေဟာဒါ မာတဒိန္ကို စာႏွင္စီလႊတ္ပါ၏၊ ေခ်ာင္းဖလာတပ္ထဲ၀ယ္ ျမန္မာမ်ားကို အလွ်င္ထြက္လာစီဟု တမန္လႊတ္လွ်က္ ေခၚပတ္ေျပာတံုေသာ္လည္း ထြက္မလာသျဖင့္ နင္႐ို႕မ်ားသည္ က်င္းက်င္းအကုန္စြာကို ရဲမက္ေတာ္ဂူရာက ခုပင္သတ္ျဖတ္မည္ဟု အကယ္တည့္တည့္ေျပာ၏၊ ခုလွ်င္လ်ားတုတ္ေႏွာင္မည္ဆိုတံုေသာ္လည္း နားမလည္ေသာ ျမန္မာစာရြီးႀကီးင၀ိုက္ေကႏွင့္ နားခံေမာင္လံုးစေသာသူမ်ားသည္ ေကာင္းမည္ထင္ပ်ာ အမွားမွားအယြင္းယြင္း ႂကြက္ဟန္ပမာ ယင္းတြင္တြင္းတူးလွ်က္ နီလီပါ၏၊ ထိုအခါ သွ်င္မင္းႀကီးမွာ မာန္ႀကီးပါ၍ ေဂၚမီေတာ္ေမာ္သတ္ႏွင့္ ေမာေဇာ္ကတ္တင္၊ ေသာက္သတ္လ်င္အား ခုပင္ခ်ီလားလီဟု အာဏာခ်ေသာအခါ၀ယ္ ရီဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ လွ်င္ေစာခ်ီတက္လီ၍ တိုက္လီၿပီးတံုေသာခါ ျမန္မာမ်ားသည္ ၿပီးျငားမလြတ္ပါတည္း။ နားခံေတာ္ေမာင္လံုးမွာ လက္၀ါးေပါက္လွ်က္ ပုန္းေရွာက္ထြက္ၿပီးကာ င၀ိုက္ေကစာရြီးစေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေၾကာက္ႀကီးသံဖက္၀င္၍ အငတ္မႈမစစ္သာဘဲ လင္းကဲအသြင္ ေတာထဲ၀င္၍ ထြက္ၿပီးလားလီပါေသာ္ ေခ်ာင္းဖလာတပ္ႀကီးကို ဘုန္းေတာ္အားႏွင့္ ေကာင္းစြာအႏိုင္ရလီသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၇)
ထိုသို႔ တိုက္ပဲြသတင္းကို အုန္းတပင္တပ္မမွ ျမန္မာမိုးေကာင္းဗိုလ္ႏွင့္ ငေခ်းၾကားလီပါက တပ္လံုးသူသည္၊ ေဆာင္းတြင္ခ်ဳပ္ထားငါးသို႔ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီး၍ ထြက္ၿပီးလီပါ၏။ ထိုအခါ ဆက္ခ်ီတက္လွ်က္ ကၽြဲျခံေတာင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္က်င္က ရခိုင္ျပည္၀ယ္ဟိသည့္လူအမ်ားကို စုလံုးေခၚက်င္၍ သလြန္ေတာင္ကို စီရင္အုပ္ထိန္းၿပီး ကၽြန္းအုပ္ငေရွာက္ေဖြအား ေတာင္ဖက္ကၽြန္းကို ထိမ္းသိမ္းစီရင္စီ၏၊ ကၽြန္းအုပ္ေဖာ္ရွီသည္လည္း ၀မ္းႀကီးသာ၍ လွ်င္စြာေရာက္လာသည္တည္း။ မူဇဲကၽြန္းအုပ္ ငေၾကာင္ၿပိန္းေတာလည္း လွ်င္ေစာေပါက္ခ်လာလွ်က္ စစ္ေတြမွာေကာင္းစံရႊီ၊ ေတာင္ရင္းကၽြန္းတြင္ ေပၚထြန္း၀ီႏွင့္ ျပေခ်အား ၀င္းကၽြန္း၊ အသက္ႏွံအား ျပားကၽြန္းစားစီ၏၊ က်ိန္းရွိေနာက္မွ ကၽြန္းအုပ္ေမာင္သာၾကံႏွင့္ ျပည္လံုးသားသည္ ေသာေသာ႐ု႐ုဆာ၍ ဆိုက္ေရာက္လာလတ္တံုၿပီး လိုလိုသမွ်ေသာ ကၽြဲႏြား၊ ဆန္ရီစပါး၊ ဆီပ်ားေထာပတ္မ်ားကို လက္ေဆာင္ယူလာပီးကတ္ပါ၏၊ ခ်ီတက္ရာတေသာေသာ ပါးေတာ္ေတာင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္ျငားက ရခိုင္သားစဖာအိပ္၊ တပ္မင္းျမေဖာ္၊ သုဗတာႏွင့္၊ ဂူရာႏွစ္ပါးသည္ ျမန္မာမ်ားအားဖိလွ်က္တိုက္သတ္ၿပီး ျမန္မာမ်ားထြက္ၿပီးသည္ကို ေတာင္ထိပ္ဖ်ားက ၾကင္းၾကင္းျမင္ရပါ၏၊ ျမန္မာပုုခန္းဗိုလ္ေနမ်ိဳးသူရိန္ႏွင့္ မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးသည္ မ်က္စိေျပာင္းျပန္ ထိပ္ဆံအသက္လုလွ်က္ ဟစ္ေၾကာ္ကၽြီးျမည္၍သာ စိုက္စိုက္မတ္မတ္တန္းလွ်က္ ကိုယ့္ရြာေရာက္ေအာင္ ၿပီးရလီပါသည္တည္း။
အပိုဒ္ (ဂ)
ျမန္မာပုုခန္းဗိုလ္ေနမ်ိဳးသူရိန္ႏွင့္ မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးရို႕ ကိုယ့္ျပည္ေရာက္ေအာင္ ထြက္ၿပီးလားလီပါေသာ္ ဆက္၍ခ်ီတက္လိုက္လီပါက ဇီးဇာျပင္မွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္တံုၿပီး တဖက္ကမ္းမွာ မဟာထီး၊ ငါးရေကာက္၊ ေခ်ာင္းနားေမာ္အရပ္တြင္ တပ္စဲြထားေသာ ျမန္မာတပ္မ်ားကို အထင္းသားျမင္ရပါ၏။ ထိုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မင္းလည္း လွ်င္ျပင္းခ်ီလားလီပါ၍ သူရဲေတာ္ဂူရာမ်ား၊ ေတာင္းေလာင္က်ီကို အညီစိုင္သင့္ထားလွ်က္ လက္ယာဖက္တြင္ ျမင္းစီးသား၊ လက္၀ဲဖက္တြင္ ဟိႏၵဳတ္သာနီကုလားတပ္ႏွင့္ တပ္ေတာ္ဦးက ရခိုင္စစ္သားမ်ား ႀကီးစည္ေဗာမႈတ္ သံ၀ါၿခိမ္းေမာင္းျငာလွ်က္ ခ်ီလားတိုက္ကတ္လီေသာအခါ မဟာထီးမွာ တပ္စဲြထားေသာ ျမန္မာတပ္မ်ားအကုန္စြာမွာ ပ်က္ၿပိဳလီေသာေၾကာင့္ ျမန္မာေဇတဗိုလ္သည္လည္း ႀကံရာမရျဖစ္ကာ ပုခန္းဗိုလ္ဦးစီးေသာျမန္မာတပ္မ်ားသည္လည္း က်ားကိုျမင္ေသာ္ သမင္ၿမိဳင္ေခ်ာင္ေတာက ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ ထြက္ၿပီးလားသို႔ အသီးသီးထြက္ၿပီးလားကတ္လီကုန္ပါ၏၊ ျမန္မာမ်ားသည္ ေတာေတာင္ဦးဖ်ား ၿပီးျငားပုန္းေယွာင္လားလီပါက ဆက္ခ်ီတက္ခါ ေပါင္းတုတ္ျပင္မွာ ေရာက္တံုပါလွ်က္ ဆိုင္းရပ္ၿပီးနီေသာခါ ျပည္သူမ်ားသည္ တပ္ေတာ္တာအား ထိုခါ ၀ိုင္းအံုၾကည့္႐ႈလာကတ္ပါ၏ ၿမိဳ႕အနားေတာင္႐ိုးတေလွ်ာက္ ျမန္မာမ်ားသည္ မဲမဲျပဳတ္ျပဳတ္ဆာလွ်က္ ကြန္းစီးေပါင္း၀က ျမန္မာ၀န္ေမာင္စံေပ်ာ္၊ နားခံငက်က္ေက၊ စာရြီးေတာ္င၀ိုက္ေက မကၠရာၿမိဳ႕သူႀကီးသည္ ႀကီးၾကပ္အုပ္ျပဳပါ၍ ပန္းတေလ၀န္ေဟာင္း ေပါင္းကာစု၍ ေတာင္ထိပ္ထက္တြင္ ေသာေသာရုရုဆာလွ်က္ ၿမီကတုတ္ထဲ၀င္ပုန္းကာ ေပါင္တံလက္တံ အသားမဲမဲ သြားႀကဲႀကဲ ေခါင္းစုတ္ခၽြန္းႏွင့္ ေတာေမ်ာက္အသြင္ဟိနီလီကုန္ပါ၏၊ ျမန္မာစာရြီးႀကီးင၀ိုက္ေကလည္း ထိုခါ လက္ခုပ္ေဖာင္ေဖာင္တီးလွ်က္ ခြတ္သတ္မည့္ဟန္အေယာင္၊ ပုဏၰားေတာင္ထိပ္တြင္ ညာဏေအာက္သားေသာ္ကား တပ္ႏွင့္စီး၍ေပ လီသာေတာင္ခံတပ္တြင္ ျမန္မာၿမိဳ႕အုပ္ ဗိုလ္လုပ္လွ်က္ ေမာင္ဗ်ဲျမန္မာ၊ ငပြင့္တပ္အားလံုးသူသည္ ကခုန္ကာတေသာေသာ ဟန္ေဆာင္တကားကားႏွင့္ ျမန္မာအတြင္း၀န္ကား ဗိုလ္ခ်ဳပ္လုပ္လွ်က္ ငေမာင္စသည္ ေနာက္ကပုန္းနီပါ၏၊ ေၾကာက္ျခင္းဟန္ျပင္မထုတ္ဘဲ ထိုခါဥပါယ္ျပဳလွ်က္ ၀သဲဖက္တြင္ ပုန္းေအာင္းလွ်က္ဟိလီပါ၏၊ မုတ္ဆိတ္ရွည္ငေက်ာ္ဇံက မ်က္ႏွာလိုခံ၍ ျပည္လံုးသားကို မႊီလွ်က္ဂံုးတိုက္သည္ကား ရခိုင္သားကိုသတ္ရမည္ တိုးတိုးခ်ပ္ခ်ပ္ဆိုလွ်က္ ၿမိဳ႕တြင္းထဲၿပီး၀င္၍ ပုန္းေအာင္းလွ်က္ ဟိနီလီပါသည္တည္း။
အပိုဒ္ (၉)
ယင္းေသာခါ ရာပသိန္သတ္က ေတာင္ထိပ္ဟိ ျမန္မာတပ္မ်ားကို ခဏခ်င္းႏွင့္ လွ်င္ေစာတိုက္ကတ္ဆိုလ်က္ အာဏာပီးလီေသာအခါ ေဇာ္ေနာ္ (General) မာရိသွ်ိန္သည္ ၿခိမ္းမဲတိုက္ေမာင္းေၾကာ္၍ ရဲမက္ေတာ္ကို စိုင္ကာအသင့္ခ်လွ်က္ ျပည္ရြာထိန္႔လန္႔ေခ်ာက္မွ် ပုလီေစာင္းညႇင္း ႀကီးနင္းစည္ပုတ္ေကႏွင့္ ခရာ၊ ႏွဲ၊ သံေကာက္၊ စည္ႀကီးတီးကာ ေဗာမႈတ္ကာျဖင့္ တေယာက္တစစီ ေအာက္သားတပ္ကို နင္း၍တိုက္သတ္လီ၏။ လက္နက္ဗံုးစၾကၠာအား တခ်က္ပစ္ေသာ္ ထြတ္ဖ်ားထက္အာဏာသို႔ တက္လီပါတံုၿပီးမွ အာကာမိုးေပါက္က်သို႔ က်လတ္ပါေသာ္ ဆင္ျမင္းကစ အားလံုးျမန္မာမွန္သရိကို သီႀကီေပ်ာက္ဆံုးစီ၏၊ မီးက်ည္တန္းေခၚ အမွန္ထိုလက္နက္ကို တခ်က္ပစ္လႊတ္ေသာခါ တိမ္ကိုခဲြ၍ ၀ဲလွ်က္တက္လီပါ၏။ ထက္အာကာမွ မိုးႀကိဳးသံသို႔ က်လာတံုၿပီး မႊီလွ်က္သတ္ျခင္းဟန္ကား ေခ်ာက္ေျမာင္ေတာင္ၾကား ပုန္းလွ်ိဳးနီျငား အားလံုးျမန္မာ ၿပီးလားမလြတ္ပါတည္း။ သံုးရက္၀ီ၀ီ၀င္း၀င္း ေတာေတာင္ၿမီလံုးလင္းမ်ွ် တိုက္ရပါသည္။ တိုင္ပင္ျငားတနည္းမွာ လီသာေတာင္ကို ဦးေအာင္နင္းကတ္ပါဟု အာဏာခ်လတ္ခါတံုေပက ေဇာ္ေနာ္ (General) ဇီရီသတ္သည္ လြတ္လြတ္ခ်ီလွ်င္းပါလွ်က္ တပ္ရွိဦးက ဂူရာသည္ ေတာင္ေလာင္က်ီလည္း ယင္းခါေနာက္ထပ္ကပ္၍ ညည့္တလပ္သန္းေခါင္တြင္ လီသာေတာင္ကို လွ်င္ေအာင္တက္တိုက္က်င္က မ်က္ေတာင္ပင္မခတ္မွီ ျမန္မာၿမိဳ႕အုပ္ငေမာင္ေဗ်သည္ လြယ္လြယ္ၿပီးလားလီ၏။ ပုဏၰားဆီေတာင္ထိပ္မွာ ညာဏေအာက္သားေသာ္ကား ေၾကာက္၀ွန္တုန္လႈပ္ၿပီး အိမ္မွာသားမယားကို ေစာင္းလွည့္မၾကည့္ျငားဘဲ ကိုယ့္အသက္ကို လြတ္ေၾကာင္းၿပီးလီက်င္၏။ ကြန္းစီးေပါင္း၀မွာ တပ္ခ်ထားေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေသာေသာ႐ု႐ုဆာလွ်က္ ၿပီးလီခါတံုကေပ ျမန္မာေမာင္စံေပ်ာ္ႏွင့္ နားခံငက်က္ေက င၀ိုက္ေက၊ ေမာင္ရဲ ေလးေယာက္စံုသည္ ပူးတံုဖက္လွ်က္ ငိုၾကရာတသွ်ဳတ္သွ်ဳတ္ ၾကက္သီး၀ွန္သည္ လိပ္ျပာထြက္လုတ္လုတ္တည္း။ ဆစၦီစုတ္ေမ်ာက္ရီငန္ သူငယ္သားကို ဖမ္းစားဟန္သို႔ မ်က္ဆန္ချပဴးျပဴး ဆံပင္ဖားရား ၀မ္းဖားဖားႏွင့္၊ ၿခီကိုကားရားျပဳလွ်က္ ဖားျပဳတ္အသြင္ ျမန္မာေအာက္သားမ်ား ၿပီးျငားလားလီက်င္သည္ ေငြေတာင္ေပါက္၀ကေလး။
အပိုဒ္ (၁၀)
ေငြေတာင္ေပါက္က ၿပီးလားပါသည္ယင္းခါတြင္ ျမန္မာင၀န္မင္းလည္း သဲဖ်ားၾကက္သီး၀ွမ္၍ ၾကံရွာမရ ဘီလူးမတန္းခါး၀မွ ၿပီးလားလီပါသည္တည္း။ ပန္းစ်ီးေျမာင္းကိုေက်ာ္လြန္ေျမာက္၍ မိုးႀကိဳးဂ်ိဳင္ကို စိုင္ကာလားလီပါလွ်က္ ၀က္ေခ်ာင္းကို လြန္၍တက္လီပါေသာ္ ခ်င္းရြာေတာင္ၿခီနား ပုန္းလွ်ိဳးကုတ္႐ႈတ္ကာ ျမန္မာအတြင္း၀န္သည္ ဧကန္အမွန္ၿပီးလီပါက တေသာေသာရွာေသာအခါ ဂ်ီဒရယ္သည္ ဆတ္ငယ္ကိုယ္အလားသို႔ လမ္းစပ္ၾကားျခံဳထဲမွာ ျမန္မာၿမိဳ႕သူႀကီးကို အလွ်င္ဖမ္းမိပါ၏၊ သကၠရာဇ္မွာ တေထာင္ျဖစ္ တရာ့သွ်စ္ဆယ္ စြန္း၀ယ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၇) ခုႏွစ္ တန္းခူးလဆန္းဆယ့္ေလး (၁၄) ရက္ ေသာက္ၾကာနိ တပို၀္ေက်ာ္နီထြက္တြင္ ရန္ခပ္သိမ္းကို ေပ်ာက္ၿငိမ္းေအာင္ျမင္ေပက ဓည၀တီ ရခိုင္ျပည္ႀကီးတြင္၌ ပုရိန္ျပင္အထဲမွာ ျမသြင္နတ္ကို ပသပူေဇာ္ပါလွ်က္ ေကာင္းသည့္ခါနိရက္၀ယ္ ရဲမက္ဗိုလ္ပါ လူတကာကို ယင္းမွာစု႐ံုးစီ၍ ရခိုင္ျပည္ၿမိဳ႕ထဲမွာ ဘာသာေလွ်ာက္ ေျပာင္းမီးေပါက္ကို ပစ္ေျမွာက္ပူေဇာ္ပါလွ်က္ ျမန္မာပိုင္ကာလ ျမန္မာဘုရင္နန္းသက္ေဖာ္၍ ျမန္မာတိုက္၀န္တည္ထားခေသာ ရႊီဂူမေစတီကို ၿဖိဳဖ်က္ကာပစ္လွ်က္ေပ ယင္းေတာင္ထိပ္မွာ အိမ္ႀကီးေဆာက္လုပ္စီ၏၊ သိုက္ထြက္စာကိုလိုက္၍ ျမန္မာမ်ားသည္ င႐ို႕ျပည္သွ်င္မင္းႀကီး ေကာလိယမင္းတည္လုပ္ပါသည့္ သွ်င္ေတာ္မဟာထီးကို ခ်ိဳးဖဲ့လႊင့္ပစ္ကာ ေစာမြန္တည္ျပဳ၊ မင္းဗာလုပ္သည့္ တံတိုင္းၿမိဳ႕၀င္းေတာ္ကိုလည္း ၿဖိဳဖ်က္ပစ္လီသည္တည္း။၊ ေနာင္ခါ၀ယ္တံုၿပီးမွ အကၽြႏ္ုပ္အား ယင္းတြင္အာဏာခ်လွ်က္ ဂူရာႏွင့္ျမင္းစီးစစ္သည္စဖာအိတ္မ်ားနီဖို႔ လိုင္းအိမ္ေတာ္ကို ေဆာက္လုပ္ကာပီးရမည္ ေတာင္းလတ္ပါေသာ္ လြတ္လပ္ခန္႔ခဲြေပလွ်က္ ၀ါးသက္ကယ္ႀကိမ္သစ္ပင္ ဗဲကပ္သားႏွင့္ လွ်င္ေစာေဆာက္လုပ္က်င္၏။ ရာေထာင္မကေသာ အိမ္မ်ားကို ေဆာက္လုပ္ပီးရပါ၏။ ယင္းခါတဌာန ရာပသိန္သတ္က ရမ္းျပည့္ၿမိဳ႕ႏွင့္ သံတဲြမာန္ေအာင္၌ဟိနီသည့္ေအာက္သားမ်ားကို ေဇာ္ေန (General) မယ္ကာရီသတ္အား လြတ္လပ္တိုက္ခီဆိုက ကတ္တင္ (Captain) ဗိုလ္ေမေဇာ္သတ္သည္ ျမစ္မွာစင္းခ်င္းစပ္မွ် သေဘၤာစီးကာ လြတ္လပ္ခ်ီလားပါေသာ္ မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီ၏တည္းေလး။
(ပင္း၀ါ၊ ေျမာက္ဦးသိမ္းတိုက္ပဲြ ဤတြင္ၿပီး၏)
အပိုဒ္ (၁၁)
မာန္ေအာင္ၿမိဳ႕ကို လွ်င္ေစာေရာက္လီက်င္က ျမန္မာမ်ားႏွင့္တိုက္ျပန္လီေသာအခါ ျမန္မာ၀န္ရဲစက္ေကသည္ ေၾကာက္၀ွန္ျငားမႀကံသာ ကိုယ့္မယားကို လက္ဖ်ားဆဲႊြကိုင္က်င္လွ်က္ မ်ားတကာေဖာ္မရ ႏွစ္ေယာက္တည္းပင္ ေတာထဲ၀င္၍ ၿခံဳတြင္ပုန္းလွ်ိဳးနီလွ်က္ တခဏနီေသာခါ ေဇာ္ေနာ္ (General) မက္ကာရီသတ္သည္ ၀န္းပတ္ထားလွ်င္းပါ၍ ဖမ္းဆီးကာယူ၍ေပ ႏွစ္ေယာက္စံုကို လြယ္ကူရလီသည္တည္း။ သေဘၤာတြင္ေဆာင္ၿပီးခါ ကုလီကတၱာၿမိဳ႕သို႔ လွ်င္စြာပို႔လီပါ၏၊ ရမ္းျပည့္၀န္ေမာင္ယံလည္း အကယ္ၾကားလီတံုက ေမာင္ဗ်ဲအခြန္၀န္ႏွင့္ ႏွစ္ေယာက္သားတိုင္ပင္၍ ငါတို႔အားလံုးသူသည္ အသတ္ခံရေတာ့မည္။ သူရို႕မေရာက္ခင္ ၿမိဳ႕ကိုလႊတ္က်င္လွ်က္ ထြက္၍ၿပီးၾကပါအံ့။ ေျပာတိုင္ပင္ျပဳၿပီးခါ ျမန္မာမ်ားသည္ လွ်င္ေစာထြက္လားၿပီးလီပါ၏၊ သံတဲြမွာတဌာန ျမန္မာၿမိဳ႕သူႀကီးငပန္းစံကို လွ်င္ျမန္ခြတ္ထစ္သတ္ပစ္ပါ၏။ ၿမိဳ႕၀န္ေရႊမန္းစေသာ ျမန္မာမ်ားသည္လည္း ေသာေသာ႐ု႐ုဆာလွ်က္ ေတာင္႐ိုးစီး၍ ၿပီးျငားလားလီပါသည္ အရွိႏိုင္ငံျပည္သို႔တည္းေလး။ ဖမ္းဆီးေဖြရွာမရ သံုးၿမိဳ႕စံုကို လက္၀ယ္သိမ္း႐ံုးရ၏။ ပိုးေလာက္မွ်တေကာင္ပင္ ျမန္မာမ်ားကို ေငါက္ေငါက္ေထာင္၍မျမင္ပါတည္း။ ရခိုင္ျပည္ၿမိဳ႕ႀကီးမွာ ရာပသိမ္သတ္က ငါ႐ို႕ျပည္ရြာ ကၽြန္းမ်ားစြာ၀ယ္ တန္သည့္သူကို အရာခန္႔အပ္မည္ဟု ေျပာဆိုလီတံုေသာခါ အသီးသီးေသာ ကိုင္းေခ်ာင္းကၽြန္းမ်ားစြာကို ကၽြန္းအုပ္ေခ်ာင္းစားခန္႔၍ ပရန၀ါ ထိုခါပီးဆင့္ခတ္ႏွိပ္ပါ၏။ ေနာက္တထပ္အမိန္႔ေတာ္ခ်မွတ္ေတာ္မူသည္ကား ငါ့ထံမွာျမဲခစား အက်ိဳးေတာ္ကို ၿပီးေအာင္ေဆာင္ရြက္ျငား၍ ေသာ္တလီေအာင္ေက်ာ္ရႊီအား ပီကၽြန္းႏွင့္ယိုးကၽြန္း ဦးရစ္ေတာင္လည္း ယင္းတြင္ပါစီ၊ ပီေခ်ာင္း၊ ေလးၿမိဳ႕၊ ယိုးေခ်ာင္းနယ္လည္း ထိုခါထည့္လိုက္ပါ၍ အကၽြႏ္ုပ္အား ကၽြန္းအုပ္အရာခန္႔လွ်က္ သားစိုင္ၿမီးဆက္ မပ်က္စားလီစီတည္းဆိုေပေသာအခါ ဖဲြ႕ဒါးႀကီးသည္ ငါးရြက္စာကို ပရန၀ါဆတ္ႀကီးခတ္၍ လွ်င္ေစာပီးလာသည္တည္း။ အကၽြႏ္ုပ္လည္း ကၽြန္းေခ်ာင္းဖ်ားကို သိမ္းျငားျပဳစုပါ၍ သင့္ရာရာအားလံုးကို ကိုယ့္မွာသားရင္းပမာသို႔ ခ်မ္းၿငိမ္းသာယာမစပါ၏။ ရွိျပဳကုသိုလ္ကံအက်ိဳးေၾကာင့္ မိဘရပ္ၿမီရခိုင္ျပည္မွာ လြယ္လြယ္ေရာက္လာျပန္၍ မြီးမိခင္ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမမ်ားႏွင့္ မျခားဆံတမွ်င္ တရက္မကြာခ်င္ဘဲ စံေပ်ာ္ပါးတေသာေသာ ႏဲႊေပ်ာ္ရႊင္နီရပါသည္ ရွိသံသာ ၾကမၼာဘုန္းအေၾကာင္းေၾကာင့္တည္းေလး။
အပိုဒ္ (၁၂)
ဘုန္းေၾကာင္းဧကန္ နီရျပန္သည္ယင္းေသာအခါ ရာပသိန္သတ္က ရခိုင္ျပည္တြင္ ဇင္ပတၱင္ကို ၿမိဳ႕၀န္ခန္႔အပ္မည္တည္း။ ရမ္းျပည့္၀ယ္ငါလားခါ ဖဲြ႕ဒါႀကီးလည္း မျပတ္ေနာက္ေတာ္မွာ၌ ခ်ီလားရာပါရမည္။ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီေသာ္တလီလည္း ငါ့ဆီလိုက္ရမည္ဟု ေျပာဆိုလီေသာအခါ ပတၱင္သတ္ကို ၿမိဳ႕တြင္ထားလတ္ပါ၍ မိုးပဲြေသာ္ေနာင္အခါ စစ္ေတြကၽြန္းကို ၿမိဳ႕ႀကီးတည္လုပ္ေပဟု ေျပာၿပီးေနာက္မွ သေဘၤာလွီတြင္ ၀န္ဆန္ပ်င္၍ မင္းအာဏာေၾကာင့္ မနီရသည္ အလွ်င္ခ်ီႁကြလားလီပါက မြီးမည္ေတာ္ရီႊႏို႔သွ်င္ အလွ်င္မြီးသည္ သမီးဦးလွပန္းသြင္ႏွင့္ သားဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္ကို ဖခင္ေအာက္မိကာ ေနာက္ေတာ္လားပါလီရာ လားလွ်င္းပါေသာ္ ထိုမွာ ၀ံဘုိ၀၌ ဆိုက္ေရာက္လီေသာအခါ လီသင္းထုံးသည္ မုန္တိုင္းဟန္ပမာသို႔ ထလတ္ပါ၍ ရႊီႏို႔သွ်င္သည္ မိခင္ေခၽြးမမ်ားကို ေအာက္မိတကာကာႏွင့္ တဆတ္ဆတ္သည္ မျပတ္လားလီပါ၍ ရမ္းျပည့္သို႔ အမ်ားမၾကာ ယင္းတြင္ဆိုက္ေရာက္ပါက မာန္ေအာင္ႏွင့္သံတဲြမွာ ဟိသမွ်လူႀကီးလူငယ္ေသာ္ကား ၀မ္းသာအားရ လာလတ္ပါသည္ သၾကၤန္ပဲြမကတည္း။ ႐ိုတုတ္ကြအသြယ္သြယ္ အသွ်င္ထံေတာ္၀ယ္၌ ခယေထြနီေသာခါ တန္သည့္သူကို ယင္းတြင္ရြီးခ်ယ္ပါလွ်က္ ကၽြန္းေခ်ာင္းမွာအသီသီး သူႀကီးအရာခန္႔အပ္ပါသည္။ ယင္းမွာဆတ္ခတ္ၿပီးလွ်င္ လြန္ခ်မ္းၿငိမ္းသာယာစြာ ေလးၿမိဳ႕စံုကို ညီေအာင္ျပဳလုပ္က်င္၍ အရွိအင္း၀ျပည္ ျမန္မာသွ်င္ဘုရင္ကို ငါပင္တိုက္ခ်ီမည္ဟု ေနာက္ေတာ္၀ယ္ျမဲမကြာ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီႏွင့္ ဖဲြ႕ဒါးလိုက္ရမည္ဆို၍ သံုးပင္တိုင္သည္ လွီယာဥ္သေဘၤာထက္၌ လက္နက္ေျပာင္းဇ၀ါ၊ ေသနပ္မ်ားႏွင့္ ခဲယမ္းဗံုးစႂကၠာကို စံုေအာင္ယူ၍ မီငံုသတ္လည္း ယင္းခါပါလီပါ၏။ ေအသွ်ိမ္ေသာ္ရာသတ္ သွ်င္ဘုရင္မွာ ျမတ္ရာစီခန္႔လႊတ္၍ ေဗတင္တတ္ပုဏၰားေတာ္နံဒရင္ႏွင့္ အမွာေတာ္ရြီး၊ နားခံငအုတ္ေက၊ သားမယားႏွင့္မႂကြင္း ယူလီသည္တည့္။ ခ်ီတက္လီတံုေသာအခါ မြီးမိခင္ကို မျမင္ခရပါ၍ ေမ့ခ်စ္စသည္ ႏြမ္းေလ်ာ့စိတ္ဗ်ာပါႏွင့္ မြီးမည္ေတာ္အိုယိုမစြမ္း သားကိုတ၍ လြမ္းပူပင္လွ်က္ ေရာဂါစီး၍ မခ်ိဟိလတ္မည္ကို စိတ္တြက္လွ်က္သာ လီပြီမုန္တိုင္းထသို႔ မ်က္ရည္ယိုစီးက်လွ်က္ တမ္းတေအာက္မိတကာကာႏွင့္ လွီသေဘၤာထက္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕ေနာက္တြင္ပါလီပါ၏၊ ခ်ီလားရာယင္းကပင္ သီတာျမစ္ကို လႊင့္ျငားတက္လီပါသည္ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာသို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၁၃)
ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ထြက္လားပါသည္ယင္းခါတြင္ ကမ္းမျမင္သီတာမွာ လိပ္ေက်ာက္ငါးမန္း ႃပြန္းႃပြန္းေပၚျပန္လာက ငါးဆင္၊ ငါးေတာက္သူလည္း ရီတြင္ၿဖိဳထိုးၾက၏၊ လင္းသွ်ဴကေပၚကာကာ ရီမီးေက်ာင္းလည္း ကိုက္မည္ခ်ည္းသာရွာလွ်က္ ျပင္သာမွာတဌာန ပတ္ကာ၀န္းကာ ရစ္၍လာပါသည္။ လိပ္ငါးမန္း၊ ေဆာင္းရွား၊ ငါးဒရွည္မွာ ရီတြင္ခုန္လႊားျပန္လွ်က္ ကဇတ္ဟန္သူ႕ဘာသာ ငါးသဘင္ကို ယင္းတြင္ျမင္ရပါ၏၊ ေ၀ဘူမွာေမ်ာလွ်က္၊ တင္းက်ိတ္ငယ္လည္း ရီတြင္ငုတ္ကာစားလွ်က္ ဇင္ေယာ္နားပင္းက ျမစ္လယ္ေၾကာ၀ယ္ ေသာေသာပ်ံ၀ဲကာႏွင့္ ႀကိဳးၾကာမွာတဌာန အၿခီစင္းစင္း လိုင္ၾကင္းၾကင္းႏွင့္ ခုန္ဆင္းခုန္ဆင္း၏၊ ရီငွက္မဟသၤာမွာ ေမာင္ႏွံႏွစ္ပါး တူစံုလား၍ ေတာင္ဖ်ားယွက္ျခံဳကာႏွင့္ အစာခြန္႔လွ်က္ လိုင္ခ်င္းယွက္တင္ ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္သည္ ရီတြင္သဘင္ငွက္မ်ားကို ေမ့ခ်စ္သက္ျမင္ေသာခါ သားဦမိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ကို ယင္းတြင္ တြက္ျမင္လာသည္တည္း။ ျမစ္သီတာလႊင့္ကာလား ဖီးဖိုးစိုင္လာ ရံခါမေရာက္ျငားဘဲ တလိုင္းမ်ားတိုင္းျပည္ရြာ ရန္ငုမ္တြင္ လွ်င္စြာေရာက္လီက်င္က သူ႕ျပည္ရြာဌာန၀ယ္ ရီလည္းမတူ စားမူရြံ႕ရွာဖြယ္ေၾကာင့္ အကၽြႏ္ုပ္ေနာက္၀ယ္ပါသူမ်ား စာကိုင္နားေပါက္ကယ္ႏွင့္ ေဖာင္ရွီခိုင္းေစသား၊ တိုက္စိုးတိုးေအာင္ႁကြယ္၊ အုိးေဖာက္ကယ္၊ စံရွီေဖာ္ႏွင့္၊ ငႁကြင္းေယ၊ ကုလားမုန္သီးသာ၊ ဖဲြဒါႀကီး၏ေယာက္ဖ အကုန္သူမွာ ကာလနာလိုက္၍ တနိတည္းမွာ က်င္းက်င္းစုေတ့သီကုန္ပါ၏၊ အစံေယပ်ာဒါကား လမ္းလားရာမွာ ခႏၶာစုေတ့ျငား၏။ ရန္ငုမ္ေရာက္ေသာအခါ ဒလဖက္မွာ ဟိသည္တလိုင္းစု၀ယ္ ရႊင္ေပ်ာ္ျမဴးစားေသာက္ကာ လင္ႏွင့္မယား သမီးသားသည္ ေပ်ာ္ပါးနီျခင္းရာကို ေမွ်ာ္ၾကည့္မိတုံကာ၀ယ္ ပန္းသြင္မိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ႏွင့္ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမငယ္ကို ေအာင့္မိေပတံုေသာအခါ ကိုယ္တြင္အသက္ ထိပ္သို႔တက္၍ ေဇာသြီးျပန္လတ္လွ်က္ ကာလနာယွဥ္း၍ေပ အသက္လိပ္ျပာ သူ႕ခႏၶာသည္ ယင္းခါထြက္လုဖြယ္တည္း ျဖစ္လတ္ေပတံုေသာအခါ အနိစၥႏွင့္ ဘုရားသာမပါဟု တိုင္တန္းကာကိုးကြယ္မွ ဖီးခပ္သိမ္းသည္ ေပ်ာက္ၿငိမ္းခ်င္းခ်င္းကုန္က ၿမိဳ႕ရန္ငုမ္ရပ္ကို ပါယ္ေယွာင္ထားခပါ၍ ခ်ီတက္လားလီပါသည္ အင္း၀ၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၁၄)
အင္း၀ၿမိဳ႕ေတာ္ တက္လားပါသည္ယင္းခါလွ်င္ လက္၀ဲတြင္ဒလ၊ သရက္တပင္ထိပ္၀တြင္၌ လွ်င္လွ်င္ဆိုက္ေရာက္က်င္က ခ်ီႁကြတက္လားလီေသာအခါ လက္ယာမွာ ရန္ကင္းစံရာတည္း။ ဓႏုျဖဴ၊ကို ပါယ္ေယွာင္၍ခ်ီလီမူကား လက္၀ဲတြင္ဟသၤတ၊ ထို႔ေနာက္ လက္ယာ၀ယ္ ေညာင္ဇရဲဟန္ နာမရန္ႏွင့္ ေရႊေတာင္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီ၍ လက္၀ဲဖက္ျမစ္နားမွာ ပုေတာင္းၿမိဳ႕ကို လွ်င္ေစာေရာက္လီပါက ျမန္မာမ်ားသည္ ညည့္ခါသူခိုးလားသို႔ ကုတ္႐ႈတ္ကာ ပုန္း၍လာလွ်က္ လမ္းစပ္ၾကားခရီးမွာ ခိုးလွ်က္သတ္မည္လာတံုပါက ေခ်ာင္းေျမာင္းေတာင္ၾကား သီေပ်ာက္မ်ား၍ ရြံ႕ျငားမလြတ္ ထြက္ၿပီးလားကတ္လီေသာအခါ လွ်င္လွ်င္ခ်ီတက္လာလွ်က္ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီပါက ယင္းမွာ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ႏွင့္ တြိႀကံဳပါ၏၊ ၾကက္ေတာင္ဗိုလ္ဟု နာမဟိုးဟိုးေက်ာ္လွ်က္ ေဇာ္ေန (General) ကမ္ရိသတ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးႏွင့္ တိုင္ပင္ေျပာၾကားႀကီးၾကပ္လွ်က္ မ်က္မွန္ဗိုလ္ဟုနာမည္ေက်ာ္ေသာ ေမေဇာ္ေဇာသွ်ိန္သတ္တပ္ဦးဗိုလ္လည္း ယင္းတြင္ေရာက္လာျပန္က ေပ်ာ္မႈဆင္၍ စားေသာက္ခါ ယင္းမွာနီကတ္ပါသည္ ျပည္ၿမိဳ႕ရပ္၀ယ္တည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၅)
ျပည္ၿမိဳ႕ရပ္မွာ နီလွ်င္းပါသည္ယင္းခါတြင္ ျမန္မာေအာက္သား မိမၼဗိုလ္သည္ ယင္းတြင္ေရာက္လာျငား၍ ျပည္ၿမိဳ႕အနီးရေသ့ၿမိဳ႕တြင္ တပ္စဲြလာလွ်က္ လက္၀ဲမွာန၀င္းတပ္၊ ၀က္ထီးကန္မွာ မွန္စြာတပ္ႀကီးရပ္၏၊ ကမ္းစပ္ျမစ္နားမွာ ဖိုးဦးေတာင္သည္ ျမင့္ေခါင္အထြတ္ခ်ာ၌ တပ္စဲြကာနီလွ်က္ေပ ေျမထဲၿမိဳ႕မွာ တတပ္တည္လွ်က္နီ၏၊ ကခုန္ကာတေသာေသာ ဟစ္ေမာင္းေၾကာ္၍ သံ၀ါၿခိမ့္ၿခဲအာ္လွ်က္ အမွားမွားေအာက္သားမွာ ေကာင္းမည္ထင္လွ်က္ ယင္းတြင္နီကတ္ပါ၏။ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတပ္ဦးဗိုလ္ကို ယင္းတြင္အာဏာပီးလွ်က္ ၿမိဳ႕အနီးျမန္မာတပ္ကို လက္၀ဲေၾကာင္းခ်ီဆိုလွ်က္ လက္ယာကို ငါတက္မည္ ျမင္းစီးမ်ားမွာ ေတာကပုန္း၍နီေလာ့၊ ေျပာလတ္ၿပီးတံုေသာအခါ ရဲမက္မ်ားႏွင့္ လွ်င္ေစာခ်ီတက္ပါ၍ တပိုေက်ာ္နီထြက္၀ယ္ ျမန္မာတပ္ကို၊ နင္းလွ်က္တိုက္လီက်င္က ဂူရာသည္စာဖာအိတ္၊ ျမင္းစီးမ်ားႏွင့္ သတ္ကတ္လီေသာအခါ ျမန္မာမ်ားမွာ လယ္မွာစပါးရိတ္သို႔ ဗိုလ္လုပ္သူ မိသွ်င္သဲလည္း ယင္းတြင္ နိစၥခႏၶာကုန္၏၊ နီ၀င္မူလည္း ျမန္မာတပ္မ်ားမွာ ၿပီးျငားမလြတ္ပါတည္း။ ရဲမက္ေတာ္ဂူရာမ်ား ရွာဖြီတိုက္သတ္ျငားက ၀က္ထီးကန္တပ္ထဲနီ ေအာက္သားမိုက္မ်ားသည္ က်င္းက်င္းျမဳတ္လွ်က္သီ၏၊ မိုးဦးေတာင္ထိပ္္က ဗံုးစႂကၠာကို ဆင့္ကာလႊတ္လိုက္ပါက ျမန္မာအမ်ား ၿပီးျငားမလြတ္ ေတာင္ၾကားေခ်ာက္ေျမာင္ ႏွမ့္ေအာင္ျဖန္႔လွ်က္သတ္၏၊ ေျမထဲရပ္တပ္မ်ားကို ဂူရာစစ္သည္မ်ားက ၿပီးလႊားတိုက္သတ္ပါက ျမန္မာတပ္မ်ားသည္ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ အလွ်င္ထြက္ပ်ာၿပီး၏၊ ရန္တစိမေပၚလာ ျမန္မာမ်ားကို လွ်င္ေစာႏိုင္နင္းပါသည္ ဘုန္းေတာ္အေၾကာင္းႏွင့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၆)
ဘုန္းေတာ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ႏိုင္နင္းပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ျပည္ၿမိဳ႕ေရႊဆံေတာ္ေစတီကို ယင္းမွာပူေဇာ္ၿပီးမွ အသီးသီးခ်ီလတ္ရာ မီးသေဘၤာသည္ ရီေၾကာင္းဆန္တက္ပါ၏၊ ကုန္းေၾကာင္းမွာတစလား ႏွဲၿပီခရာ ေဗာမႈတ္ပါသည္ ပတ္သာအၿငိမ့္မ်ားႏွင့္ ဆင္ျမင္းရထား အနႏၲသည္ ရြီတြက္မရပါတည္း။ သူရဲေတာ္သိန္းသန္းကုဋီ ေလးပါးစစ္အင္အားျဖင့္ ခ်ီတက္လားလီတုံေသာအခါ ကာမၿမိဳ႕ကို လက္၀ဲထားခပါလွ်က္ လက္ယာမွာ ဆင္ေပါင္၀ဲ၊ သရက္ၿမိဳ႕ကိုလြန္၍ တသဲသဲခ်ီတက္ခါ ပဌနဂိုၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လီပါက ဆိုင္းရပ္တပ္ႀကီးခ်လွ်က္ မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းမွာစု႐ံုးပါ၏၊ အေနာက္ဖက္ျမစ္နား မလြန္ၿမိဳ႕ျမန္မာတပ္၀ယ္ ပခင္းမင္း၏ညီအထြီးဆံုးက်ီ၀န္မင္းကို အႀကီးျပဳလွ်က္ ေကာလင္းမင္းက တပ္မႈးအရာ ယင္းတြင္ျပဳလုပ္သည္တည့္။ အာသံကိုတိုက္ခ်ီသူ သီလ၀သည္ စစ္ကဲျပဳတံုလွ်က္ နားခံတပ္ေထာက္ကား ေဇတဗိုလ္ျပဳလုပ္ပါ၏၊ စကားျပန္ဒါ၀ိုက္ေကကို အမွန္တည့္တည့္ထားလွ်က္ အကၽြႏ္ုပ္ရို႕ သူရဲတပ္သံုးတပ္မွာ ငါးေသာင္းေလာက္ဟိပါ၏၊ နီလတ္ခါတံုေပ မလြန္တပ္ကို နင္း၍တိုက္ယူမည္ဟု ၾကံလတ္သည္အခါတြင္ ျမန္မာမင္းက တမန္စီလႊတ္က်င္၏၊ တပ္ကိုလွ်င္ဆိုင္းရပ္ပါ၊ အမီးပုစၦာျပသနာကို ၿပီးေအာင္ေျဖၾကားပါအံ့။ ေျပာလတ္တံုၿပီးခါ ျမစ္လယ္ေၾကာတြင္ လွီေဖာင္ဖဲြ႕လုပ္နီ၏၊ ျမန္မာက်ီ၀န္ႀကီး၊ ေကာလင္းမင္းသား လွ်င္ေစာေရာက္လာျငားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးၾကက္ေတာင္ဖန္၊ ရာပသိန္သတ္မင္းျမတ္လားမည္ၾကံက မ်က္မွန္တပ္ဦးဗိုလ္ ေဇာသွ်ိန္းသတ္သည္လည္း ေနာက္ထပ္လိုက္မည္ဆို၍၊ သံုးပါးဗိုလ္ေပါင္းၿပီးခါ ျမစ္လယ္ေဖာင္မွာ လွ်င္ေအာင္ခ်ီလားလီပါလွ်က္ ႏွစ္ဖက္မင္းစပ္ၾကားမွာ ဒါ၀ိုက္ေကသည္ ထို၀ယ္ျပန္၍ေျပာ၏၊ ျမန္မာမ်ားကူး၍ေပ နတ္ေမာ္ရပ္က ဖမ္းယူထားသည့္ ရဲမက္ငယ္စဖာအိတ္ အမိရိကာ ထိုမွာအဂၤလိပ္ကို ယူေဆာင္ၿပီးပီးပါမည္၊ ဆယ့္ငါးရက္ႏွင့္ လိုသည္စရစ္ကို ေျပလည္ေအာင္ပီးဆပ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔လွ်င္ လွ်င္ေစာဆုတ္လီပါေလာ့၊ က်ဳပ္တို႔ျမန္မာမ်ား ေနာင္တခါ ခိုက္ရန္မျပဳလုပ္ေတာ့ပါဟု ေျပာဆိုရာႏွစ္ဖက္သား လက္၀ါး႐ိုက္ကာ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ မွန္စြာကတိထား၍ ပုဏၰားဆရာေတာ္နံဒရင္မွာ အမွာေတာ္ရြီးသာကာ နားခံငအုပ္ေက အကုန္သူကို ယင္းတြင္လႊတ္ေပလွ်က္ ဗိုလ္ၿခီရဲမက္အမ်ား ဆယ့္ငါးရက္ကို ဆိုင္းငံေစာင့္နီပါသည္ ဥစၥာကတိႏွင့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၇)
ကတိသစၥာ ေစာင့္နီပါသည္ယင္းခါတြင္၊ (ပီဆက္) ျမန္မာသီလ၀ ကူး၍လာကာ ေျပာဆိုလာသည္ ျမင္းၿပိဳင္စြဟု အရွိကျမင္းကို စိုင္း၍ၿပီးေသာ္ ငွက္သြင္လွ်င္လွပါ၏။ အေနာက္မွာ ျမန္မာၿမင္းမ်ား ၿပီးမလွ်င္သည္ ေနာက္ဖင္ကားရားနီ၏။ ထိုအခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္သည္ မာန္ႀကီးထလွ်က္ ခုလွ်င္ေစာျမင္းယူခီ ၿပိဳင္၍ယံႈးေသာ္ ျမင္းကိုယူမည္ဟု လက္၀ါး႐ိုက္ၿပီးမွ ငါးစီးျမင္းကို ျမန္မာမ်ားမွာယူၾကလွ်က္ ျမန္မာဖက္က ျမင္းစီးကသည္းမ်ိဳးကို အစီးအပ္လွ်င္းပါ၏။ ယင္းေသာခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္အိမ္ရာဇီသည္ ကတ္တင္ (Captain) ဖေလာင္းပ်ိဳေခၚ၍ ျမင္းအပ္ကာ၊ ႏွစ္ပါးစံုသည္ အတူရပ္ပါ သိန္းသန္းဗိုလ္ပါလူသူမ်ား ႐ႈၾကည့္ရာသည္ သဘင္ပဲြအလားတည္း။ ျမင္းႏွစ္ပါးစိုင္းေသာအခါ အိမ္ရာဇီသည္ အသွ်င္ျမင္းတံုေသာ္ကား ထက္အာကာငွက္ပ်ံဟန္၊ ျမန္မာျမင္းကာ ႏြားလား၏သ႑န္သို႔ ေျပာင္းကာျပန္ေနာက္ကသာ သံုးခါစိုင္းေသာ္လည္း တခ်က္မမွီပါတည္း။ တစီးယံႈးတံုက ေနာက္ထပ္တစီးၿပိဳင္၏။ စိုင္းျပန္လီေသာခါ၊ သံုးေခါက္လံုးကို တခ်က္မႏိုင္ပါတည္း။ ေသာင္းေသာင္းေၾကာ္လက္ခုပ္ခတ္ ယံႈးသည့္ျမင္းကို သိမ္း၍ယူတံုလတ္က ျမန္မာသီလ၀သည္ အရူးပမာ ရွက္၍ျပန္လားပါလွ်က္ စာခ်ဳပ္ရာကတိရက္ စိေသာအခါ ေငြေတာ္မပီးဆက္၍ ၾကန္႔ၾကာလွ်က္က်ဴးလြန္ခါ ရာပသိန္သတ္က ျမန္မာမ်ား ကတိမမွန္ လင္းျပန္လူပ်က္သားကို တပ္ဦးက မ်က္မွန္ဗိုလ္ (-----)၊ ေအာင္ေက်ာ္ရႊီလည္း ယင္းမွာလားခီဆိုလွ်က္ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ၾကက္ေတာင္ဖံ၊ ရဲမက္မ်ားႏွင့္ အသင့္ေစာင့္နီျပန္ဟု အာဏာခ်လတ္တံုေသာအခါ မ်က္မွန္ဗိုလ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕အားလံုးေသာ္ကား လားလာရာတံုကေပ မလြန္တပ္မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီသည္တည္း။ ျမန္မာက်ီ၀န္ႀကီး ေကာလင္းမင္းကို အယင္စကားမီး၏။ ထက္ကတိစာခ်ဳပ္မွာ ပါသရိကို အခုပီးအပ္ပါေလာ့။ မပီးေသာ္နက္ဖန္ခါ၊ နီတပိုတြင္ အမွန္တိုက္လာမည္တည္း။ ေျပာဆိုေပတံုေသာအခါ က်ီ၀န္မင္းသည္ ခ်က္ခ်င္းတုန္လႈပ္ပါ၍ ေၾကာက္၀ွန္ကာမခံခ်ိ၊ ငါးရက္ဆီကို ငံ့ေတာ္ျပဳပါဖိေလာ့။ ထက္ကတိဟိတိုင္းကို၊ ျပည့္စံုေအာင္သည္ ကၽြန္တို႔ပီးမည္ဆိုက မနာလိုျငင္း၍သာ မ်က္မွန္ဗိုလ္ႏွင့္ အကၽြႏ္ု႐ို႕ျပန္လာလွ်က္ ေလွ်ာက္လတ္လီေသာအခါ နက္ဖန္ရက္မွာ လွ်င္ေစာတိုက္မည္ဟု လက္နက္ဗံုစႂကၠာ၊ မီးက်ည္တန္းႏွင့္ ရဲမက္ဗိုလ္ပါမ်ားကို အသင့္စီမံ၍ ထားလွ်င္းပါသည္၊ တိုက္မည္အမွန္တည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၈)
တိုက္မည္မွန္စြာ မိုးေသာက္ပါ၍ ယင္းခါတြင္ တပိုလွ်င္နီတက္ခါ ဗံုးလက္နက္ကို တခ်က္လႊတ္လိုက္ပါက ထက္အာကာ၀တိန္၌ ၀ရဇိန္အဟိန္ မိုးႀကိဳးထစ္သို႔ က်တံုလစ္ယင္းတပ္မွာ လယ္စပါးကို ၾကဲ၍ပစ္ျခင္းရာသို႔ (ပီဆက္)
ဆင္ျမင္းလူသူအမ်ားမွာ တခ်က္မွန္ေသာ္ ဧကန္မရဏတည္း။ မီးက်ည္လက္နက္ေတာ္အား တခ်က္ပစ္ေသာ္ ထြတ္ဖ်ားထက္အာကာသို႔ ပ်ံ၀ဲကာတက္လီျငား သက္လတ္ပါေသာ္ တပ္မွာၿမီေခါင္းမ်ား၌ ရွာတံုျငားမႊီ၍သာ သတ္လတ္ျငားသည္ လူ၏ဟန္ပမာသို႔ ဂူရာရဲမက္ကား ေဇရာ၀တီျမစ္ဖ်ားကို ကူးလားျငားလိုက္၍ေပ ျမန္မာတပ္ကို ၀င္လွ်က္ခြတ္သတ္လီ၏၊ ညီေတာ္မင္းျမဖံုး က်ီ၀န္ႀကီးသည္ ထိုခါေတာမွာပုန္း၍ တပ္ျပတ္လံုးေအာက္သားမွာ ကိုးကြယ္မရ လြန္ေၾကာက္လွ၍ လွ်င္ေစာၿပီးလီပါက တိုက္ကတ္ရာတခဏ သံုးတပ္စံုကို လြယ္ကူခ်က္ခ်င္းရ၏။ ခ်ီတက္လားလီခါ မေကြးၿမိဳ႕တြင္ လွ်င္ျပင္းေရာက္လီေသာ္ကား ေနာက္ေတာ္ပါဖဲြ႕ဒါႀကီး၊ အေသာင္းဒူလာ၊ ထိုမွာေရာဂါစီး၍ မေကြးၿမိဳ႕တြင္ မရဏသည္ နိစၥေရာက္လီက်င္၏။ လားလီလွ်င္ ၀က္မစြတ္၊ ေရနံေခ်ာင္းကို လြန္၍ခ်ီတက္လာလတ္ၿပီးမွ လက္ယာမွာ စေလၿမိဳ႕၊ လက္၀ဲဖက္တြင္ ဆင္ျဖဴကၽြန္းႏွင့္ က်ားပင္းဆိပ္က တေသာင္းေလာက္ျမန္မာမ်ားသည္ စလင္းၿမိဳ႕တြင္ တပ္ႏွင့္ေစာင့္နီက်င္လွ်က္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မူကား မိဖုရား၏ေမာင္ရင္းေတာ္သည္ဟူ၏။ ဇာတိေထာင္မႈးသားေယာက္ဖေတာ္ သခင္ႀကီးဘုရားေခၚတြင္ေသာ ေမာင္အိုေအာက္သားမိုက္သည္ မိမၼဟန္ပမာသို႔ သတင္းၾကားကာမ်ွ် စစ္မေရာက္ခင္ အလွ်င္ထြက္ၿပီးႏွင့္၏။ ႏွမႏွင့္ေယာက္ဖ ႏွစ္ေယာက္စံုသည္ ထံရင္းေတာ္ပါး ေရာက္လီျငားေသာ္ ေၾကာင္းလ်ားေလွ်ာက္ျခင္းရာကား အယႈိတ္တက္ကာငို၍ေပ ျပဴးတူးၾကက္တက္ ေအာင့္လွ်က္ထိုသည္ႏွယ္သို႔ ႐ႈံ႕တြမ်က္ႏွာ ေျပာလတ္ပါသည္ လွ်င္စြာၿပီးလီေတာ့လား၊ တိုက္သတ္ၾကဆိုေသာခါ ၿပီးမလြတ္ဘဲ မခၽြတ္သီမည္သာဟု တိုးတိုးခ်ပ္ခ်ပ္ေျပာဆိုလွ်က္ ခ်ီးယိုပါသည္ ေအာက္ေပၚေဒါလ်ားမ်ား၏။ လူးလဲျငား၀မ္းခဲကြန္ ခုခ်က္ခ်င္းသည္ ကာလနာလိုက္သည့္ဟန္သို႔ ဥပါယ္ျပဳ၍ ေၾကာက္၀ွန္ႀကီးစြာ ယင္းမွာနီလွ်င္းပါသည္ ႏွမထံမွာတည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၁၉)
(ရန္တပိုစာခ်ဳပ္အေၾကာင္း)
ႏွမထံမွာ နီလီပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ခ်ီတက္လားလီပါေသာ္ လက္ယာဖက္မွာ အနႏၵာဘုရား၊ လက္၀ဲနားကမ္းစမွာ တင္းက်ီေတာင္ဘုရားတည္း။ လက္ယာမွာ ပုဂံၿမိဳ႕သို႔ ဆိုက္ေရာက္လီေသာအခါ ယင္းမွာျမန္မာမ်ားက ဘုန္းေတာ္ကိုအာခံ၍ တပ္စဲြလွ်က္နီျပန္၏။ ဂူရာပ်ံရဲမက္ေတာ္ ျမင္းစီးစစ္သားမ်ားသည္ လိုက္၍တိုက္လီပါက တေသာင္းေက်ာ္လူမက သီပ်က္ပါသည္ ျမန္မာဖက္ကတည္း။ ျမန္မာမ်ား ထြက္ၿပီးလီေသာအခါ
ေညာင္ဦးၿမိဳ႕တြင္ လွ်င္ေစာေရာက္လီပါက လက္၀ဲျမစ္ဆိပ္ကမ္း ပုခန္းႀကီးၿမိဳ႕ကို ေက်ာ္လြန္၍ခ်ီလားပါက (ပီဆက္)
ခ်င္းတြင္းျမစ္တြိခါ လက္ယာဖက္မွာ တ႐ုတ္ၿမိဳ႕ဟိပါ၏။ ခ်ီတက္ေသာ္တံုကေပ ရန္တပိုမွာ လွ်င္စြာဆိုက္ေရာက္လီက ယင္းတြင္တပ္မခ်လွ်က္ မ်က္မွန္ဗိုလ္မွာ လွ်င္စြာခ်ီတက္လာလွ်က္ နီလတ္ေပတံုေသာအခါ ျမန္မာမင္း၏ကၽြန္ရင္းအမတ္ လယ္ကိုင္းသားၿမိဳ႕စား မင္းႀကီးမဟာမင္းလွေက်ာ္ထင္ဘဲြ႕နာမည္တည္း။ အတြင္း၀န္ႀကီး အခြန္၀န္မွာ နာမည္ဘဲြ႕တံုေသာ္လည္း မင္းမဟာမင္းလွသီဟသူဟု ယင္းမွာေခၚကတ္သည္တည္း။ နန္းေတာ္၀ယ္ ေမာင္ရႊင္သံေတာ္ဆင့္လည္း ယင္းခါပါလွ်င္းပါ၏။ ဆရာေတာ္ပါဒလီဇိန္သတ္ကို ရွိနီျပဳလုပ္ၿပီးလွ်က္ ေခၚယူလာ၍ မလြန္တပ္၀ယ္ အထက္စာခ်ဳပ္ပါကို ခုယူပါေျပာ၍ ရီႊေငြဒၤဂါး၊ အမ်ားလက္ေဆာင္ႏွင့္ ဖမ္းလီသည္ဆာဖာအိပ္ အမိရိကာ မွန္စြာအဂၤလိပ္ကို အပ္ဆက္ၿပီးပီးမွသာ ႏွစ္ဖက္သားသည္ လက္၀ါး႐ိုက္ၿပီးခါမွ စာခ်ဳပ္လတ္ပါသည္။ အကၠဗတ္ထြီ ေ၀သာလီႏွင့္ အာသံၿမိဳ႕လွ်င္ေပတည္း။ မဏိပူရမွာ ရွိမင္းေဟာင္းဂဘိရသွ်ိန္လည္း ျပန္၍မင္းျပဳက ျမန္မာမင္းမွာ ခိုက္ရန္မရွာရတည္း။ ထား၀ယ္၊ ရဲၿမိဳ႕၊ တနသၤာရီ၊ ေခၚသည္ဗိတ္ၿမိဳ႕ႏွင့္ သံရွင္ျမစ္ကို နယ္ျခား၍ ပိုင္လွ်က္ယူတံုအံ့။ ရခိုင္ဓည၀တီ ဒြါရာ၀တီသံတဲြစသား ရမ္းျပည့္ႏွင့္မာန္ေအာင္ ဆယ့္ႏွစ္ၿမိဳ႕ကို ပိုင္ျခားသိမ္းယူအံ့။ က်န္ႂကြင္းရာၿမိဳ႕မ်ားကို ျမန္မာမင္းအား ငါ႐ို႕ပီးခမည္တည္း။ စရစ္ေငြအတြက္မွာ တကုဋီကို အမွန္ပီးပါအံ့ေလာ့။ ေလးပံုတပံုကား ရန္တပို၀ယ္ ခုပင္ပီးအပ္ေလာ့၊ တပံုကားရန္ငုမ္မွာ အခုနိက ရက္ေပါင္းရြီေသာ္ တရာရက္တြင္ ပီးတံုက်င္ေသာခါ၀ယ္ တႏွစ္တြင္းမွာ တပံုသြင္းရမည္တည္း။ တပံုေငြေနာက္ပီးက ရန္ပုစၦာကို ေနာင္မရွာရဟု ႏွစ္ဖက္မင္းမ်ား ကတိထား၍ ယင္းမွာေျပာကတ္ပါသည္ တပ္မဟိရာတည့္ေလး။
အပိုဒ္ (၂၀)
တပ္မဟိရာ ေျပာကတ္ပါသည္ယင္းခါတြင္ ပိုင္စားနယ္ကို ခဲြ၀ီက်င္လီေသာခါ ရခိုင္တိုင္းျပည္ သံတဲြနယ္ကို ေတာင္ခြင္ေမာ္႐ံုထိ ရခိုင္မင္းတည္လုပ္သည့္ မဟာေစတီႀကီးကို မသိမၾကားကြန္ လယ္ကိုင္စားႏွင့္ က်ီ၀န္ေျပာကတ္ျပန္၏။ ပုသိမ္၀န္စီရင္စု သံတဲြနယ္သည္ အကယ္ပင္မဟုတ္တည္း။ မပီးအပ္ပါ ျငင္းခံုလတ္ေသာ္ အကၽြႏ္ုပ္ေျပာလွ်င္းပါ၏။ ေလးဆယ္ေျခာက္ခုက ရခိုင္ျပည္ကို ျမန္မာပိုင္လာလည္း ပုသိမ္ကမရပါ ေစတီႀကီးလည္း ရခိုင္မင္းရာဇာက တည္လုပ္ပါသည္၊ နယ္နမိတ္ျဖစ္ျခင္းဟန္ကို အကၽြႏ္ုပ္ေျပာလတ္ပါ၏။ ေစတီထိနယ္ကိုေပ ရခိုင္ျပည္က အပိုင္ရလွ်င္းစီတည္း။ အရွိျပည္အင္း၀မွာ စဖာအိပ္သည္ သူရဲငါးက်ိတ္ေက်ာ္ႏွင့္ ကတ္တင္အိမ္ရာဇီဗိုလ္တေယာက္လည္း ေစာင့္၍နီအ့ံ။ ကုမၸဏီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ထားလိုက္ျငားေသာ္ ျမန္မာငါးက်ိတ္ေက်ာ္ကို မျပတ္သာေစာင့္နီစီ၊ စစ္ရန္မ်ားကို မျပဳလုပ္စီဟု သကၠရာဇ္သည္တေထာင္ျဖစ္ တရာ့သွ်စ္ဆယ္ခုႏွစ္ (၁၁၈၇) ခု၊ တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ (၄) ရက္နိ တပိုအခ်ိန္မွာ ႏွစ္ဖက္မင္းမ်ားစာခ်ဳပ္ထား၍၊ လက္မွတ္ခ်ကတ္သည္တည္း။ သူ႕ဘာသာ သူ႕စ႐ိုက္ ေျပာင္းဇ၀ါကို ထိုခါသံဆင့္ပစ္လွ်က္ လက္နက္ဗံုးစၾကၠာ မီးက်ည့္တန္းကို အာကာေျမွာက္လိုက္ပါ၍ က်ဴးရစ္ကာပစ္တံုျငား ထိန္႔ထိန္႔ဆူသည္ ဇမၺဴကၽြန္းလံုးၾကားမွ် ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္ပဲြခံလီသည္တည္း။ ဗင္တုတ္႐ုတ္မွာ ကတ္တင္ဗိုလ္ ေလာေဗာသွ်ိန္တိန္အိမ္ရာဇီကို ယင္းခါစီလႊတ္ကလည္း ကတ္တင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္ ႏွစ္ေယာက္ အင္း၀ၿမိဳ႕မွာ လွ်င္ေစာေရာက္လီပါ၏။ နန္းေတာ္ဆီေရာက္လီက ျမန္မာမင္းနီရာတိုင္းႀကီးမ၌ တံဆိပ္ႏွင့္ခတ္ႏွိပ္ၿပီးခါ အပိုင္ခံ၍ လွ်င္စြာျပန္လွ်က္လာသည္ တပ္မဟိရာသို႔ေလး။
အပိုဒ္ (၂၁)
တပ္မဟိရာ ျပန္လွ်က္လာ၍ေရာက္ခါလွ်င္ ရာပသိမ္သတ္က စစ္သည္ဗိုလ္ပါရဲမက္မ်ားအား ခုလွ်င္စြာ ျပန္ဆုတ္လားေလာ့ဆိုသျဖင့္ ဗိုလ္လံုးသားသည္ ျပန္လွ်က္ဆုတ္လီပါ၍ ပုဂံသို႔ေရာက္က ေရႊစည္းခံုေစတီကို ပူေဇာ္လီေသာခါ ေအာက္သားမမ်ားသည္ ၀ိုင္းအံုၾကည့္႐ႈလာပါ၏။ ျမင္ခီေသာ္ရြံဖြယ္အတိ အၿခီစင္းစင္း လက္က်င္းက်င္းသည္ ၀တ္ျခင္းပင္ရင္မစိတည္း။ မြီးသည္မိအသေရ ျပင္ကိုထုတ္လွ်က္ မရွက္ျပနီ၏။ လက္ယာၿခီဒူးဆစ္မွာ ျခည္မွ်င္မဲကိုပတ္၍ခ်ိဳင္ထားပါလွ်က္ သားျမတ္မွာခ်က္အထိ အသားမဲမဲ သြားၾကဲၾကဲသည္ ေခါင္းလည္းခပိပိႏွင့္ မ်က္စိလည္းျပဴးတူးသာ ဆံကိုျဖတ္၍ မ်က္ႏွာဖုံးထားပါလွ်က္ ႐ူးျခင္းရာဟန္မျပား တခ်က္ျမင္ေသာ္ ေၾကာက္ခ်င္ဖြယ္မ်ား၏၊ ေမာင့္သက္ထားမ်ိဳးအိမ္သူ ႏို႔သွ်င္ေခၽြးမ သက္လံုးမွ်ကို ႏိႈင္းယွဥ္ေသာ္ဖက္မမွ် ေျမာ္ျမင္ေသာသူ စိတ္၀မ္းပူသည္ နတ္ဘံုသူမကတည္း။ ယင္းဌာနသူ႕ရပ္မွာ တေပါင္းမင္းလြင္ ရြက္က်င္ေတာင္လီလာက ဥၾသဖိုးေခါင္က်ဴး၍ ႏြီေပါက္သံ၀ါ ငွက္တကာသည္ ျမဴးေပ်ာ္က်ဴးျမည္လာက သားဦးမိခင္ ငယ္ကၽြမ္း၀င္ကို အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္ ေအာက္မိလွ၍ တမ္းတ႐ုမၾကံသာ ဟာလာအသက္ ျပင္ထြက္ဟန္ပမာသို႔ ေမေတာ္ေခၽြးမေၾကာင့္စိတ္ပူဆာ၍ လြမ္းဆြတ္၍သာ တဆတ္ဆတ္သည္ ျပန္လွ်က္ခ်ီႁကြလာလွ်က္ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ဆိုက္ေရာက္က မ်ားဗိုလ္ပါသည္ ယင္းမွာတပ္ႀကီးခ်လွ်က္ ဆိုင္းင့ံၿပီးနီေသာအခါ စ်ီးတန္းျပင္မွာ အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္ျမင္ခီသည္ကား သားသူငယ္သည္ အမိထံမွာ မပီတြတြ ပီတြတြ အဘကိုေခၚလွ်က္ လူးလဲငို၍ ငါ့ဘခင္ကို ခုပင္ပီးရမည္ဟု တြလွ်က္ေတာင္းလတ္ေပေသာအခါ မြီးဘခင္သည္ လွ်င္လွ်င္ၿပီး၍လာလွ်က္ သားကိုရြက္၍ ဖက္ကာနမ္းကာ မြီးမိခင္ကုိလည္း ယင္းတြင္တစဖက္ထားပါ၏။ ရယ္ႏႈတ္ဆက္အလွယ္လွယ္ လင္မယားသား ႏွစ္ပါးေပ်ာ္သည္ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ခီေပတံုေသာအခါ အကၽြႏ္ုပ္၏အူသဲၿခီကို ႏႈတ္ယူသည့္ပမာသို႔ မ်က္ရည္က်၊မိပါ၏။ သားေမာင္ငယ္ေၾကာင့္ ဘခင္လြမ္း႐ုတ၍ လြန္ေပ်ာင္းပ်မၾကံသာ ၾကာပဒံုကို နီပူလွမ္းပမာသို႔ မြီးမယ္ေတာ္မင္းေခၽြးမ ခ်ီ၍လာခါ ဂမၻသာလွ်င္ ၀မ္းမွာသေႏၶစဲြရင္းက်န္ခပါသည္၊ ဖြားျမင္ေၾကာင္းကို အကၽြႏ္ုပ္လွ်င္မျမင္ေပ၍ သားေမာင္ငယ္ႀကီးျခင္းရာကိုတြက္၍ အကၽြႏ္ုပ္သဲအူဆာလွ်က္ စိတ္မွာ စားေသာက္မ၀င္ ပူပင္လြမ္း၀ွမ္သဲ၍ ခြီေပ်ာင္းခ်ိတလွ်က္သာ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ႁကြခ်ီလားလီပါသည္ မၾကာေရာက္လာ၏ေလး။
အပိုဒ္ (၂၂)
ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕ရြာ ေရာက္လတ္ပါသည္ယင္းခါလွ်င္ ဆိုင္းငံလွ်က္နီေသာခါ ရာပသိမ္သတ္ေျပာလတ္သည္မွာ ကုလိကုတၲာ ကိုယ့္ျပည္ရြာသို႔ ငါခ်ီလားႏွင့္မည္။ ရန္ငုမ္မွာ က်န္နီလိုက္ခ၊ ေဇာသွ်ိန္သတ္မ်က္မွန္ဗိုလ္သည္ လွ်င္စြာလိုက္ပို႔ပါအ့ံ။ ရခိုင္ျပည္ျပန္ေရာက္ခါ ကၽြန္းေခ်ာင္းမ်ားစြာ ငါကပီးအပ္ရာကို သားစိုင္ၿမီးဆက္ မွ်င္မျပတ္သည္ မပ်က္စားရစီအံ့။ ရာထူးႀကီးမားစြာကိုလည္း ယင္းမွာရတံုပါအံ့ေျပာလွ်က္ေပ ကိုးေသာင္းဗိုလ္ႏွင့္ အကုန္ခ်ီလီသည္တည္း။ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕တြင္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕က်န္ခပါက တန္းခူးဆန္း၍ တာသၾကၤန္က်ျပန္ကလည္း ယင္းဌာနသူ႐ို႕မွာ ေပါက္ေပါက္ပန္းမွန္ တင္းခြန္ဆီမီး၀ါႏွင့္ ဆင္ယင္ကာအသြယ္သြယ္ လင္ႏွင့္မယား သမီးသားသည္ ေပ်ာ္ပါးလားကတ္ေပ၍ ေရာက္လီၿပီးတံုေသာအခါ ေရႊတိဂံုသည္ သွ်င္ပင္ေစတီေတာ္၌ ပန္းမွန္ေပါက္ေပါက္ ဆီမီး၀ါကို လွ်င္စြာညႇိတင္ျငားက လင္မယားေမာင္ႏွံ တူစံုထိုင္လွ်က္ သွ်င္ပင္ရွိေတာ္၀ယ္၌ အတူသည္ျဖစ္ရေအာင္ မယား၀တ္သည့္ ကိုယ္တြင္တံဘက္ေစာင္ကို လင္ယူေဆာင္ကိုင္ထားကာ လင္၀တ္ပါသည့္ ကိုယ္မွာအင္းက်ႌပါးကို မယားကဆဲြကိုင္လွ်က္ အသားခ်င္းဟပ္၍ဆုေတာင္းပါ၏။ ျဖစ္လီရာဘ၀ကို ခုအဟန္သာ တူစံုျဖစ္ရပါလို၏၊ ေတာင္းဆုဆိုလွ်က္ သားေမာင္ကိုနံပါးထား၍ ဘုရားဖူးကတ္ပါသည္။ တျခား လွီေလာင္းၿပိဳင္ပဲြမ်ားမွာလည္း ျမစ္လံုးျပည့္မွ် လက္ပဲြသတ္ရာ ပတ္ဆိုင္းတီး၍ ထလွ်က္ကကတ္ပါ၏။ ႐ႈၾကည့္ရာလင္မယား လာလတ္ပါသည္ ယင္းမွာတေသာေသာတည္း၊ ထိုင္တံုေသာအခါလည္း လင္နံပါးမွာ မယား၀န္းရံနီလွ်က္ တေယာက္သည္မယားမွာ ရီဖလားကို ကမ္းလွ်က္ပီးပါ၏။ တေယာက္ေသာ မယားကား ကြမ္းႏုယာကို ယူကာကိုင္၍ထားလွ်က္ တေယာက္ကား ဆီးလိပ္မီးညႇိပီးေသာ္ ယူလွ်က္ေသာက္ကာကာတည္း။ တေယာက္မွာယပ္ႏွင့္ ပူသည္ျမင္ေသာ္ ခတ္ကာနီ၏။ ေခၽြးမ်ားယိုစီးက်ေသာ္ မယားႀကီးမွာ ကိုယ္၀တ္ပိုးခါသာႏွင့္ တို႔ကာတို႔ကာ တံဘက္စြန္ကို ရင္တြင္အသာအုပ္၍ သားေမာင္ပုမိထံမွာ အဘေပါင္တြင္လာလွ်က္ လဲကာေလ်ာင္းကာ ကဇာတ္ပါသည္ တခါထ၍ မိထံပါး လားလီၿပီးေသာ္ လက္ညႇိဳးငယ္ျပကာကာ ထိုမွာကိုမီး မွာကိုမီးသည္ ရင္သြီးဘမ်က္ေဖ်ာ္တည္း။ ပဲြသဘင္၀ယ္ ၿပံဳးရယ္ေပ်ာ္ရႊင္လွ်က္ဟိေသာ တူစံု႐ႈခင္းမ်ားကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ျငားတံုလီေသာအခါ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ပူေလာင္မခံသာ၍ သလြန္ေတာ္မြိရာထဲ၀ယ္ မ်က္ရည္တရႊဲရႊဲႏွင့္ အသဲကဲြလုဖြယ္တည္း။ အၾကံမတတ္ ဆီးသတ္ငါးအႏွယ္သို႔ဟိလတ္ေပ၍ ကိုယ့္ဌာနသို႔ လွ်င္ေစာျပန္ေရာက္ဖို႔ သိၾကားမင္းအား လွ်င္ျပင္းမပါဆိုလွ်က္ နတ္မ်ားကိုတိုင္ၾကားပါသည္ ရန္ငုမ္ၿမိဳ႕မွာတည့္ေလ။
ေဒး၀န္းေအာင္ေက်ာ္ရႊီ၏ကိုယ္တြိရခိုင္ျပည္သိိမ္းတိုက္ပဲြမွတ္တမ္း ဤတြင္ၿပီး၏။
ခရစ္သကၠရာဇ္ ၂၀၁၄ ခု ဒီဇင္ဘာလ (၂၄) ရက္ ဗုဒၶဴးနိတြင္ စုစုေပါင္း စာပိုဒ္ (၂၂) ပိုဒ္ စကားျပင္ျပန္ဆိုၿပီးဆံုးပါသည္။
စာကားျပင္ျပန္ဆိုသူ
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
ဤေကာင္းမႈေၾကာင့္ ရခိုင္စာပီေလာကအတြင္းက်ေရာက္လွ်က္ဟိေသာ ရိနာေရာဂါ အလွ်င္အျမန္ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါစီကုန္သတည္း။
(၁၉၄၂) ခုႏွစ္အတြင္း ဘဂၤလီကုလားဖ်က္ဆီးျခင္းခံလိုက္ရေသာ ေမာင္ေတာေျမာက္ပုိင္း ရခိုင္ရြာမ်ားစာရင္း
(၁၉၄၂) ခုႏွစ္အတြင္း ဘဂၤလီကုလားဖ်က္ဆီးျခင္းခံလိုက္ရေသာ ေမာင္ေတာေျမာက္ပုိင္း ရခိုင္ရြာမ်ားစာရင္း
================================================
(၁) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ ( အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၂) ကံၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၃ )
(၃) ရီဖုန္းၿပင္ရြာ(အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၄) ပန္းေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၅) ေမာင္ဦးရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၆) ခြဆုံၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(ရ) ၿပင္ၿဖဴရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၈) ဒုိးတန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀၀ )
(၉) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၀) ၀က္ပုိက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၁၁) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ( အိမ္ၿခီ ၂၅)
(၁၂) ပုဏၰားဆပ္ ရြာ(အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၁၃) သဲေခ်ာင္းရြာသစ္
(၁၄) ငန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၅) ဒါၾကီးစားရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၁၆) ေက်ာက္ၿပင္ဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၁၇) ၿပင္ၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၁၈) ရီခပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၉) ငါးစားၾကဴးရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀ )
(၂၀) ေၿပာင္ပစ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၂၁) ၿပင္ရွည္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၂) ဖရုံေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၃) ဆင္ေသၿပင္အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၂၄) ဆင္ေသၿပင္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ၂၀)
(၂၅) သဲၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၂၆) ၿပားသားမဲရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၂၇) ေတာင္ဖက္ရြာ (အိမ္ၿခီ စာရင္းမရ
(၂၈) ေဖါက္က်ီေတာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၉) အထက္ေဘာ္တူလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၂ )
(၃၀) အင္တူလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၃၁) အင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၃၂) အဂၤါဖ ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၃၃) ကာလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၀)
(၃၄) လေဘာ္၀ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၆ )
(၃၅) ဒုံးေက်ာ္ဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၂ )
(၃၆) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၇၅ )
(၃၇) ဂ်ိတ္ခ်ိဳင္ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၃၈) ကုိင္စူးရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၄ )
(၃၉) တပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၄၀) အလယ္ေခ်ာင္း (အိမ္ၿခီ ၈၂)
(၄၁) ေမာင္ေရြဇံရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၄၂) သာဒုိးလွရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၄၃) တပ္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၄၄) ဆင္ၿပကြင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၄၅) ေရႊဒုိင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၆ )
(၄၆) ရီခ်မ္းေခ်ာင္း (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၄၇) ငါးခ်မ္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၃ )
(၄၈) ရဲေအာင္စံရေဖြရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၄၉) ေၾကာင္နေဖ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၅၀) ေၾကာင္နေဖ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၅၁) ခ်က္စူရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၅၂) အရိုးက်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၅၃) ေက်ာ္ထြီးေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၅၄) အင္းေခ်ာင္းအထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၈)
(၅၅) အင္းေခ်ာင္းေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၆ )
(၅၆) ေရႊဖီဦးဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၅၇) ေထာက္ကလန္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၈ )
(၅၈) ေတာင္ၿပိဳလက္၀ဲရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၆ )
(၅၉) ေတာင္ၿပိဳလက္ယာရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၈ )
(၆၀) ေဒးတန္းညာ (ရခုိင္ရြာ) (အိမ္ၿခီ ၂၂)
(၆၁) ကြမ္းသီးပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၂ )
(၆၂) က်မ္းေထာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၆၃) တန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၈ )
(၆၄) စံထြန္းဦးရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၆၅) အရွိခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၅ )
(၆၆) အေနာက္ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၆၇) သူလူေတာင္ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၆၈) သံခုံရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၆၉) မၿဖဴမရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၇၀) ကုံးတက္ရြာ (အိမ္ၿခီ စာရင္းမရ )
(၇၁) ခင္ၿပိဳသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၇၂) ေရႊငင္ေခ်ာင္းအထက္ရြာ(အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၇၃) ငရန္႔ေခ်ာင္းရြာ ၅၀ )
(၇၄) သစ္တုံးနားရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၇၅) ပန္းေရႊေအာင္ဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၇၆) ေရႊလွခုိင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၇၇) တမန္းသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၇၈) ခ်ဒုိးရီရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၇၉) သာေအာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၈၀) ေလာင္းပတ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၈၁) ၀က္က်ိန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၀၀ )
(၈၂) ၾကက္က်ိန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၈၃) ကၽြဲသေဘာက္ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၈၄) ကၽြဲသေဘာက္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀ )
(၈၅) ေက်ာက္တန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၈၆) စိမ္႔ေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၈၇) ေဂၚဒူရ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၈၈) ေဂၚဒူရ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၅ )
(၈၉) ကၽြန္းေပါက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၅ )
(၉၀) တရိမ္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅၀ )
(၉၁) တင္သာရရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၉၂) သဲေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၅ )
(၉၃) နပ်ိဳးေေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၉၄) ငါးစံေဘာ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၀ )
(၉၅) လက္ဖြဲက်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၉၆) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၉၇) ရဲေအာင္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၇၀)
(၉၈) ရီေနာက္ငါးသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၉၉) မီးေက်ာင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
အိမ္ၿခီအတိအက်မသိရေသာ ရခိုင္ရြာမ်ား
=================
(1) ေဘာ္ဒုလာေအာက္ရြာ
(2) ဒုိင္းပုိင္ရြာ
(3) ခုိင္ဦးဖရြာ
(4) သာၾသေအာင္ ရြာသစ္
(5) တပ္ေခ်ာင္းေခ် တီစားရြာ
(6) မိမင္းသာဖရြာ
(7) ေရႊဒုိင္ရြာ
(8) ေတာင္ပုတ္ရြာ
(9) လမုံ႔ကုိင္းရြာ
(10) ေ၀လာေဂါင္းတုံးရြာ
(11) သလူေခ်ာင္းရြာ
(12) ရဲေဘာ္ဦးရြာ
(13) သဲနီရြာ
(14) ေၾကာင္ခုိးရြာ
(15) ငါးရံေခ်ာင္းရြာ
(16) မီးေခ်ာင္းခုတ္ရြာ
(17) သစ္တုံးနားရြာ
(18) မိႈင္းစရီရြာ
(19) ဘဲရုပ္ရြာ
(20) ေက်ာက္ၿပင္လွရြာ
(21) ေမာင္ဆိပ္ရြာ
(22) ဖက္၀န္းေခ်ာင္းရြာ
(23) ဂါရာၿပင္ရြာ
(24) ၀က္က်ိန္းေခ်ရြာ
(25) စံကားပင္ရင္းရြာ
(26) ငၿဖဴေခ်ာင္းရြာ
(27) နတ္ေက်ာက္ရြာ
(28) ၿပိဳင္ေခ်ာင္းရြာ
(29) ၾကင္ေဖၚရြာ
(30) ေအာင္လွၿဖဴရြာ
(31) သေဘၤာလွရြာ
(32) မီးတုိက္ရြာ
(33) နံသာေတာင္ရြာ
(33) ကြမ္းေတာင္ရြာ
(34) ေဂၚဒူရသဲေခ်ာင္းရြာ
(35) ဆင္အုိးရြာ
(36) ေက်ာက္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ
(38) ဂန္႔ဒရံရြာ
(39) ၿဂစ္ေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
(40) သစ္သီးပင္အလယ္ၿပင္ရြာ
(41) ေလာင္းဒုံေစတီၿပင္ရြာ
(42) ဟန္စားမရြာ
(43) ငါးခူရေခ်ာင္း၀ရြာ
(44) က်ာေခါင္းေထာင္ရြာ
(45) ေမာင္လံုးဖရြာ
(46) ၾကက္ရိုးၿပင္ရြာ
(47) ငန္းေခ်ာင္းရြာ
(48) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာၾကီး
(49) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာေခ်
(50) ခ်စ္စံဖရြာ
(51) ေနပူခံရြာသစ္
(52) ေနပူခံ ရြာေဟာင္း
(53) ေမာင္ႏွမသဲေခ်ာင္းရြာ
(54) ေခ်ာင္းေၿမာက္ရြာ
(55) သလူေခ်ာင္းရြာ
(56) ရြာူသစ္ေကရြာ
(57) မဂၤလာၾကီးေက်းရြာ
(58) ေက်ာက္ေလွက ားရြာ
(59) စပ္ခ်ကုန္းရြာ
(60) သဲၿဖဴကၽြန္းရြာ
(61) မင္းက်ိဳးေခ်ာင္းရြာ
(62) ရီဖုန္းၿပင္ရြာ
(63) ခြဆုံၿပင္ရြာ
(64) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ
(65) ကင္းေခ်ာင္းရြာ
(66) အတြင္းကင္းေခ်ာင္းရြာ
(67) ကံၿပင္ရြာ
(68) က်ိးကန္းၿဖဴရြာ
(69) ေမွာ္၀င္ရြာ
(70) ၿဂင္းေခ်ာင္းရြာ
(71) လင္းဘားကုန္းရြာ
(72) ေဇာ္မတက္ရြာ
(73) ငါးခူရ ေတာင္ရြာ
(74) ခ်ီးစားရြာ
(75) အေပါက္၀ရြာ
(76) လာလီရြာ
(77) စိန္ပန္းရြာ
(78) တုံးေခ်ာင္းအထက္ရြာ
(79) တုံးေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
(80) ကာဒီရြာ
(81) အုန္းူပင္ရင္းရြာ
(82) ဒိုးတန္းရြာ
(83) ကညင္တန္းရြာ
(84) အလယ္သံေက်ာ္ ရြာေဟာင္း
(85) ၾကန္ေခ်ာင္းရြာ
(85) သဂၤနက္ရြာ
(87) ေက်ာင္းေတာင္ရြာ
(88) တပ္ထုိးၿပင္ရြာ
(89) ၿမင္းလြတ္ေခ်ာင္းရြာ
(90) ၿမီေခ်ာင္းရြာ
(91) ေရွာက္ကုိင္းရြာ
(92) ေက်ာက္ပန္းဒူရြာ
(93) ေဗာဓိကုိင္းရြာ
(94) ေရႊေမာင္ရြာ
(95) အတြင္းၿပင္ရြာ
(96) ၾကံတန္းေခ်ာင္းရြာ
(97) အင္းဒင္ၾကီးရြာ
(98) အင္းဒင္ေခ်ရြာ
(99) သ၀င္ေခ်ာင္းရြာ
(100) ကုိးတန္ေကာက္ရြာေခ်
(101) သွ်ိန္ခါလီရြာ
(102) ဒုံးပုိက္ရြာ
(103) ဆင္၀ပ္ရြာ
(104) ေအာင္လွဖ ရြာ
(105) ေဖါက္က်ီေခ်ာင္းရြာ
(106) ေပါက္ေတာၿပင္ရြာ
(107) ကုန္းတန္းရြာ
(108) ပဒင္းရြာ
(109) ရီတြင္းကၽြန္းရြာ
(110) ခ်ရားတန္းရြာ
(111) ၀ါးခ်ရြာ
(112) ေညာင္ပင္ၾကီးအထက္ရြာ
(113) ေညာင္ပင္ၾကီးေအာက္ရြာ
(114) ဒါက္ရြာ
(115) လွပုိးေခါင္ရြာ
စုစုေပါင္း ရြာေပါင္း (214) ရြာျဖစ္သည္။
ျပဳစုသူ မိုးညိဳ
================================================
(၁) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ ( အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၂) ကံၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၃ )
(၃) ရီဖုန္းၿပင္ရြာ(အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၄) ပန္းေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၅) ေမာင္ဦးရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၆) ခြဆုံၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(ရ) ၿပင္ၿဖဴရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၈) ဒုိးတန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀၀ )
(၉) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၀) ၀က္ပုိက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၁၁) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ( အိမ္ၿခီ ၂၅)
(၁၂) ပုဏၰားဆပ္ ရြာ(အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၁၃) သဲေခ်ာင္းရြာသစ္
(၁၄) ငန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၅) ဒါၾကီးစားရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၁၆) ေက်ာက္ၿပင္ဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၁၇) ၿပင္ၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၁၈) ရီခပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၁၉) ငါးစားၾကဴးရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀ )
(၂၀) ေၿပာင္ပစ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၂၁) ၿပင္ရွည္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၂) ဖရုံေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၃) ဆင္ေသၿပင္အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၂၄) ဆင္ေသၿပင္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ၂၀)
(၂၅) သဲၿဖဴေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၂၆) ၿပားသားမဲရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၂၇) ေတာင္ဖက္ရြာ (အိမ္ၿခီ စာရင္းမရ
(၂၈) ေဖါက္က်ီေတာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၂၉) အထက္ေဘာ္တူလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၂ )
(၃၀) အင္တူလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀)
(၃၁) အင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၃၂) အဂၤါဖ ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၃၃) ကာလာရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၀)
(၃၄) လေဘာ္၀ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၆ )
(၃၅) ဒုံးေက်ာ္ဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၂ )
(၃၆) သက္ေကၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၇၅ )
(၃၇) ဂ်ိတ္ခ်ိဳင္ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၃၈) ကုိင္စူးရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၄ )
(၃၉) တပ္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၄၀) အလယ္ေခ်ာင္း (အိမ္ၿခီ ၈၂)
(၄၁) ေမာင္ေရြဇံရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၄၂) သာဒုိးလွရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၄၃) တပ္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၄၄) ဆင္ၿပကြင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၄၅) ေရႊဒုိင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၆ )
(၄၆) ရီခ်မ္းေခ်ာင္း (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၄၇) ငါးခ်မ္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၃ )
(၄၈) ရဲေအာင္စံရေဖြရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၄၉) ေၾကာင္နေဖ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၅၀) ေၾကာင္နေဖ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၅၁) ခ်က္စူရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၅၂) အရိုးက်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၅၃) ေက်ာ္ထြီးေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၅၄) အင္းေခ်ာင္းအထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၈)
(၅၅) အင္းေခ်ာင္းေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၆ )
(၅၆) ေရႊဖီဦးဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၅၇) ေထာက္ကလန္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၈ )
(၅၈) ေတာင္ၿပိဳလက္၀ဲရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၆ )
(၅၉) ေတာင္ၿပိဳလက္ယာရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၈ )
(၆၀) ေဒးတန္းညာ (ရခုိင္ရြာ) (အိမ္ၿခီ ၂၂)
(၆၁) ကြမ္းသီးပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၂ )
(၆၂) က်မ္းေထာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၆၃) တန္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၈ )
(၆၄) စံထြန္းဦးရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၆၅) အရွိခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၅ )
(၆၆) အေနာက္ခေမာင္းဆိပ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၆၇) သူလူေတာင္ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၆၈) သံခုံရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၆၉) မၿဖဴမရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀)
(၇၀) ကုံးတက္ရြာ (အိမ္ၿခီ စာရင္းမရ )
(၇၁) ခင္ၿပိဳသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၇၂) ေရႊငင္ေခ်ာင္းအထက္ရြာ(အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၇၃) ငရန္႔ေခ်ာင္းရြာ ၅၀ )
(၇၄) သစ္တုံးနားရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀)
(၇၅) ပန္းေရႊေအာင္ဖရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၇၆) ေရႊလွခုိင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၇၇) တမန္းသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၇၈) ခ်ဒုိးရီရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
(၇၉) သာေအာင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀ )
(၈၀) ေလာင္းပတ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၀)
(၈၁) ၀က္က်ိန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၀၀ )
(၈၂) ၾကက္က်ိန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၈၃) ကၽြဲသေဘာက္ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၈၄) ကၽြဲသေဘာက္ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၀ )
(၈၅) ေက်ာက္တန္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၈၆) စိမ္႔ေတာၿပင္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၀ )
(၈၇) ေဂၚဒူရ အထက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၈၈) ေဂၚဒူရ ေအာက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၅ )
(၈၉) ကၽြန္းေပါက္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၃၅ )
(၉၀) တရိမ္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅၀ )
(၉၁) တင္သာရရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၅ )
(၉၂) သဲေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၆၅ )
(၉၃) နပ်ိဳးေေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၄၅ )
(၉၄) ငါးစံေဘာ္ရြာ (အိမ္ၿခီ ၈၀ )
(၉၅) လက္ဖြဲက်ရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀)
(၉၆) ေက်ာက္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၅၀ )
(၉၇) ရဲေအာင္ေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၇၀)
(၉၈) ရီေနာက္ငါးသားရြာ (အိမ္ၿခီ ၂၀ )
(၉၉) မီးေက်ာင္းေခ်ာင္းရြာ (အိမ္ၿခီ ၁၅ )
အိမ္ၿခီအတိအက်မသိရေသာ ရခိုင္ရြာမ်ား
=================
(1) ေဘာ္ဒုလာေအာက္ရြာ
(2) ဒုိင္းပုိင္ရြာ
(3) ခုိင္ဦးဖရြာ
(4) သာၾသေအာင္ ရြာသစ္
(5) တပ္ေခ်ာင္းေခ် တီစားရြာ
(6) မိမင္းသာဖရြာ
(7) ေရႊဒုိင္ရြာ
(8) ေတာင္ပုတ္ရြာ
(9) လမုံ႔ကုိင္းရြာ
(10) ေ၀လာေဂါင္းတုံးရြာ
(11) သလူေခ်ာင္းရြာ
(12) ရဲေဘာ္ဦးရြာ
(13) သဲနီရြာ
(14) ေၾကာင္ခုိးရြာ
(15) ငါးရံေခ်ာင္းရြာ
(16) မီးေခ်ာင္းခုတ္ရြာ
(17) သစ္တုံးနားရြာ
(18) မိႈင္းစရီရြာ
(19) ဘဲရုပ္ရြာ
(20) ေက်ာက္ၿပင္လွရြာ
(21) ေမာင္ဆိပ္ရြာ
(22) ဖက္၀န္းေခ်ာင္းရြာ
(23) ဂါရာၿပင္ရြာ
(24) ၀က္က်ိန္းေခ်ရြာ
(25) စံကားပင္ရင္းရြာ
(26) ငၿဖဴေခ်ာင္းရြာ
(27) နတ္ေက်ာက္ရြာ
(28) ၿပိဳင္ေခ်ာင္းရြာ
(29) ၾကင္ေဖၚရြာ
(30) ေအာင္လွၿဖဴရြာ
(31) သေဘၤာလွရြာ
(32) မီးတုိက္ရြာ
(33) နံသာေတာင္ရြာ
(33) ကြမ္းေတာင္ရြာ
(34) ေဂၚဒူရသဲေခ်ာင္းရြာ
(35) ဆင္အုိးရြာ
(36) ေက်ာက္ေခ်ာင္းေခ်ရြာ
(38) ဂန္႔ဒရံရြာ
(39) ၿဂစ္ေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
(40) သစ္သီးပင္အလယ္ၿပင္ရြာ
(41) ေလာင္းဒုံေစတီၿပင္ရြာ
(42) ဟန္စားမရြာ
(43) ငါးခူရေခ်ာင္း၀ရြာ
(44) က်ာေခါင္းေထာင္ရြာ
(45) ေမာင္လံုးဖရြာ
(46) ၾကက္ရိုးၿပင္ရြာ
(47) ငန္းေခ်ာင္းရြာ
(48) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာၾကီး
(49) ပြင္႔ၿဖဴေခ်ာင္းရြာေခ်
(50) ခ်စ္စံဖရြာ
(51) ေနပူခံရြာသစ္
(52) ေနပူခံ ရြာေဟာင္း
(53) ေမာင္ႏွမသဲေခ်ာင္းရြာ
(54) ေခ်ာင္းေၿမာက္ရြာ
(55) သလူေခ်ာင္းရြာ
(56) ရြာူသစ္ေကရြာ
(57) မဂၤလာၾကီးေက်းရြာ
(58) ေက်ာက္ေလွက ားရြာ
(59) စပ္ခ်ကုန္းရြာ
(60) သဲၿဖဴကၽြန္းရြာ
(61) မင္းက်ိဳးေခ်ာင္းရြာ
(62) ရီဖုန္းၿပင္ရြာ
(63) ခြဆုံၿပင္ရြာ
(64) သစ္ပုတ္ေခ်ာင္းရြာ
(65) ကင္းေခ်ာင္းရြာ
(66) အတြင္းကင္းေခ်ာင္းရြာ
(67) ကံၿပင္ရြာ
(68) က်ိးကန္းၿဖဴရြာ
(69) ေမွာ္၀င္ရြာ
(70) ၿဂင္းေခ်ာင္းရြာ
(71) လင္းဘားကုန္းရြာ
(72) ေဇာ္မတက္ရြာ
(73) ငါးခူရ ေတာင္ရြာ
(74) ခ်ီးစားရြာ
(75) အေပါက္၀ရြာ
(76) လာလီရြာ
(77) စိန္ပန္းရြာ
(78) တုံးေခ်ာင္းအထက္ရြာ
(79) တုံးေခ်ာင္းေအာက္ရြာ
(80) ကာဒီရြာ
(81) အုန္းူပင္ရင္းရြာ
(82) ဒိုးတန္းရြာ
(83) ကညင္တန္းရြာ
(84) အလယ္သံေက်ာ္ ရြာေဟာင္း
(85) ၾကန္ေခ်ာင္းရြာ
(85) သဂၤနက္ရြာ
(87) ေက်ာင္းေတာင္ရြာ
(88) တပ္ထုိးၿပင္ရြာ
(89) ၿမင္းလြတ္ေခ်ာင္းရြာ
(90) ၿမီေခ်ာင္းရြာ
(91) ေရွာက္ကုိင္းရြာ
(92) ေက်ာက္ပန္းဒူရြာ
(93) ေဗာဓိကုိင္းရြာ
(94) ေရႊေမာင္ရြာ
(95) အတြင္းၿပင္ရြာ
(96) ၾကံတန္းေခ်ာင္းရြာ
(97) အင္းဒင္ၾကီးရြာ
(98) အင္းဒင္ေခ်ရြာ
(99) သ၀င္ေခ်ာင္းရြာ
(100) ကုိးတန္ေကာက္ရြာေခ်
(101) သွ်ိန္ခါလီရြာ
(102) ဒုံးပုိက္ရြာ
(103) ဆင္၀ပ္ရြာ
(104) ေအာင္လွဖ ရြာ
(105) ေဖါက္က်ီေခ်ာင္းရြာ
(106) ေပါက္ေတာၿပင္ရြာ
(107) ကုန္းတန္းရြာ
(108) ပဒင္းရြာ
(109) ရီတြင္းကၽြန္းရြာ
(110) ခ်ရားတန္းရြာ
(111) ၀ါးခ်ရြာ
(112) ေညာင္ပင္ၾကီးအထက္ရြာ
(113) ေညာင္ပင္ၾကီးေအာက္ရြာ
(114) ဒါက္ရြာ
(115) လွပုိးေခါင္ရြာ
စုစုေပါင္း ရြာေပါင္း (214) ရြာျဖစ္သည္။
ျပဳစုသူ မိုးညိဳ
(၃၈) သံုးဆယ့္သွ်စ္ျဖာ မဂၤလာ ေဒသနာျမတ္တရားေတာ္
ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလံုး ေကာင္းစြာမွတ္သားက်င့္ႀကံအပ္ေသာ ခုဒၵကပါဠိေတာ္လာ
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ဆံုးမၾသ၀ါဒလမ္းညႊန္
(၃၈) သံုးဆယ့္သွ်စ္ျဖာ မဂၤလာ ေဒသနာျမတ္တရားေတာ္
==================================
၁။ အေသ၀နာစ ဗာလာနံ = လူမိုက္ႏွင့္ မေပါင္းျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂။ ပ႑ိတာနဥၥ ေသ၀နာ = ပညာဟိကို ဆည္းကပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃။ ပူဇာစ ပူဇေနယ်ာနံ = ပူေဇာ္ထုိက္သူကို ပူေဇာ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၄။ ပတိ႐ူပေဒသ ၀ါေသာစ =သင့္တင့္ေသာအရပ္၌ နီထုိင္ရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၅။ ပုေဗၺစ ကတပုညတာ = ျပဳခဖူးေသာ ေကာင္းမႈဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၆။ အတၱသမာပဏီဓိ = မိမိကိုယ္ကို ေကာင္းစြာ ေဆာက္တည္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၇။ ဗာဟုႆစၥ = အၾကားအျမင္မ်ားျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၈။ သိပၸ = သိပၸံအတတ္ပညာကို တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၉။ ၀ိနေယာစ သုသိကိၡေတာ = စည္းကမ္းဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၀။ သုဘာသိတ၀ါစာ = အေျပာအဆိုလိမၼာျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၁။ မာတာပိတု ဥပ႒ာန = အမိအဘကို လုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၂။ ပုတၱဒါရႆသဂၤဟ = မိသားစုအား ေထာက္ပံ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၃။ အနာကုလ ကမၼႏၱာ = အက်ိဳးမဟိေသာ အလုပ္ကို မလုပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၄။ ဒါနဥၥ = ပီးကမ္းစြန္႔ႀကဲတတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၅။ ဓမၼစရိယ = အက်င့္ေကာင္းျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၆။ ဉာတကာနဥၥ သဂၤဟ = ဆြီမ်ိဳးမ်ားအား ေထာက္ပံ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၇။ အန၀ဇၨာနိကမၼာနိ = အျပစ္မဟိေသာ အမႈကို ျပဳျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၈။ ပါပ အာရတီ = မေကာင္းမႈမွ ၀ီးစြာ ေယွာင္ယွားျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၉။ ပါပ ၀ိရတီ = မေကာင္းမႈမွ အထူး ေယွာင္ၾကည္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၀။ မဇၨပါန သံယေမာ = မေသာက္စား မမူးယစ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၁။ အပၸမာေဒါစ ဓေမၼသု = ေကာင္းမႈျပဳရန္ မမိ မေပါ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၂။ ဂါရ၀ = ႐ိုေသထိုက္သူကို ႐ုိေသျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၃။ နိ၀ါတ = ေထာင္လႊားျခင္း မဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၄။ သႏၱဳ႒ီ = ေရာင့္ရဲလြယ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၅။ ကတညဳတ = ေက်းဇူးသိတတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၆။ ကာေလန ဓမၼႆ၀န = သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာအခါ၌ တရားနာရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၇။ ခႏၱီ = သည္းခံျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၈။ ေသာ၀စႆတာ = သူေတာ္ေကာင္းစကားကို နာလြယ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၉။ သမဏာနဥၥဒႆန = သီလျဖဴစင္သူအား ဖူးျမင္ရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၀။ ကာေလန ဓမၼသာကစၧာ = သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာအခါ၌ တရားေဒသနာ ေဆြးေႏြးရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၁။ တေပါ = ျခိဳးျခံစြာ က်င့္ႀကံျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၂။ ျဗဟၼစရိယ = ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၃။ အရိယသစၥာနဒႆန = အမွန္တရားကို သိျမင္တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၄။ နိဗၺာန သစၧိကိရိယာ = စိတ္ႏွလံုးခ်မ္းသာရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၅။ နကမၸတိ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း မတုန္လႈပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၆။ အေသာက = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း မစိုးရိမ္တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၇။ ၀ရဇံ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း စိတ္မညစ္ညဴးျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၈။ ေခမံ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း စိတ္ေသာက မေရာက္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
(ခုဒၵကပါဠိေတာ္လာ ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလံုး ေကာင္းစြာမွတ္သားက်င့္ႀကံအပ္ေသာ ဘုရားသခင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ဆံုးမၾသ၀ါဒလမ္းညႊန္)
ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား၏ဆံုးမၾသ၀ါဒလမ္းညႊန္
(၃၈) သံုးဆယ့္သွ်စ္ျဖာ မဂၤလာ ေဒသနာျမတ္တရားေတာ္
==================================
၁။ အေသ၀နာစ ဗာလာနံ = လူမိုက္ႏွင့္ မေပါင္းျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂။ ပ႑ိတာနဥၥ ေသ၀နာ = ပညာဟိကို ဆည္းကပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃။ ပူဇာစ ပူဇေနယ်ာနံ = ပူေဇာ္ထုိက္သူကို ပူေဇာ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၄။ ပတိ႐ူပေဒသ ၀ါေသာစ =သင့္တင့္ေသာအရပ္၌ နီထုိင္ရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၅။ ပုေဗၺစ ကတပုညတာ = ျပဳခဖူးေသာ ေကာင္းမႈဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၆။ အတၱသမာပဏီဓိ = မိမိကိုယ္ကို ေကာင္းစြာ ေဆာက္တည္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၇။ ဗာဟုႆစၥ = အၾကားအျမင္မ်ားျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၈။ သိပၸ = သိပၸံအတတ္ပညာကို တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၉။ ၀ိနေယာစ သုသိကိၡေတာ = စည္းကမ္းဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၀။ သုဘာသိတ၀ါစာ = အေျပာအဆိုလိမၼာျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၁။ မာတာပိတု ဥပ႒ာန = အမိအဘကို လုပ္ေကၽြးျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၂။ ပုတၱဒါရႆသဂၤဟ = မိသားစုအား ေထာက္ပံ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၃။ အနာကုလ ကမၼႏၱာ = အက်ိဳးမဟိေသာ အလုပ္ကို မလုပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၄။ ဒါနဥၥ = ပီးကမ္းစြန္႔ႀကဲတတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၅။ ဓမၼစရိယ = အက်င့္ေကာင္းျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၆။ ဉာတကာနဥၥ သဂၤဟ = ဆြီမ်ိဳးမ်ားအား ေထာက္ပံ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၇။ အန၀ဇၨာနိကမၼာနိ = အျပစ္မဟိေသာ အမႈကို ျပဳျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၈။ ပါပ အာရတီ = မေကာင္းမႈမွ ၀ီးစြာ ေယွာင္ယွားျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၁၉။ ပါပ ၀ိရတီ = မေကာင္းမႈမွ အထူး ေယွာင္ၾကည္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၀။ မဇၨပါန သံယေမာ = မေသာက္စား မမူးယစ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၁။ အပၸမာေဒါစ ဓေမၼသု = ေကာင္းမႈျပဳရန္ မမိ မေပါ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၂။ ဂါရ၀ = ႐ိုေသထိုက္သူကို ႐ုိေသျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၃။ နိ၀ါတ = ေထာင္လႊားျခင္း မဟိျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၄။ သႏၱဳ႒ီ = ေရာင့္ရဲလြယ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၅။ ကတညဳတ = ေက်းဇူးသိတတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၆။ ကာေလန ဓမၼႆ၀န = သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာအခါ၌ တရားနာရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၇။ ခႏၱီ = သည္းခံျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၈။ ေသာ၀စႆတာ = သူေတာ္ေကာင္းစကားကို နာလြယ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၂၉။ သမဏာနဥၥဒႆန = သီလျဖဴစင္သူအား ဖူးျမင္ရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၀။ ကာေလန ဓမၼသာကစၧာ = သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာအခါ၌ တရားေဒသနာ ေဆြးေႏြးရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၁။ တေပါ = ျခိဳးျခံစြာ က်င့္ႀကံျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၂။ ျဗဟၼစရိယ = ျမတ္ေသာအက်င့္ကို က်င့္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၃။ အရိယသစၥာနဒႆန = အမွန္တရားကို သိျမင္တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၄။ နိဗၺာန သစၧိကိရိယာ = စိတ္ႏွလံုးခ်မ္းသာရျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၅။ နကမၸတိ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း မတုန္လႈပ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၆။ အေသာက = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း မစိုးရိမ္တတ္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၇။ ၀ရဇံ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း စိတ္မညစ္ညဴးျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
၃၈။ ေခမံ = ေလာကဓံတရားႏွင့္ တြိႀကံဳေသာ္လည္း စိတ္ေသာက မေရာက္ျခင္းသည္ မဂၤလာဟိ၏..။
(ခုဒၵကပါဠိေတာ္လာ ကမၻာသူ ကမၻာသားအားလံုး ေကာင္းစြာမွတ္သားက်င့္ႀကံအပ္ေသာ ဘုရားသခင္ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ဆံုးမၾသ၀ါဒလမ္းညႊန္)
ေကာသလမင္းႀကီးအိမ္မက္ (၁၆) ခ်က္ (အစ/အဆံုး)
ေကာသလမင္းႀကီးအိမ္မက္ (၁၆) ခ်က္ (အစ/အဆံုး)
======================================
အိမ္မက္ (၁)
အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ ေလးခုေသာ ႏြားလားဥသဘ႐ို႕သည္ လာလတ္၍ မင္းရင္ျပင္၌ ခတ္မည္ဟု ေအာ္ျမည္ၾကံဳးဝါးလွ်က္ မခတ္ပဲသာလွ်င္ ဖယ္လားလီကုန္သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ၌ မိုးသည္ ရြာအံ့သကဲ့သို႔ ထိန္႔ႀကိဳးလွ်က္ မရြာပဲသာလွ်င္ ရႊင့္ပ်က္လားကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားပ်က္စီး၍ ၿမိဳ႕ျပည္ရြာအတြင္း စပါးဆန္ရီယွားပါးကာ အငတ္ဖီးႀကီးဆိုက္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၂)
ငယ္ႏုနယ္၍ အေညွာက္စို႔ေသာ အပင္မ်ား သီးပြင့္လတ္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ ဆုတ္ကပ္ကာလ လူ႔သက္တန္းတိုေသာကာလ၌ ေယာကၤ်ားမိန္းမမ်ားသည္
ထက္သန္ျပင္းျပေသာ ရာဂဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ ငယ္ရြယ္စဥ္အခါ၌ပင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း၊ သားမြီးျခင္းအလုပ္ကို ျပဳကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၃)
ႏြားမႀကီးမ်ားသည္ မိမိ၏မြီးခါစႏြားမငယ္မ်ား၏ႏို႔ကိုစို႔သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအား အ႐ိုအေသျပဳျခင္းေပ်ာက္ကင္းကာ အမိအဖ၊ ေယာကၡမစသည့္သက္ႀကီးမ်ားသည္ မွီခိုရာမဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ မိမိ႐ို႕၏သားသမီး၊သားမက္ေခၽြးမအစဟိသည္မ်ားထံ၌ ကပ္ခိုမွီခို၍ ၿငိဳျငင္ညိႇဳးငယ္စြာ အသက္မြီးရကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၄)
လွည္းမ်ား၌ ဝန္ကိုေဆာင္ႏိုင္ေသာႏြားႀကီးရို႕အား မတပ္မူဘဲ ႏြားငယ္ရို႕ကိုသာ တပ္ကုန္၏။
ႏြားငယ္ရို႕သည္လည္း ဝန္ကိုမႏိုင္ဘဲ လွည္းမ်ားကိုဆြဲျခင္းငွာ မတတ္ႏိုင္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ သက္ႀကီးဝါႀကီး ပညာဟိေသာသူမ်ားအား အမတ္၊ တရားသူႀကီးအစဟိေသာရာထူးရာခံမ်ားကို မခန္႔မူဘဲ အသက္၊ ဝါ၊ ပညာငယ္ေသာ လူငယ္မ်ားကိုသာ ခန္႔ထားမူလတၱံ႔။ ထိုအခါ အခြင့္အေရးမသိ၊ မေတာ္မမွန္ျဖစ္၍ အမႈမၿပီး၊ အက်ဳိးမၿပီးဟိလတ္ေသာအခါ၀ယ္ လူငယ္မ်ားသည္ မိမိ႐ို႕၏ရာထူးစည္းစိမ္ကို စြန္႔ကုန္လတၱံ႔။ လူႀကီး႐ို႕သည္လည္း ငါရို႕မွာ အပပရံလူရာျဖစ္၏ဟု လ်စ္လွ်ဳျပဳ၍ နီကုန္လတၱံ႔။ သို႔ျဖစ္၍ တရားမေစာင့္ အမႈမၿပီးျဖစ္လတ္သည္ႏွင့္ မင္းႏွင့္တကြ တိုင္းျပည္ၿမိဳ႕ရြာ ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၅)
ခံတြင္းပါးစႏွစ္ခုဟိေသာျမင္းသည္ ေကၽြးေသာမုေယာစပါးကို ခံတြင္းႏွစ္ခုျဖင့္စားသည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ တရားမေစာင့္ေသာ တရားသူႀကီးရို႕သည္ ႏွစ္ဖက္ေသာအမႈသည္မ်ားထံမွ ပီးခြံ႕ေသာ တံစိုးလက္ေဆာင္ကိုစား၍ အမႈကို မမွန္မကန္ ဆံုးျဖတ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၆)
အသျပာအဖိုးတသိန္းထိုက္ေသာ ရႊီခြက္ကို ခဲ၀ါဖိုအား က်င္ငယ္စြန္႔ရန္ပီး၏။ ခဲ၀ါဖိုသည္လည္း ထိုရႊီခြက္၌ က်င္ငယ္စြန္႔သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာမင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးျမတ္ေသာသူ႐ို႕သည္ အခ်ီအေျမႇာက္မခံရ။ ဆင္းရဲ၍ အမ်ဳိးယုတ္ေသာသူ႐ို႕သည္ အစိုးတရႁကြယ္ဝခ်မ္းသာျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္သူေတာ္ေကာင္းရို႕သည္ အသက္မြီးျခင္းငွာ မတတ္ႏုိင္သည္ျဖစ္၍ မိမိ႐ို႕၏သမီးသားမ်ားအား အမ်ဳိးယုတ္သူမ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားပီးစပ္၍ အသက္မြီးကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၇)
တေယာက္ေသာေယာကၤ်ားသည္ အင္းပ်ဥ္၌ထိုင္လွ်က္ လြန္ကိုက်စ္၍ ၿခီရင္း၌ထား၏။
ထုိအင္းပ်ဥ္ေအာက္၌ဟိေသာ ဆာေလာင္ေသာခဲ၀ါမသည္ ထိုေယာကၤ်ားမသိစဥ္လွ်င္ ထိုလြန္ကိုစား၏ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ မိမၼ႐ို႕သည္ အစားအေသာက္၊ အနီအထို္င္၊ အလားအလာစသည္မ်ား၌ ေလာ္လီေဖာက္ျပားျခင္းဟိသည္ျဖစ္၍ မိမိ၏လင္ေယာကၤ်ားက ဆင္းရဲၿငိဳျငင္စြာ ရွာဖြီစုေဆာင္းအပ္ေသာ ဥစၥာပစၥည္းမ်ားကို အ၀တ္အထည္၊ အေပ်ာ္အပါး၊ အေသာက္အစား၌လည္းေကာင္း၊ အေမွ်ာင္လင္ငယ္ထားျခင္း၌လည္းေကာင္း ျဗန္းစိကာရျဖဳန္းတီးကုန္လတၱံ႔။ ခဲ၀ါမသည္ မသိစဥ္ ခိုးစားသကဲ့သို႔ အိမ္သူမိမၼသည္လည္း ဤသို႔တိတ္တဆိတ္ ျဖဳန္းတီးခိုးစားျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၈)
ရီမဟိေသာအိုးမ်ားျဖင့္ ျခံရံအပ္ေသာ အင္ဒံုႀကီးတလံုးကိုျမင္၍ လူအမ်ားသည္ အရပ္သွ်စ္မ်က္ႏွာမွ ရီကိုခပ္ယူလာလွ်က္ ထိုအင္ဒံုႀကီးထဲသို႔သာလွ်င္ ရီကိုေလာင္းထည့္ကုန္၏။ ေလာင္းထည့္အပ္ေသာ ရီသည္ ျပည့္၀ွန္၍က်ကုန္၏။ ဤသို႔လွ်င္ အဖန္တလဲလဲ အင္ဒံုႀကီးထဲသို႔သာေလာင္းထည့္လွ်က္ ရီမဟိအခြံျဖစ္ကုန္ေသာ တျခားေသာ အရံအိုးမ်ားအတြင္းထဲသို႔ကား မည္သူမွ် မေလာင္းမထည့္ပဲနီသည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ မတရားေသာ မေကာင္းေသာမင္းမ်ားလက္ထက္၌ မင္းႏွင့္တကြ လူအမ်ားပါ တရားပ်က္ကြက္၊ ၾသဇာညံ့ဖ်င္း၊ ဆင္းရဲျခင္းသို႔ေရာက္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ မင္းအစိုးရသည္ ဆင္းရဲသားမ်ားအား မင္း၏အက်ဳိးစီးပြားအဘို႔ကိုသာလွ်င္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္စီ၍ မင္း႐ို႕သည္သာ ျပည့္စံုစြာ အက်ဳိးစီးပြားခံစားရကုန္၏၊ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားမ်ားမွာမူကား ရီမျဖည့္မျပည့္သာအိုးပမာကဲ့သို႔ တစံုတရာအက်ိဳးခံစားခြင့္မဟိမူပဲ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးသို႔ေရာက္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၉)
နက္လွ်ဥ္းက်ယ္ဝန္းေသာ ရီကန္ႀကီးတခုတြင္ သတၱဝါမ်ားဆင္း၍ ရီေသာက္လတ္၏။ ကန္၏အလယ္ ရီနက္ရာ၌ ရီသည္ေနာက္၍ ကန္နားဝန္းက်င္ သတၱဝါမ်ားဆင္းနင္းရာ ရီတိမ္ရာ အရပ္၌မူကား ရီသည္ ႀကိဳင္လွ်က္နီ၏ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားသည္ မတရားအုပ္စိုး၊ တံစိုးလဘ္စား၍ အညႇာအတာကင္းမဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည္ျဖစ္၍ ျပည္သူမ်ားအေပၚတြင္ အေထြအထူးမ်ားျပားစြာေသာ အခြန္အတုတ္မ်ားကို ေကာက္ခံယူလတၱံ႔။ ထုိအခါ လူအမ်ားသည္ တစံုတရာ မပီးေဆာင္ႏိုင္သည္ျဖစ္၍ ပင္ပန္းဆင္းရဲစြာျဖင့္ ၿမိဳ႕ႀကီးရြာႀကီးအရပ္မ်ားကို စြန္႔ခြါလွ်က္ ကၽြန္းရြာဇနပုဒ္အရပ္မ်ားသို႔ လားေရာက္နီထိုင္ရကုန္လတၱံ႔။ ကန္၏အလယ္တြင္ေနာက္၍ ကန္နားေဘး၀န္းက်င္ ရီႀကိဳင္လွ်က္နီသကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕လယ္ရြာလယ္၌ လူသံတိတ္ဆိတ္၍ ရပ္စြန္ျပည္စြန္၌မူကား လူစည္ကားလတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၀)
တလံုးတည္းေသာအိုးျဖင့္ တခ်ိန္တည္းခ်က္ေသာထမင္းသည္ တခ်ဳိ႕ေပ်ာ့၏၊ တခ်ဳိ႕မနပ္၊ အခ်ဳိ႕နပ္၏။ ဤသို႔ ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ မိုးကြက္ၾကားရြာလတၱံ႔။ ထိုအခါ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးမ်ား၍ ေကာက္ပဲသီးႏွံ ပ်က္အံ့။ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးနည္း၍ ပ်က္အံ။ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးမွန္၍ ေကာင္းအံ။ ဤသို႔လွ်င္ ထမင္းအိုးတြင္ ျမင္ေသာ ထမင္းကဲ့သို႔ ေကာက္ပဲသီးႏွံ သံုးလီေထြျပားျဖစ္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၁)
အဖိုးအသျပာတသိန္းထိုက္တန္ေသာ စႏၵကူးႏွစ္ကို စိမ္ရည္ဖတ္ျဖင့္ ေရာင္းစားသည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ ငါဘုရား၏သာသနာေတာ္ ဆုတ္ယုတ္ေသာကာလ၌ လာဘ္လာဘကိုမက္ေမာ၍ ရဟန္းအလဇၨီ လူအလဇၨီမ်ားသည္ ဆြမ္း၊ ဆီး၊ ေက်ာင္း၊ သကၤန္း ဥစၥာပစၥည္းစသည္မ်ားကို အလိုဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ လမ္းခြဆံု၊ အိမ္ႀကိဳအိမ္ၾကား ေက်ာင္းႀကိဳေက်ာင္းၾကားအရပ္၌ ငါဘုရား၏တရားေတာ္ကို ေဟာၾကားလတၱံ႔။ နိဗၺာန္အဘို႔အလို႔ငွာ ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာတရားေတာ္ကို တပဲ၊ တမူး၊ တက်ပ္၊ တျပားစသည္ျဖင့္ ကိုယ့္ဘိုးအက်ဳိးအလို႔ငွာ ေရာင္းစားေဟာေျပာကုန္သည္ျဖစ္၍ အသျပာတသိန္းထိုက္တန္ေသာ စႏၵာကူးႏွစ္ကို စိမ္ရည္ဖတ္ျဖင့္ေရာင္းစားသကဲ့သို႔ အဖိုးနည္းအက်ိဳးမဲ့ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္(၁၂)
ဗူးေခါင္းသည္ ရီ၌ ျမဳတ္သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္မ်ားသာ ရာထူးစည္းစိမ္ခံစားရသည္ျဖစ္၍ အမ်ဳိးယုတ္တိ တန္ခိုးအာဏာႀကီးထြားလွ်က္ အရာရာတြင္ လူတြင္က်ယ္လုပ္ကာ သူရို႕တိ၏စကားသာလွ်င္ ဗူးေခါင္းရီ၌ နစ္ျမဳတ္သကဲသို႔ ျမဳတ္၍ တည္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၃)
ေက်ာက္ဖ်ာႀကီး ရီတြင္ေပၚသည္ဟုျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ တတ္လိမၼာေသာ ပညာဟိစကားကို သူမိုက္မ်ားက မနာယူ။ ေက်ာက္ဖ်ာႀကီးသည္ ရီတြင္ေပၚသကဲ့သို႔ နစ္ျမဳတ္ျခင္းမဟိ၊ မတည္မၿမဲဟိကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၄)
ဖားသူငယ္မသည္ ႃမြီေဟာက္ႀကီးကို စားမ်ိဳ၍ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ လူအမ်ားသည္ ျပင္းထန္ေသာရာဂဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ ကိေလသာအလို႔ငွာ ငယ္ရြယ္ေသာမယားေနာက္သို႔ လံုးဝဥသုန္ ေကာက္ေကာက္လိုက္ကုန္လတၱံ႔။ အလုပ္မႈအကိုင္မႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာမႈ၊ ေက်းကၽြန္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈစေသာ အရပ္တကာ၌ လင္ေပၚတြင္ ၾသဖာလႊမ္းမိုးအုပ္စိုးျခင္းျပဳလတ္သည္ျဖစ္ရကား ဖားသူငယ္မသည္ အဆိပ္ျပင္းေသာ ႃမြီေဟာက္ႀကီးကိုစားမ်ဳိသကဲ့သို႔ ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၅)
အေရာင္မဲ၍ အရုပ္ဆိုးေသာ က်ီးမ်ားကို ရႊီ၏အဆင္းသ႑န္ဟိေသာ ဟသၤာငွက္မ်ားက ျခံရံလွ်က္နီလတ္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ အားနည္းေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ ထုိမင္းမ်ားသည္ ဆင္စီးျမင္းစီးစေသာအတတ္မ်ား၌ မလိမၼာမကၽြမ္းက်င္ရကား စစ္ထိုးျခင္း၌ မရင့္ရဲသည္ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ တုိင္းျပည္ႏိုင္ငံ ဆံုးယံႈးမည္ကိုေၾကာက္၍ ဇတ္ျခားအမ်ဳိးယုတ္မ်ားအားသူေကာင္းျပဳ၍ အမ်ိဳးႏြယ္တူ သူေကာင္းသားမ်ားမွာ ကိုးကြယ္မရျဖစ္ကာ အစိုးရျခင္း၌တည္ကုန္ေသာ ဇတ္ျခားအမ်ဳိးယုတ္မ်ားထံ၌ ခစားရကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၆)
ဆိတ္သည္ က်ားကို လိုက္သတ္စား၍ က်ားသည္ေၾကာက္လွ်က္ ဆိတ္ကိုျမင္လွ်င္ အ၀ီးကပင္ ေတာၿခံဳထဲသို႔၀င္ၿပီးသည္ကိုျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္မ်ားအစိုးရသည္ျဖစ္၍ အမ်ဳိးျမတ္သူမ်ား မထင္မရွားျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ အမ်ဳိးယုတ္သူမ်ားမွာ မင္းကၽြမ္းဝင္သည္ျဖစ္၍ တရားယံုးေတာ္၌ ၾသဇာလႊမ္းလွ်က္ အမ်ဳိးျမတ္သူရို႕၏ဘိုးဘပိုင္လယ္ၿမီဥစၥာမ်ားကို မတရားသိမ္းယူလွ်က္ တရားတေဘာင္ျဖစ္လွ်င္ တန္ခိုးမဲ့သူမ်ားအား ဖိႏွိပ္ညွင္းဆဲ သတ္ပုတ္ၿခိမ္းေျခာက္ ႏွင္ထုတ္အႏိုင္က်င့္ကုန္သည္ျဖစ္လတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္သူမ်ားမွာ ေၾကာက္လန္႔ကုန္သည္ျဖစ္ရ၍ မိမိ၏လယ္ယာဥစၥာကၽြဲႏြားမ်ားကို ပီးစြန္႔လွ်က္ ထြက္ၿပီးတိမ္းေယွာင္ရကုန္အံ့။ ထိုမွတပါး အက်င့္သီလဟိေသာ ရဟန္းမ်ားကို အက်င့္သီလမဲ့ေသာ ရဟန္းမ်ားက ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သျဖင့္ ေတာသို႔၀င္၍ ပုန္းေအာင္းရလတၱံ႔။ ဤသို႔လွ်င္ အမ်ဳိးေကာင္းသူေတာ္ေကာင္းမ်ားသည္ ကၽြတ္ရာလြတ္ရာ အရပ္တကာသို႔ ၿပီးလႊားပုန္းေအာင္း ခိုလံႈရကုန္လတၱံ႔။
ေကာသလမင္းႀကီးမီး၍ ဗုဒၶဘုရားအသွ်င္ျမတ္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေျဖၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ ေကာသလမင္းႀကီးအိမ္မက္ (၁၆) ခ်က္ ဤတြင္ၿပီး၏။
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ (၂၆) ရက္ တလလၤာနိ။ ညည့္ တစ္ဆယ့္တစ္ခ်က္တီး ရြီးၿပီးဆံုး၏။
======================================
အိမ္မက္ (၁)
အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ ေလးခုေသာ ႏြားလားဥသဘ႐ို႕သည္ လာလတ္၍ မင္းရင္ျပင္၌ ခတ္မည္ဟု ေအာ္ျမည္ၾကံဳးဝါးလွ်က္ မခတ္ပဲသာလွ်င္ ဖယ္လားလီကုန္သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာ၌ မိုးသည္ ရြာအံ့သကဲ့သို႔ ထိန္႔ႀကိဳးလွ်က္ မရြာပဲသာလွ်င္ ရႊင့္ပ်က္လားကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ားပ်က္စီး၍ ၿမိဳ႕ျပည္ရြာအတြင္း စပါးဆန္ရီယွားပါးကာ အငတ္ဖီးႀကီးဆိုက္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၂)
ငယ္ႏုနယ္၍ အေညွာက္စို႔ေသာ အပင္မ်ား သီးပြင့္လတ္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ ဆုတ္ကပ္ကာလ လူ႔သက္တန္းတိုေသာကာလ၌ ေယာကၤ်ားမိန္းမမ်ားသည္
ထက္သန္ျပင္းျပေသာ ရာဂဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ ငယ္ရြယ္စဥ္အခါ၌ပင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း၊ သားမြီးျခင္းအလုပ္ကို ျပဳကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၃)
ႏြားမႀကီးမ်ားသည္ မိမိ၏မြီးခါစႏြားမငယ္မ်ား၏ႏို႔ကိုစို႔သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအား အ႐ိုအေသျပဳျခင္းေပ်ာက္ကင္းကာ အမိအဖ၊ ေယာကၡမစသည့္သက္ႀကီးမ်ားသည္ မွီခိုရာမဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ မိမိ႐ို႕၏သားသမီး၊သားမက္ေခၽြးမအစဟိသည္မ်ားထံ၌ ကပ္ခိုမွီခို၍ ၿငိဳျငင္ညိႇဳးငယ္စြာ အသက္မြီးရကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၄)
လွည္းမ်ား၌ ဝန္ကိုေဆာင္ႏိုင္ေသာႏြားႀကီးရို႕အား မတပ္မူဘဲ ႏြားငယ္ရို႕ကိုသာ တပ္ကုန္၏။
ႏြားငယ္ရို႕သည္လည္း ဝန္ကိုမႏိုင္ဘဲ လွည္းမ်ားကိုဆြဲျခင္းငွာ မတတ္ႏိုင္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ သက္ႀကီးဝါႀကီး ပညာဟိေသာသူမ်ားအား အမတ္၊ တရားသူႀကီးအစဟိေသာရာထူးရာခံမ်ားကို မခန္႔မူဘဲ အသက္၊ ဝါ၊ ပညာငယ္ေသာ လူငယ္မ်ားကိုသာ ခန္႔ထားမူလတၱံ႔။ ထိုအခါ အခြင့္အေရးမသိ၊ မေတာ္မမွန္ျဖစ္၍ အမႈမၿပီး၊ အက်ဳိးမၿပီးဟိလတ္ေသာအခါ၀ယ္ လူငယ္မ်ားသည္ မိမိ႐ို႕၏ရာထူးစည္းစိမ္ကို စြန္႔ကုန္လတၱံ႔။ လူႀကီး႐ို႕သည္လည္း ငါရို႕မွာ အပပရံလူရာျဖစ္၏ဟု လ်စ္လွ်ဳျပဳ၍ နီကုန္လတၱံ႔။ သို႔ျဖစ္၍ တရားမေစာင့္ အမႈမၿပီးျဖစ္လတ္သည္ႏွင့္ မင္းႏွင့္တကြ တိုင္းျပည္ၿမိဳ႕ရြာ ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၅)
ခံတြင္းပါးစႏွစ္ခုဟိေသာျမင္းသည္ ေကၽြးေသာမုေယာစပါးကို ခံတြင္းႏွစ္ခုျဖင့္စားသည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ တရားမေစာင့္ေသာ တရားသူႀကီးရို႕သည္ ႏွစ္ဖက္ေသာအမႈသည္မ်ားထံမွ ပီးခြံ႕ေသာ တံစိုးလက္ေဆာင္ကိုစား၍ အမႈကို မမွန္မကန္ ဆံုးျဖတ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၆)
အသျပာအဖိုးတသိန္းထိုက္ေသာ ရႊီခြက္ကို ခဲ၀ါဖိုအား က်င္ငယ္စြန္႔ရန္ပီး၏။ ခဲ၀ါဖိုသည္လည္း ထိုရႊီခြက္၌ က်င္ငယ္စြန္႔သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာမင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးျမတ္ေသာသူ႐ို႕သည္ အခ်ီအေျမႇာက္မခံရ။ ဆင္းရဲ၍ အမ်ဳိးယုတ္ေသာသူ႐ို႕သည္ အစိုးတရႁကြယ္ဝခ်မ္းသာျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္သူေတာ္ေကာင္းရို႕သည္ အသက္မြီးျခင္းငွာ မတတ္ႏုိင္သည္ျဖစ္၍ မိမိ႐ို႕၏သမီးသားမ်ားအား အမ်ဳိးယုတ္သူမ်ားႏွင့္ ထိမ္းျမားပီးစပ္၍ အသက္မြီးကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၇)
တေယာက္ေသာေယာကၤ်ားသည္ အင္းပ်ဥ္၌ထိုင္လွ်က္ လြန္ကိုက်စ္၍ ၿခီရင္း၌ထား၏။
ထုိအင္းပ်ဥ္ေအာက္၌ဟိေသာ ဆာေလာင္ေသာခဲ၀ါမသည္ ထိုေယာကၤ်ားမသိစဥ္လွ်င္ ထိုလြန္ကိုစား၏ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ မိမၼ႐ို႕သည္ အစားအေသာက္၊ အနီအထို္င္၊ အလားအလာစသည္မ်ား၌ ေလာ္လီေဖာက္ျပားျခင္းဟိသည္ျဖစ္၍ မိမိ၏လင္ေယာကၤ်ားက ဆင္းရဲၿငိဳျငင္စြာ ရွာဖြီစုေဆာင္းအပ္ေသာ ဥစၥာပစၥည္းမ်ားကို အ၀တ္အထည္၊ အေပ်ာ္အပါး၊ အေသာက္အစား၌လည္းေကာင္း၊ အေမွ်ာင္လင္ငယ္ထားျခင္း၌လည္းေကာင္း ျဗန္းစိကာရျဖဳန္းတီးကုန္လတၱံ႔။ ခဲ၀ါမသည္ မသိစဥ္ ခိုးစားသကဲ့သို႔ အိမ္သူမိမၼသည္လည္း ဤသို႔တိတ္တဆိတ္ ျဖဳန္းတီးခိုးစားျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၈)
ရီမဟိေသာအိုးမ်ားျဖင့္ ျခံရံအပ္ေသာ အင္ဒံုႀကီးတလံုးကိုျမင္၍ လူအမ်ားသည္ အရပ္သွ်စ္မ်က္ႏွာမွ ရီကိုခပ္ယူလာလွ်က္ ထိုအင္ဒံုႀကီးထဲသို႔သာလွ်င္ ရီကိုေလာင္းထည့္ကုန္၏။ ေလာင္းထည့္အပ္ေသာ ရီသည္ ျပည့္၀ွန္၍က်ကုန္၏။ ဤသို႔လွ်င္ အဖန္တလဲလဲ အင္ဒံုႀကီးထဲသို႔သာေလာင္းထည့္လွ်က္ ရီမဟိအခြံျဖစ္ကုန္ေသာ တျခားေသာ အရံအိုးမ်ားအတြင္းထဲသို႔ကား မည္သူမွ် မေလာင္းမထည့္ပဲနီသည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ မတရားေသာ မေကာင္းေသာမင္းမ်ားလက္ထက္၌ မင္းႏွင့္တကြ လူအမ်ားပါ တရားပ်က္ကြက္၊ ၾသဇာညံ့ဖ်င္း၊ ဆင္းရဲျခင္းသို႔ေရာက္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ မင္းအစိုးရသည္ ဆင္းရဲသားမ်ားအား မင္း၏အက်ဳိးစီးပြားအဘို႔ကိုသာလွ်င္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္စီ၍ မင္း႐ို႕သည္သာ ျပည့္စံုစြာ အက်ဳိးစီးပြားခံစားရကုန္၏၊ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားမ်ားမွာမူကား ရီမျဖည့္မျပည့္သာအိုးပမာကဲ့သို႔ တစံုတရာအက်ိဳးခံစားခြင့္မဟိမူပဲ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးသို႔ေရာက္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၉)
နက္လွ်ဥ္းက်ယ္ဝန္းေသာ ရီကန္ႀကီးတခုတြင္ သတၱဝါမ်ားဆင္း၍ ရီေသာက္လတ္၏။ ကန္၏အလယ္ ရီနက္ရာ၌ ရီသည္ေနာက္၍ ကန္နားဝန္းက်င္ သတၱဝါမ်ားဆင္းနင္းရာ ရီတိမ္ရာ အရပ္၌မူကား ရီသည္ ႀကိဳင္လွ်က္နီ၏ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားသည္ မတရားအုပ္စိုး၊ တံစိုးလဘ္စား၍ အညႇာအတာကင္းမဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္သည္ျဖစ္၍ ျပည္သူမ်ားအေပၚတြင္ အေထြအထူးမ်ားျပားစြာေသာ အခြန္အတုတ္မ်ားကို ေကာက္ခံယူလတၱံ႔။ ထုိအခါ လူအမ်ားသည္ တစံုတရာ မပီးေဆာင္ႏိုင္သည္ျဖစ္၍ ပင္ပန္းဆင္းရဲစြာျဖင့္ ၿမိဳ႕ႀကီးရြာႀကီးအရပ္မ်ားကို စြန္႔ခြါလွ်က္ ကၽြန္းရြာဇနပုဒ္အရပ္မ်ားသို႔ လားေရာက္နီထိုင္ရကုန္လတၱံ႔။ ကန္၏အလယ္တြင္ေနာက္၍ ကန္နားေဘး၀န္းက်င္ ရီႀကိဳင္လွ်က္နီသကဲ့သို႔ ၿမိဳ႕လယ္ရြာလယ္၌ လူသံတိတ္ဆိတ္၍ ရပ္စြန္ျပည္စြန္၌မူကား လူစည္ကားလတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၀)
တလံုးတည္းေသာအိုးျဖင့္ တခ်ိန္တည္းခ်က္ေသာထမင္းသည္ တခ်ဳိ႕ေပ်ာ့၏၊ တခ်ဳိ႕မနပ္၊ အခ်ဳိ႕နပ္၏။ ဤသို႔ ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ မိုးကြက္ၾကားရြာလတၱံ႔။ ထိုအခါ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးမ်ား၍ ေကာက္ပဲသီးႏွံ ပ်က္အံ့။ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးနည္း၍ ပ်က္အံ။ တခ်ဳိ႕နီရာ၌ မိုးမွန္၍ ေကာင္းအံ။ ဤသို႔လွ်င္ ထမင္းအိုးတြင္ ျမင္ေသာ ထမင္းကဲ့သို႔ ေကာက္ပဲသီးႏွံ သံုးလီေထြျပားျဖစ္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၁)
အဖိုးအသျပာတသိန္းထိုက္တန္ေသာ စႏၵကူးႏွစ္ကို စိမ္ရည္ဖတ္ျဖင့္ ေရာင္းစားသည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ ငါဘုရား၏သာသနာေတာ္ ဆုတ္ယုတ္ေသာကာလ၌ လာဘ္လာဘကိုမက္ေမာ၍ ရဟန္းအလဇၨီ လူအလဇၨီမ်ားသည္ ဆြမ္း၊ ဆီး၊ ေက်ာင္း၊ သကၤန္း ဥစၥာပစၥည္းစသည္မ်ားကို အလိုဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ လမ္းခြဆံု၊ အိမ္ႀကိဳအိမ္ၾကား ေက်ာင္းႀကိဳေက်ာင္းၾကားအရပ္၌ ငါဘုရား၏တရားေတာ္ကို ေဟာၾကားလတၱံ႔။ နိဗၺာန္အဘို႔အလို႔ငွာ ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ အလြန္မြန္ျမတ္ေသာတရားေတာ္ကို တပဲ၊ တမူး၊ တက်ပ္၊ တျပားစသည္ျဖင့္ ကိုယ့္ဘိုးအက်ဳိးအလို႔ငွာ ေရာင္းစားေဟာေျပာကုန္သည္ျဖစ္၍ အသျပာတသိန္းထိုက္တန္ေသာ စႏၵာကူးႏွစ္ကို စိမ္ရည္ဖတ္ျဖင့္ေရာင္းစားသကဲ့သို႔ အဖိုးနည္းအက်ိဳးမဲ့ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္(၁၂)
ဗူးေခါင္းသည္ ရီ၌ ျမဳတ္သည္ဟု ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္မ်ားသာ ရာထူးစည္းစိမ္ခံစားရသည္ျဖစ္၍ အမ်ဳိးယုတ္တိ တန္ခိုးအာဏာႀကီးထြားလွ်က္ အရာရာတြင္ လူတြင္က်ယ္လုပ္ကာ သူရို႕တိ၏စကားသာလွ်င္ ဗူးေခါင္းရီ၌ နစ္ျမဳတ္သကဲသို႔ ျမဳတ္၍ တည္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၃)
ေက်ာက္ဖ်ာႀကီး ရီတြင္ေပၚသည္ဟုျမင္မက္သည္မွာ
ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ တတ္လိမၼာေသာ ပညာဟိစကားကို သူမိုက္မ်ားက မနာယူ။ ေက်ာက္ဖ်ာႀကီးသည္ ရီတြင္ေပၚသကဲ့သို႔ နစ္ျမဳတ္ျခင္းမဟိ၊ မတည္မၿမဲဟိကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၄)
ဖားသူငယ္မသည္ ႃမြီေဟာက္ႀကီးကို စားမ်ိဳ၍ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ လူအမ်ားသည္ ျပင္းထန္ေသာရာဂဟိကုန္သည္ျဖစ္၍ ကိေလသာအလို႔ငွာ ငယ္ရြယ္ေသာမယားေနာက္သို႔ လံုးဝဥသုန္ ေကာက္ေကာက္လိုက္ကုန္လတၱံ႔။ အလုပ္မႈအကိုင္မႈ၊ ပစၥည္းဥစၥာမႈ၊ ေက်းကၽြန္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈစေသာ အရပ္တကာ၌ လင္ေပၚတြင္ ၾသဖာလႊမ္းမိုးအုပ္စိုးျခင္းျပဳလတ္သည္ျဖစ္ရကား ဖားသူငယ္မသည္ အဆိပ္ျပင္းေသာ ႃမြီေဟာက္ႀကီးကိုစားမ်ဳိသကဲ့သို႔ ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၅)
အေရာင္မဲ၍ အရုပ္ဆိုးေသာ က်ီးမ်ားကို ရႊီ၏အဆင္းသ႑န္ဟိေသာ ဟသၤာငွက္မ်ားက ျခံရံလွ်က္နီလတ္သည္ကို ျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ အားနည္းေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ ထုိမင္းမ်ားသည္ ဆင္စီးျမင္းစီးစေသာအတတ္မ်ား၌ မလိမၼာမကၽြမ္းက်င္ရကား စစ္ထိုးျခင္း၌ မရင့္ရဲသည္ျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ ထိုအခါ တုိင္းျပည္ႏိုင္ငံ ဆံုးယံႈးမည္ကိုေၾကာက္၍ ဇတ္ျခားအမ်ဳိးယုတ္မ်ားအားသူေကာင္းျပဳ၍ အမ်ိဳးႏြယ္တူ သူေကာင္းသားမ်ားမွာ ကိုးကြယ္မရျဖစ္ကာ အစိုးရျခင္း၌တည္ကုန္ေသာ ဇတ္ျခားအမ်ဳိးယုတ္မ်ားထံ၌ ခစားရကုန္လတၱံ႔။
အိမ္မက္ (၁၆)
ဆိတ္သည္ က်ားကို လိုက္သတ္စား၍ က်ားသည္ေၾကာက္လွ်က္ ဆိတ္ကိုျမင္လွ်င္ အ၀ီးကပင္ ေတာၿခံဳထဲသို႔၀င္ၿပီးသည္ကိုျမင္မက္သည္မွာ ေနာင္အခါ တရားမေစာင့္ေသာ မင္းမ်ားလက္ထက္၌ အမ်ဳိးယုတ္မ်ားအစိုးရသည္ျဖစ္၍ အမ်ဳိးျမတ္သူမ်ား မထင္မရွားျဖစ္ကုန္လတၱံ႔။ အမ်ဳိးယုတ္သူမ်ားမွာ မင္းကၽြမ္းဝင္သည္ျဖစ္၍ တရားယံုးေတာ္၌ ၾသဇာလႊမ္းလွ်က္ အမ်ဳိးျမတ္သူရို႕၏ဘိုးဘပိုင္လယ္ၿမီဥစၥာမ်ားကို မတရားသိမ္းယူလွ်က္ တရားတေဘာင္ျဖစ္လွ်င္ တန္ခိုးမဲ့သူမ်ားအား ဖိႏွိပ္ညွင္းဆဲ သတ္ပုတ္ၿခိမ္းေျခာက္ ႏွင္ထုတ္အႏိုင္က်င့္ကုန္သည္ျဖစ္လတၱံ႔။ ထိုအခါ အမ်ဳိးျမတ္သူမ်ားမွာ ေၾကာက္လန္႔ကုန္သည္ျဖစ္ရ၍ မိမိ၏လယ္ယာဥစၥာကၽြဲႏြားမ်ားကို ပီးစြန္႔လွ်က္ ထြက္ၿပီးတိမ္းေယွာင္ရကုန္အံ့။ ထိုမွတပါး အက်င့္သီလဟိေသာ ရဟန္းမ်ားကို အက်င့္သီလမဲ့ေသာ ရဟန္းမ်ားက ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္သျဖင့္ ေတာသို႔၀င္၍ ပုန္းေအာင္းရလတၱံ႔။ ဤသို႔လွ်င္ အမ်ဳိးေကာင္းသူေတာ္ေကာင္းမ်ားသည္ ကၽြတ္ရာလြတ္ရာ အရပ္တကာသို႔ ၿပီးလႊားပုန္းေအာင္း ခိုလံႈရကုန္လတၱံ႔။
ေကာသလမင္းႀကီးမီး၍ ဗုဒၶဘုရားအသွ်င္ျမတ္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ေျဖၾကားေတာ္မူအပ္ေသာ ေကာသလမင္းႀကီးအိမ္မက္ (၁၆) ခ်က္ ဤတြင္ၿပီး၏။
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ (၂၆) ရက္ တလလၤာနိ။ ညည့္ တစ္ဆယ့္တစ္ခ်က္တီး ရြီးၿပီးဆံုး၏။
၀ေခ်တန္း ဂဏန္းသခ်ၤာ
၀ေခ်တန္း ဂဏန္းသခ်ၤာ
================
တစ္ႏွစ္ = စပါးစိုက္
သံုးေလး = ၾသဇာေကၽြး
ငါးေျခာက္ = အပင္ေပါက္
ခုႏွစ္သွ်စ္ = စပါးျဖစ္
ကိုးတဆယ္ = တလင္းလယ္
(သာလွဦး)
================
တစ္ႏွစ္ = စပါးစိုက္
သံုးေလး = ၾသဇာေကၽြး
ငါးေျခာက္ = အပင္ေပါက္
ခုႏွစ္သွ်စ္ = စပါးျဖစ္
ကိုးတဆယ္ = တလင္းလယ္
(သာလွဦး)
ဘုရားပန္း
ဘုရားပန္း
======
အေမေလ ေရာက္မေလ
ပန္းဆြတ္ဖို႔ လားကတ္မည္ --။
၀ါကၽြတ္လတ္ပ်ာ ပန္းပြင့္ပ်ာ
ပန္းပြင့္ပြင့္ခ်ိန္ ပန္းခူးခ်ိန္
လစၦ၀ီပန္း ဘုရားပန္း --။
အႏြယ္ခက္ျဖာ ပြင့္တရာ
႐ိုးတံကခ်ီ ပြင့္၀ီ၀ီ
ငံုတံညိဳ႕ညိဳ႕ ပန္းတခ်ိဳ႕ --။
ဘုရားပန္းယင္ ပြင့္လတ္ယင့္
အကၽြန္႐ို႕မွာ ဆြတ္ကတ္ယင့္ --။
ဆြတ္လို႔ရေက ဇာပ်င္မည္
ဆရာသွ်င္ ေထရ္ေက်ာ္ေက်ာင္းကို
လားကတ္မည္ --။
ေက်ာင္းႀကီးအသွ်င္ ကန္ေတာ့ယင့္
ေဇတ၀န္ ျမတ္မြန္ေက်ာင္းမွာ
ပန္းတင္ယင့္ --။
တေယာက္တတိုင္ ဆီမီးတိုင္
ၿပိဳင္ပ်ာထြန္းေက
ရွိခိုးေရေလး ရွိခိုးေရ --။
(ရခိုင္ကၽြန္းရြာဓေလ့ကဗ်ာမ်ား)
======
အေမေလ ေရာက္မေလ
ပန္းဆြတ္ဖို႔ လားကတ္မည္ --။
၀ါကၽြတ္လတ္ပ်ာ ပန္းပြင့္ပ်ာ
ပန္းပြင့္ပြင့္ခ်ိန္ ပန္းခူးခ်ိန္
လစၦ၀ီပန္း ဘုရားပန္း --။
အႏြယ္ခက္ျဖာ ပြင့္တရာ
႐ိုးတံကခ်ီ ပြင့္၀ီ၀ီ
ငံုတံညိဳ႕ညိဳ႕ ပန္းတခ်ိဳ႕ --။
ဘုရားပန္းယင္ ပြင့္လတ္ယင့္
အကၽြန္႐ို႕မွာ ဆြတ္ကတ္ယင့္ --။
ဆြတ္လို႔ရေက ဇာပ်င္မည္
ဆရာသွ်င္ ေထရ္ေက်ာ္ေက်ာင္းကို
လားကတ္မည္ --။
ေက်ာင္းႀကီးအသွ်င္ ကန္ေတာ့ယင့္
ေဇတ၀န္ ျမတ္မြန္ေက်ာင္းမွာ
ပန္းတင္ယင့္ --။
တေယာက္တတိုင္ ဆီမီးတိုင္
ၿပိဳင္ပ်ာထြန္းေက
ရွိခိုးေရေလး ရွိခိုးေရ --။
(ရခိုင္ကၽြန္းရြာဓေလ့ကဗ်ာမ်ား)
ေမာင္ေတာ္တမ္း အလြမ္းေျပ
ေမာင္ေတာ္တမ္း အလြမ္းေျပ
=====================
အပြင့္ေယျဖဴ ျပာ၊ အညႇာေယေကာင္းျခင္း
ယာေတာင္ထက္မွာ၊ ဝါဂြမ္းခင္းေလး--။
ဝါဂြမ္းပင္ငံု၊ ဖူးပြင့္စံု
ဆြတ္တံုေမရို႕၊ ဗိုင္းငင္ဖို႔ --။
ဗိုင္းဝင့္၀ါျခည္၊ လက္ရက္ထည္
ေမ့ေမာင္႐ို႕မွာ ဝတ္ရမည္ေလး --။
ဝါျခည္ဒူးယြား၊ အသားညက္
အကြက္အဆန္း၊ ေမာင္ေတာ္တမ္း
အလြမ္းလည္းေျပ၊ ေခၚကတ္ေတ --။
ရက္ေတေမေပ်ာ၊ လက္စေခ်ာ
ႏွမလက္ရာ၊ ေမာင္ဝတ္လာ
အဘာႀကီးသား၊ လွေရကား
ႂကြေရပေရ၊ သာထြန္းေဝ
ေမ့ေမာင္႐ို႕မွာ မ်က္ငါးသြယ္ေလး
မ်က္ငါးသြယ္ --။
မွတ္ခ်က္၊ ၊ ေအကဗ်ာမွာ အလြမ္း(ေျပ) ပါ။ အလြမ္း(ၿပီ) မဟုတ္ပါ။ (အီ) ဆရာႀကီးတိအတြက္ အကိ်ဴးဟိဖို႔ထင္လို႔ မူရင္းသတ္ပံုအတိုင္းျပန္တင္ပီးလိုက္ပါသည္။
ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မွာ (ဒူးယား) လို႔ ရြီးထားလားမသိ။ ျပည္ထဲကလူတိ ယင္းကဗ်ာကို ေက်ာင္းသံုးမူအတိုင္း Scan ဆဲြလို႔ တင္ပီးႏိုင္ေက ေကာင္းဖို႔။ ဓည၀တီသာျခင္းမွာ (ဒယြား) လို႔ သံုးစြာကို တြိရေရ။ ေယဇူး ေက်ာင္းသံုးမူႏွင့္ ဓည၀တီသာျခင္းပါအရြီးအသားႏွစ္ခုကို ညႇိၿပီးေက (ဒူးယြား) လို႔ ရြီးလိုက္ေတ။
=====================
အပြင့္ေယျဖဴ ျပာ၊ အညႇာေယေကာင္းျခင္း
ယာေတာင္ထက္မွာ၊ ဝါဂြမ္းခင္းေလး--။
ဝါဂြမ္းပင္ငံု၊ ဖူးပြင့္စံု
ဆြတ္တံုေမရို႕၊ ဗိုင္းငင္ဖို႔ --။
ဗိုင္းဝင့္၀ါျခည္၊ လက္ရက္ထည္
ေမ့ေမာင္႐ို႕မွာ ဝတ္ရမည္ေလး --။
ဝါျခည္ဒူးယြား၊ အသားညက္
အကြက္အဆန္း၊ ေမာင္ေတာ္တမ္း
အလြမ္းလည္းေျပ၊ ေခၚကတ္ေတ --။
ရက္ေတေမေပ်ာ၊ လက္စေခ်ာ
ႏွမလက္ရာ၊ ေမာင္ဝတ္လာ
အဘာႀကီးသား၊ လွေရကား
ႂကြေရပေရ၊ သာထြန္းေဝ
ေမ့ေမာင္႐ို႕မွာ မ်က္ငါးသြယ္ေလး
မ်က္ငါးသြယ္ --။
မွတ္ခ်က္၊ ၊ ေအကဗ်ာမွာ အလြမ္း(ေျပ) ပါ။ အလြမ္း(ၿပီ) မဟုတ္ပါ။ (အီ) ဆရာႀကီးတိအတြက္ အကိ်ဴးဟိဖို႔ထင္လို႔ မူရင္းသတ္ပံုအတိုင္းျပန္တင္ပီးလိုက္ပါသည္။
ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မွာ (ဒူးယား) လို႔ ရြီးထားလားမသိ။ ျပည္ထဲကလူတိ ယင္းကဗ်ာကို ေက်ာင္းသံုးမူအတိုင္း Scan ဆဲြလို႔ တင္ပီးႏိုင္ေက ေကာင္းဖို႔။ ဓည၀တီသာျခင္းမွာ (ဒယြား) လို႔ သံုးစြာကို တြိရေရ။ ေယဇူး ေက်ာင္းသံုးမူႏွင့္ ဓည၀တီသာျခင္းပါအရြီးအသားႏွစ္ခုကို ညႇိၿပီးေက (ဒူးယြား) လို႔ ရြီးလိုက္ေတ။
အနာသိေကလည္း
အနာသိေကလည္း
=============
ကိုယ္႐ို႕အခ်င္းခ်င္း
ယံုၾကည္မွဳကင္းနီသရိ
ညီညာမွဳ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ --။
သမိုင္းကိုမၾကည့္
လက္၀ါးႀကီး အုပ္ခ်င္စြာရာသိေရ
ပကတိ တိုင္းျပည္
တင္ျပေကလည္း မယံု
တစၦီပူး အေၾကာက္သန္နီေရပိုင္ --။
သူမ်ားကိုလည္း မယံု
သူ႐ို႕ကိုလည္း ယံုလို႔မရ
ေပါင္းမိခါမွ
ထိုဖဲ့ပီး ေဒဖဲ့ပီးနန္႔
ၾကာေက (ဗ်) ရာက်န္ယင့္ --။
ကုလားမႏိုင္
ရခိုင္ကိုမီး
အခုက
မီးဖို႔အစား
မဲထားလာစြာ ဇာေလာက္ၾကာဗ်ာယ္လဲ --။
ၾကည့္ - - - ပင္လယ္ပင္စြပ္တိကိုပင္
လက္၀ါးထက္တင္ဖို႔ကိန္း ဆိုက္နီဗ်ာယ္
ယေကလည္း
ေဒနိထိ အတြက္မခံကတ္သိမ့္
ေညာင္ျမစ္ကို ႏွဳတ္ဖို႔တက္စား
ေညာင္ရြက္ကို လိုက္ေကာက္နီေရ
ေကာက္ - - - ေကာက္
ဇာေလာက္မၾကာ ရင္ဆာဆာနန္႔
အနာသိေကလည္း
ကုထံုးဆီး မပီးမိေရအတြက္
အနာကျပန္
သမိုင္းပီးဒါဏ္နန္႔
ပက္လက္လန္ေရဘ၀ ေရာက္ဖို႔
စဥ္းစားထား
စဥ္းစားထား --။
သိန္းေနာင္ (ရခိုင္တန္ေဆာင္မဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၂၀))
=============
ကိုယ္႐ို႕အခ်င္းခ်င္း
ယံုၾကည္မွဳကင္းနီသရိ
ညီညာမွဳ မတည္ေဆာက္ႏိုင္ --။
သမိုင္းကိုမၾကည့္
လက္၀ါးႀကီး အုပ္ခ်င္စြာရာသိေရ
ပကတိ တိုင္းျပည္
တင္ျပေကလည္း မယံု
တစၦီပူး အေၾကာက္သန္နီေရပိုင္ --။
သူမ်ားကိုလည္း မယံု
သူ႐ို႕ကိုလည္း ယံုလို႔မရ
ေပါင္းမိခါမွ
ထိုဖဲ့ပီး ေဒဖဲ့ပီးနန္႔
ၾကာေက (ဗ်) ရာက်န္ယင့္ --။
ကုလားမႏိုင္
ရခိုင္ကိုမီး
အခုက
မီးဖို႔အစား
မဲထားလာစြာ ဇာေလာက္ၾကာဗ်ာယ္လဲ --။
ၾကည့္ - - - ပင္လယ္ပင္စြပ္တိကိုပင္
လက္၀ါးထက္တင္ဖို႔ကိန္း ဆိုက္နီဗ်ာယ္
ယေကလည္း
ေဒနိထိ အတြက္မခံကတ္သိမ့္
ေညာင္ျမစ္ကို ႏွဳတ္ဖို႔တက္စား
ေညာင္ရြက္ကို လိုက္ေကာက္နီေရ
ေကာက္ - - - ေကာက္
ဇာေလာက္မၾကာ ရင္ဆာဆာနန္႔
အနာသိေကလည္း
ကုထံုးဆီး မပီးမိေရအတြက္
အနာကျပန္
သမိုင္းပီးဒါဏ္နန္႔
ပက္လက္လန္ေရဘ၀ ေရာက္ဖို႔
စဥ္းစားထား
စဥ္းစားထား --။
သိန္းေနာင္ (ရခိုင္တန္ေဆာင္မဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၂၀))
ရခိုင္စိတ္ဓါတ္
ရခိုင္စိတ္ဓါတ္
==========
ႏြီအျပင္းဓါတ္
နီမင္းသတ္လည္း သတ္တိုင္းမသီ
ႏြီရာသီပန္း
ပြင့္လန္းခိုင္ၿမဲ မႊီးႀကိဳင္ဆဲ --။
ကမ္း႐ိုးတန္းနား
ရခိုင္သား႐ို႕ စိတ္အားမငယ္
မေၾကာက္လြယ္ပါ
မုန္တိုင္းလာလည္း ႀကိဳဆိုရဲ --။
မုန္တိုင္း၏ဒါဏ္
ႀကံ့ႀကံ့ခံယင္း နက္ဖန္ခရီး
ပင္လယ္ဆီးလည္း ခရီးမတြန္႔
မစိုးလန္႔ပါ ရွိမွာပန္းတိုင္
မယိမ္းယုိင္ဖို႔ ရခိုင္စိတ္ဓါတ္
ယတိျပတ္ႏွင့္ ေက်ာ္ျဖတ္ခကတ္
အနာဂါတ္ဘ၀ လွပဖို႔တြက္
အသက္၀ိညာဥ္ ရွင္သန္နီ --။
နီ၏ခက္ထန္ မုန္တိုင္းဒါဏ္ကို
အံတုဖက္ၿပိဳင္ ေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္
ရခိုင္စိတ္ဓါတ္ မြန္အျမတ္ကို
ေစာင့္ၾကပ္ထိန္းသိမ္းကတ္ပါ င႐ို႕
ရခိုင္သား႐ို႕ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ --။
(စစ္ေတြ ခိုင္သာမိုး)
==========
ႏြီအျပင္းဓါတ္
နီမင္းသတ္လည္း သတ္တိုင္းမသီ
ႏြီရာသီပန္း
ပြင့္လန္းခိုင္ၿမဲ မႊီးႀကိဳင္ဆဲ --။
ကမ္း႐ိုးတန္းနား
ရခိုင္သား႐ို႕ စိတ္အားမငယ္
မေၾကာက္လြယ္ပါ
မုန္တိုင္းလာလည္း ႀကိဳဆိုရဲ --။
မုန္တိုင္း၏ဒါဏ္
ႀကံ့ႀကံ့ခံယင္း နက္ဖန္ခရီး
ပင္လယ္ဆီးလည္း ခရီးမတြန္႔
မစိုးလန္႔ပါ ရွိမွာပန္းတိုင္
မယိမ္းယုိင္ဖို႔ ရခိုင္စိတ္ဓါတ္
ယတိျပတ္ႏွင့္ ေက်ာ္ျဖတ္ခကတ္
အနာဂါတ္ဘ၀ လွပဖို႔တြက္
အသက္၀ိညာဥ္ ရွင္သန္နီ --။
နီ၏ခက္ထန္ မုန္တိုင္းဒါဏ္ကို
အံတုဖက္ၿပိဳင္ ေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္
ရခိုင္စိတ္ဓါတ္ မြန္အျမတ္ကို
ေစာင့္ၾကပ္ထိန္းသိမ္းကတ္ပါ င႐ို႕
ရခိုင္သား႐ို႕ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ --။
(စစ္ေတြ ခိုင္သာမိုး)
ေမလတ္ျဖဴ (ႏွင့္) ခ်ီသမင္
ေမလတ္ျဖဴ (ႏွင့္) ခ်ီသမင္
==================
အခါတပါးတြင္ ေတာ္ၿမိဳင္ႀကီးတခုအတြင္း၌ ခ်ီသမင္တေကာင္ႏွင့္ က်ီးကန္းငွက္တေကာင္သည္ အဆြီခင္ပြန္းျဖစ္လွ်က္နီ၏။ ေတာအုပ္ႀကီးႏွင့္မနီးမ၀ီးေသာ ေက်ာက္ထရံႀကီးအခုအတြင္းတြင္ ဂူေခါင္းေဖာက္လွ်က္ ခဲ၀ါအိုႀကီးတေကာင္လည္းဟိ၏။ ထိုခဲ၀ါအိုႀကီးသည္ ခ်ီသမင္ငယ္ႏွင့္ က်ီးကန္းငွက္ မိတ္ဆြီျဖစ္လွ်က္ဟိသည္ကို မနာလို ၀န္တိုျဖစ္လွ်က္ဟိ၏။ တနိေသာအခါ ေတာင္ေၾကာင္းေမွ်ာင္လွ်က္ ေခ်ာင္းကမ္းနဖူး တလင္းျပင္၌ ခ်ီသမင္ငယ္သည္ အစာရွာစားလွ်က္ဟိစဥ္ ခဲ၀ါအိုႀကီးလာလွ်က္ေျပာသည္မွာ အသင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ၿခီေလးေခ်ာင္းသတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ပါသည္။ မိတ္ဆြီဖဲြ႕လွ်င္ အသင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္သာလွ်င္ မိတ္ဆြီျဖစ္သင့္သည္။ ထိုက်ီးကန္းမွာမူကား ၿခီႏွစ္ေခ်ာင္းသတၱ၀ါရာျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အဆြီခင္ပြန္းမဖဲြ႕သင့္ပါဟုဆို၏။ အကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္မိတ္ဆြီျဖစ္လွ်င္မူကား အသင္ခ်ီသမင္မွာ ႏုႏုဖ်ားဖ်ားစပါးေကာက္ယင္မ်ားကို ၀စြာ စားရလိမ့္မည္မခၽြတ္ျဖစ္သည္ဟုဆို၏။ ခ်ီသမင္ငယ္လည္း ခဲ၀ါအိုႀကီးစကားကိုယံုမွားလွ်က္ လိုက္သည္တြင္ လယ္ကြင္ျပင္၌ အသင့္ေထာင္ထားေသာ ညႊတ္ကြင္းတြင္မိလီ၏။ ထိုအခါ ခ်ီသမင္ငယ္မွာ ခဲ၀ါအိုႀကီးအား ကူပါကယ္ပါေျပာလီ၏။ ခဲ၀ါအိုႀကီးေျပာသည္မွာ အကၽြႏ္ုပ္သည္ အမဲသားမစားေသာ ဟိႏၵဴ ျဗဟၼာႀကီးျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အသင့္လိုင္ဖင္းတြင္ ခ်ိဳင္ေႏွာင္ထားေသာ ႏြားသရီႀကိဳးကို ကိုက္ျဖတ္၍မရႏိုင္ပါဟုဆို၏။ ထိုအခါ ၿပိဳင္းပင္ႀကီးေဘာင္းဖ်ားထက္၌နားလွ်က္ဟိေသာ က်ီးကန္းငွက္က အဆြီခ်ီသမင္ ဖီးဒုကၡေရာက္လွ်က္ဟိသည္ကို တြိျမင္ေသာအခါ လွ်င္စြာ ပ်ံ၍လာလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္အားေျပာသည္မွာ ခင္ပြန္ုးမိတ္ဆြီ ခ်ီသမင္ငယ္ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမျဖစ္ပါႏွင့္။ အကၽြႏ္ုပ္ဟိပါသည္။ ဦးစြာ ယင္ရဲမႏွင့္ မိတ္ဆြီဖဲြ႕ပါဟုဆို၏။ ထိုအခါ ယင္ရဲမလည္း လွ်င္စြာပ်ံ၍လာလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္၏ဦးေခါင္း၊ ႏွာေခါင္း၊ မ်က္စိနားတ၀ိုက္တြင္ ျဖဴစြာဥလီသည္တည္း။ က်ီးကန္းငွက္လည္း ယင္ရဲဥကို ႏႈတ္သီးေတာက္ဟန္ျပဳလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္လည္း သီကြန္ေဆာင္လွ်က္နီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ေရာက္လာေသာအခါ ခ်ီသမင္ငယ္မွာ သီၿပီဟုထင္သည္ႏွင့္ လိုင္ဖင္းက သားရီႀကိဳးကြင္းကိုခၽြတ္လွ်က္ ေတာစပ္နားသို႔ ႏြယ္ပင္ျဖတ္လွီးရန္ ဒါးတလက္ႏွင့္လားလီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ႀကီး ေတာစပ္နားသို႔ေရာက္ေသာအခါ က်ီးကန္းငွက္က အာအာျမည္သံျပဳေသာ္ ခ်ီသမင္ငယ္သည္ လွ်င္စြာ ထြက္ၿပီးလြတ္ေျမာက္ရလီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ႀကီးျပန္လာေသာအခါ ခ်ီသမင္ငယ္ ထြက္ၿပီးသည္ကိုျမင္သျဖင့္ ဒါးႏွင့္လွမ္းေပါက္ေသာ္ ၿခံဳထဲတြင္ပုန္းနီေသာ ခဲ၀ါအိုႀကီးဦးေခါင္းကို က်မွန္သျဖင့္ သီလီ၏။ ထိုနည္းလွ်င္တမူဟိ ေမလတ္ျဖဴမွာ ဖ်က္သူႏွင့္ရာတြိၿပီး ႏွလံုးႀကီကဲြရလီ၏။
(ရခိုင္ရိုးရာ ပံု၀တၳဳ)
သမင္ရတု (Pitiful Deer)
================
သခင္လူမ်ား ကၽြန္႔စကားကို ရႊီးနားခံ (My fellow friends, please listen to me
ရွိလြန္ခါ ေတာၿမိဳင္ခြီး (Once upon a time, there was a jackal
ခ်ီသမင္သည္ သစ္ပင္ႀကီးေအာက္ကနီလည္း --။ (and a deer under a tree.
ျမင့္ထိပ္ဗြီ ေခါင္ထိပ္ဖ်ား (A crow was crowing on the tree
က်ီးတခုသည္ ေခၚမႈျမည္သံၾကားက (Jackal said Oh my deer,
အခ်စ္ရႊီသမင္ ေညခါခင္ပြန္း ၿမဲစြာမႊမ္းသည္ (It will not be good to be friend
ေကာင္းလြန္းမည္ မထင္လည္း --။ (with the crow.
ၿမီတြင္သာလားရလွ်င္ ကိုႏွင့္ငါလွ်င္ (You and me walk on the ground,
ခ်စ္ခင္ရမည္ အဆြီႏွလံုးသြင္းလည္း --။ (So, we should be good friends.
ခြီးလွည့္ပတ္ဆိုရတ္မွာ ေကာင္းေယာင္ထင္၍ (The deer believed in the deceiving words
သမင္လိုက္လီရာလည္း --။ (of the jackal.
လယ္သည္စပါး ပန္းႏုဖ်ားသည္ (If you come with me,
ယခု စားမည္မွတ္ေလာ (You can eat good fruits and vegetables
လိုတိုင္း၀မ္း၀ စားရမည္ မခၽြတ္လည္း --။ (at your will.
ခြီးလွည့္ပတ္ဆိုရတ္မွာ (The deer believed in the jackal
ေကာင္းေယာင္ထင္၍ သမင္ထြက္စားျပန္လည္း --။ (And went to eat the vegetables in the field.
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (Soon, the farmer set up a trap on the way.
ၿပီးခုန္ပင္ လာတုံလတ္
သရီေက်ာ့ကြင္း
ေထာင္လွ်က္ လမ္းတြင္ထားလည္း --။
ခါတပါးသည္ လားခီမိ (And the deer had fallen on the trap.
သရီေက်ာ့ကြင္း (The rope was tangling on its neck.
လိုင္၀ယ္ လွ်င္ေဆာၿငိလည္း --။
မခ်ိရုန္းရင္းဆာ (Oh, my dear friend, Jackal
အဆီြလွ်င္ ေတာၿမိဳင္ခြီး( Come and help me and save my life.
သီမည္ဖီးကို
လွ်င္ေဆာ ကယ္တင္ပါလွည့္ --။
ဒြန္းစႏၵာဟိႏၵဴမ်ိဳး (The jackal said I am a Brahman and I cannot bite the leather of
ႏြားသရီကို မကိုက္ပါဖူးေတာ့လည္း --။ (the cow.
မခ်ိပူျပင္းစြ (Sooner, the crow came and said don’t be afraid
အဆြီလွ်င္ ေနာင္က်ီးကန္း
ေညခါခင္ပြန္း ၿမဲစြာမႊမ္းသည္
က်ီးကန္းေရာက္ပါလတ္တည္း --။
အဆြီလွ်င္ ေနာက္က်ီးကန္း (Please get help from the flies. Then, the flies
ယင္မရဲကို ၿမဲစြာခင္ပြန္းမႊမ္း၍ (came around and laid eggs on the face of the deer.
မ်က္စိရစ္၀န္းလည္
ယင္မလာ၍
ျဖဴစြာ ဥလာသည္တည္း --။
အဆြီလွ်င္ ေနာက္က်ီးကန္း (The crow pretended eating the flies’ eggs.
ဦးေခါင္းၿမီတြင္
ႏႈတ္သြီးေတာက္ဟန္ျပဳ၍
ထိုခဏ လယ္သခင္ (Then, the farmer thought the deer was dead
ၿပီးခုန္ပင္ လာတံုလတ္(And pulled out the rope out of the deer’s neck.
သရီႀကိဳးသည္
လိုင္၀ယ္ လွ်င္ေဆာခၽြတ္လည္း --။
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (The farmer went into the jungle,
ႀကံလတ္လွ်င္ ေစာခါ ၿခံဳထဲ၀င္၍ (to get the vines
ႏြယ္ပင္ျဖတ္လွီးျငားလည္း --။ (to tie the legs of the deer.
အာအာသည္ က်ဴးျမည္လတ္ (Then, the crow made a sound,
ခ်ီသမင္သည္ (And the deer had run away and escaped.
ျဖဳန္းျဖဳန္းၿပီးသည္ျဖစ္လည္း --။
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (When the farmer saw the deer escaped,
လက္တြင္ ဒါးႏွင့္ပစ္ (he was so upset
ၿခံဳထဲရႊက္ ပုန္း၍နီ (And threw the sword against the deer.
ၿမိဳင္ခြီးေခါင္းတြင္ (But it went astray
မွန္လွ်င္ သီခီၿပီလည္း --။ (And hit the jackal’s head and jackal was dead.
ဤနည္းလွ်င္ မံုတရွိ (The same way,
ေမလတ္ျဖဴမွာ (My dear girl has untrue lover.
ဖ်က္သူႏွင့္ရာ တြိလည္း --။
မခ်ိသည္ လြန္ေယာင္သဲ (She is now broken-hearted and crying,
ေမခ်စ္ အပူ၀င္သည္ (the same as the deer does.
သမင္ပမာ နည္းတည့္လည္း --။
မကိုက္ပါဖူး = မကိုက္ဖူးပါ
မံုတရွိ = ထိုနည္းဥပမာႏွင့္ အတူတူ အရွိရွိ ၊ ထိုနည္းတူစြာ
လြန္ေယာင္သဲ = အလြန္ အသဲအသန္၊ လြန္စြာ အသဲအသန္ျဖစ္သည္။
ထရိပူရကရေသာ ရွိေဟာင္းရခိုင္ဂႏၱ၀င္ကဗ်ာတပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ အလယ္တန္းသင္႐ိုးညြန္းတန္း၌ ျပဌာန္းသင့္သည္။ ကိုယ္ေတာ္ပညာစာရ ေကာင္းမႈျပဳပါသည္။
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
==================
အခါတပါးတြင္ ေတာ္ၿမိဳင္ႀကီးတခုအတြင္း၌ ခ်ီသမင္တေကာင္ႏွင့္ က်ီးကန္းငွက္တေကာင္သည္ အဆြီခင္ပြန္းျဖစ္လွ်က္နီ၏။ ေတာအုပ္ႀကီးႏွင့္မနီးမ၀ီးေသာ ေက်ာက္ထရံႀကီးအခုအတြင္းတြင္ ဂူေခါင္းေဖာက္လွ်က္ ခဲ၀ါအိုႀကီးတေကာင္လည္းဟိ၏။ ထိုခဲ၀ါအိုႀကီးသည္ ခ်ီသမင္ငယ္ႏွင့္ က်ီးကန္းငွက္ မိတ္ဆြီျဖစ္လွ်က္ဟိသည္ကို မနာလို ၀န္တိုျဖစ္လွ်က္ဟိ၏။ တနိေသာအခါ ေတာင္ေၾကာင္းေမွ်ာင္လွ်က္ ေခ်ာင္းကမ္းနဖူး တလင္းျပင္၌ ခ်ီသမင္ငယ္သည္ အစာရွာစားလွ်က္ဟိစဥ္ ခဲ၀ါအိုႀကီးလာလွ်က္ေျပာသည္မွာ အသင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္သည္ ၿခီေလးေခ်ာင္းသတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ပါသည္။ မိတ္ဆြီဖဲြ႕လွ်င္ အသင္ႏွင့္ အကၽြႏ္ုပ္သာလွ်င္ မိတ္ဆြီျဖစ္သင့္သည္။ ထိုက်ီးကန္းမွာမူကား ၿခီႏွစ္ေခ်ာင္းသတၱ၀ါရာျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အဆြီခင္ပြန္းမဖဲြ႕သင့္ပါဟုဆို၏။ အကၽြႏ္ုပ္ႏွင့္မိတ္ဆြီျဖစ္လွ်င္မူကား အသင္ခ်ီသမင္မွာ ႏုႏုဖ်ားဖ်ားစပါးေကာက္ယင္မ်ားကို ၀စြာ စားရလိမ့္မည္မခၽြတ္ျဖစ္သည္ဟုဆို၏။ ခ်ီသမင္ငယ္လည္း ခဲ၀ါအိုႀကီးစကားကိုယံုမွားလွ်က္ လိုက္သည္တြင္ လယ္ကြင္ျပင္၌ အသင့္ေထာင္ထားေသာ ညႊတ္ကြင္းတြင္မိလီ၏။ ထိုအခါ ခ်ီသမင္ငယ္မွာ ခဲ၀ါအိုႀကီးအား ကူပါကယ္ပါေျပာလီ၏။ ခဲ၀ါအိုႀကီးေျပာသည္မွာ အကၽြႏ္ုပ္သည္ အမဲသားမစားေသာ ဟိႏၵဴ ျဗဟၼာႀကီးျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အသင့္လိုင္ဖင္းတြင္ ခ်ိဳင္ေႏွာင္ထားေသာ ႏြားသရီႀကိဳးကို ကိုက္ျဖတ္၍မရႏိုင္ပါဟုဆို၏။ ထိုအခါ ၿပိဳင္းပင္ႀကီးေဘာင္းဖ်ားထက္၌နားလွ်က္ဟိေသာ က်ီးကန္းငွက္က အဆြီခ်ီသမင္ ဖီးဒုကၡေရာက္လွ်က္ဟိသည္ကို တြိျမင္ေသာအခါ လွ်င္စြာ ပ်ံ၍လာလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္အားေျပာသည္မွာ ခင္ပြန္ုးမိတ္ဆြီ ခ်ီသမင္ငယ္ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းမျဖစ္ပါႏွင့္။ အကၽြႏ္ုပ္ဟိပါသည္။ ဦးစြာ ယင္ရဲမႏွင့္ မိတ္ဆြီဖဲြ႕ပါဟုဆို၏။ ထိုအခါ ယင္ရဲမလည္း လွ်င္စြာပ်ံ၍လာလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္၏ဦးေခါင္း၊ ႏွာေခါင္း၊ မ်က္စိနားတ၀ိုက္တြင္ ျဖဴစြာဥလီသည္တည္း။ က်ီးကန္းငွက္လည္း ယင္ရဲဥကို ႏႈတ္သီးေတာက္ဟန္ျပဳလွ်က္ ခ်ီသမင္ငယ္လည္း သီကြန္ေဆာင္လွ်က္နီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ေရာက္လာေသာအခါ ခ်ီသမင္ငယ္မွာ သီၿပီဟုထင္သည္ႏွင့္ လိုင္ဖင္းက သားရီႀကိဳးကြင္းကိုခၽြတ္လွ်က္ ေတာစပ္နားသို႔ ႏြယ္ပင္ျဖတ္လွီးရန္ ဒါးတလက္ႏွင့္လားလီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ႀကီး ေတာစပ္နားသို႔ေရာက္ေသာအခါ က်ီးကန္းငွက္က အာအာျမည္သံျပဳေသာ္ ခ်ီသမင္ငယ္သည္ လွ်င္စြာ ထြက္ၿပီးလြတ္ေျမာက္ရလီ၏။ ယာသွ်င္သခင္ႀကီးျပန္လာေသာအခါ ခ်ီသမင္ငယ္ ထြက္ၿပီးသည္ကိုျမင္သျဖင့္ ဒါးႏွင့္လွမ္းေပါက္ေသာ္ ၿခံဳထဲတြင္ပုန္းနီေသာ ခဲ၀ါအိုႀကီးဦးေခါင္းကို က်မွန္သျဖင့္ သီလီ၏။ ထိုနည္းလွ်င္တမူဟိ ေမလတ္ျဖဴမွာ ဖ်က္သူႏွင့္ရာတြိၿပီး ႏွလံုးႀကီကဲြရလီ၏။
(ရခိုင္ရိုးရာ ပံု၀တၳဳ)
သမင္ရတု (Pitiful Deer)
================
သခင္လူမ်ား ကၽြန္႔စကားကို ရႊီးနားခံ (My fellow friends, please listen to me
ရွိလြန္ခါ ေတာၿမိဳင္ခြီး (Once upon a time, there was a jackal
ခ်ီသမင္သည္ သစ္ပင္ႀကီးေအာက္ကနီလည္း --။ (and a deer under a tree.
ျမင့္ထိပ္ဗြီ ေခါင္ထိပ္ဖ်ား (A crow was crowing on the tree
က်ီးတခုသည္ ေခၚမႈျမည္သံၾကားက (Jackal said Oh my deer,
အခ်စ္ရႊီသမင္ ေညခါခင္ပြန္း ၿမဲစြာမႊမ္းသည္ (It will not be good to be friend
ေကာင္းလြန္းမည္ မထင္လည္း --။ (with the crow.
ၿမီတြင္သာလားရလွ်င္ ကိုႏွင့္ငါလွ်င္ (You and me walk on the ground,
ခ်စ္ခင္ရမည္ အဆြီႏွလံုးသြင္းလည္း --။ (So, we should be good friends.
ခြီးလွည့္ပတ္ဆိုရတ္မွာ ေကာင္းေယာင္ထင္၍ (The deer believed in the deceiving words
သမင္လိုက္လီရာလည္း --။ (of the jackal.
လယ္သည္စပါး ပန္းႏုဖ်ားသည္ (If you come with me,
ယခု စားမည္မွတ္ေလာ (You can eat good fruits and vegetables
လိုတိုင္း၀မ္း၀ စားရမည္ မခၽြတ္လည္း --။ (at your will.
ခြီးလွည့္ပတ္ဆိုရတ္မွာ (The deer believed in the jackal
ေကာင္းေယာင္ထင္၍ သမင္ထြက္စားျပန္လည္း --။ (And went to eat the vegetables in the field.
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (Soon, the farmer set up a trap on the way.
ၿပီးခုန္ပင္ လာတုံလတ္
သရီေက်ာ့ကြင္း
ေထာင္လွ်က္ လမ္းတြင္ထားလည္း --။
ခါတပါးသည္ လားခီမိ (And the deer had fallen on the trap.
သရီေက်ာ့ကြင္း (The rope was tangling on its neck.
လိုင္၀ယ္ လွ်င္ေဆာၿငိလည္း --။
မခ်ိရုန္းရင္းဆာ (Oh, my dear friend, Jackal
အဆီြလွ်င္ ေတာၿမိဳင္ခြီး( Come and help me and save my life.
သီမည္ဖီးကို
လွ်င္ေဆာ ကယ္တင္ပါလွည့္ --။
ဒြန္းစႏၵာဟိႏၵဴမ်ိဳး (The jackal said I am a Brahman and I cannot bite the leather of
ႏြားသရီကို မကိုက္ပါဖူးေတာ့လည္း --။ (the cow.
မခ်ိပူျပင္းစြ (Sooner, the crow came and said don’t be afraid
အဆြီလွ်င္ ေနာင္က်ီးကန္း
ေညခါခင္ပြန္း ၿမဲစြာမႊမ္းသည္
က်ီးကန္းေရာက္ပါလတ္တည္း --။
အဆြီလွ်င္ ေနာက္က်ီးကန္း (Please get help from the flies. Then, the flies
ယင္မရဲကို ၿမဲစြာခင္ပြန္းမႊမ္း၍ (came around and laid eggs on the face of the deer.
မ်က္စိရစ္၀န္းလည္
ယင္မလာ၍
ျဖဴစြာ ဥလာသည္တည္း --။
အဆြီလွ်င္ ေနာက္က်ီးကန္း (The crow pretended eating the flies’ eggs.
ဦးေခါင္းၿမီတြင္
ႏႈတ္သြီးေတာက္ဟန္ျပဳ၍
ထိုခဏ လယ္သခင္ (Then, the farmer thought the deer was dead
ၿပီးခုန္ပင္ လာတံုလတ္(And pulled out the rope out of the deer’s neck.
သရီႀကိဳးသည္
လိုင္၀ယ္ လွ်င္ေဆာခၽြတ္လည္း --။
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (The farmer went into the jungle,
ႀကံလတ္လွ်င္ ေစာခါ ၿခံဳထဲ၀င္၍ (to get the vines
ႏြယ္ပင္ျဖတ္လွီးျငားလည္း --။ (to tie the legs of the deer.
အာအာသည္ က်ဴးျမည္လတ္ (Then, the crow made a sound,
ခ်ီသမင္သည္ (And the deer had run away and escaped.
ျဖဳန္းျဖဳန္းၿပီးသည္ျဖစ္လည္း --။
ထိုေယာက္်ားလယ္သခင္ (When the farmer saw the deer escaped,
လက္တြင္ ဒါးႏွင့္ပစ္ (he was so upset
ၿခံဳထဲရႊက္ ပုန္း၍နီ (And threw the sword against the deer.
ၿမိဳင္ခြီးေခါင္းတြင္ (But it went astray
မွန္လွ်င္ သီခီၿပီလည္း --။ (And hit the jackal’s head and jackal was dead.
ဤနည္းလွ်င္ မံုတရွိ (The same way,
ေမလတ္ျဖဴမွာ (My dear girl has untrue lover.
ဖ်က္သူႏွင့္ရာ တြိလည္း --။
မခ်ိသည္ လြန္ေယာင္သဲ (She is now broken-hearted and crying,
ေမခ်စ္ အပူ၀င္သည္ (the same as the deer does.
သမင္ပမာ နည္းတည့္လည္း --။
မကိုက္ပါဖူး = မကိုက္ဖူးပါ
မံုတရွိ = ထိုနည္းဥပမာႏွင့္ အတူတူ အရွိရွိ ၊ ထိုနည္းတူစြာ
လြန္ေယာင္သဲ = အလြန္ အသဲအသန္၊ လြန္စြာ အသဲအသန္ျဖစ္သည္။
ထရိပူရကရေသာ ရွိေဟာင္းရခိုင္ဂႏၱ၀င္ကဗ်ာတပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ အလယ္တန္းသင္႐ိုးညြန္းတန္း၌ ျပဌာန္းသင့္သည္။ ကိုယ္ေတာ္ပညာစာရ ေကာင္းမႈျပဳပါသည္။
(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)
နီဆယ္စင္းသို႔ လင္းပါစီ
နီဆယ္စင္းသို႔ လင္းပါစီ
============
အခက္အခဲ
ဂယက္၀ဲက ႐ုန္းထလႈပ္လွ်ား
ႀကိဳးစားပါလား ရခိုင္သား --။
ငိုက္၍မနီ
စာပီသုတ အ၀၀ကို
စိငွေသခ်ာ
ေလ့လာပါလား ရခိုင္သား --။
ေတာင္ပိုင္းေျမာက္ပိုင္း
အေတြး႐ိုင္း႐ို႕ ထိုင္းမႈိင္းနီစြာ
အတိတ္ၿမီမွာ
က်န္ခပါဗ်ာ --။
စုစည္းမႈမ်ား
ညီညြတ္အားျဖင့္ လႈပ္လွ်ားထႂကြ
ကမၻာ့အလယ္ ရခိုင္ျပည္မွာ
နီဆယ္စင္းသို႔
ထိန္လင္းပါလား ၀င္းပါလား ---။ ။
(စစ္ေတြ ခိုင္သာမိုး)
============
အခက္အခဲ
ဂယက္၀ဲက ႐ုန္းထလႈပ္လွ်ား
ႀကိဳးစားပါလား ရခိုင္သား --။
ငိုက္၍မနီ
စာပီသုတ အ၀၀ကို
စိငွေသခ်ာ
ေလ့လာပါလား ရခိုင္သား --။
ေတာင္ပိုင္းေျမာက္ပိုင္း
အေတြး႐ိုင္း႐ို႕ ထိုင္းမႈိင္းနီစြာ
အတိတ္ၿမီမွာ
က်န္ခပါဗ်ာ --။
စုစည္းမႈမ်ား
ညီညြတ္အားျဖင့္ လႈပ္လွ်ားထႂကြ
ကမၻာ့အလယ္ ရခိုင္ျပည္မွာ
နီဆယ္စင္းသို႔
ထိန္လင္းပါလား ၀င္းပါလား ---။ ။
(စစ္ေတြ ခိုင္သာမိုး)
လြမ္းရေရ ေမာင္
လြမ္းရေရ ေမာင္
=========
အေဆာင္ရွိလမ္း
ဂီတာထမ္းလုိ႔ ေမွာင္ရိပ္သန္းေက
အလြမ္းသယ္ဖို႔
ေမာင္ လာနီက် --။
ေမွာင္မဲတိတ္ဆိတ္ လရိပ္ေအာက္မွာ
သာယာၿငိမ့္ေညာင္း ေတးေပါင္းမ်ားစြာ
ၾကင္နာဖြင့္ဟ
ေမာင္ ဆိုနီက် --။
ဇာကလာလို႔ ဇာမွာနီမွန္း
ခန္႔မွန္းမလြယ္ ေတးဧည့္သည္ကို
နိစဥ္ညမ်ား တြိဖန္မ်ားလို႔
သနားယိုဖိတ္ မသိစိတ္နန္႔
တိတ္တိတ္ၾကည္ႏူး တြယ္တာဖူးေရ --။
တြယ္တာဖူးသူ တဦးတေယာက္
ေမာင္ မေရာက္ေက
ရင္၀ယ္တမ်ိဳး ညႇိဳးညႇိဳးခြီခြီ
နီလို႔မရ တသသနန္႔
ညတိေျခာက္သြိလြန္းလွေရ --။
လမ္းေဘးကာရန္ ဂီတာသံတိ
အေမွာင္ယံၾကား ထပ္လို႔ၾကားခ်င္
နားေထာင္ခ်င္လည္း ေမာင္ကားမလာ
ရက္တိၾကာေယာင္
ပုန္းေယွာင္ထြက္ၿပီးလားခဗ်ာယ္ --။
သူမလာမွန္းသိလည္း
အေဆာင္နားတ၀ိုက္ လူရိပ္တြိေက
ေမာင္ လာဗ်ာယ္လား ထင္ေယာင္မွားခ
စိတၱဇၿခီရာ ေ၀ဒနာနန္႔
ႏြမ္းညအေမွာင္ အေဆာင္ၿငိမ္သက္
အိပ္ရာထက္မွာ စိတ္လက္မလန္း
ေမာင့္ကိုလြမ္းလို႔
အကၽြန္႔ရင္တိကၽြမ္းရဗ်ာယ္ --။ ။
သဇင္ညိဳ (တန္းလဲႊေခ်ာင္း)
=========
အေဆာင္ရွိလမ္း
ဂီတာထမ္းလုိ႔ ေမွာင္ရိပ္သန္းေက
အလြမ္းသယ္ဖို႔
ေမာင္ လာနီက် --။
ေမွာင္မဲတိတ္ဆိတ္ လရိပ္ေအာက္မွာ
သာယာၿငိမ့္ေညာင္း ေတးေပါင္းမ်ားစြာ
ၾကင္နာဖြင့္ဟ
ေမာင္ ဆိုနီက် --။
ဇာကလာလို႔ ဇာမွာနီမွန္း
ခန္႔မွန္းမလြယ္ ေတးဧည့္သည္ကို
နိစဥ္ညမ်ား တြိဖန္မ်ားလို႔
သနားယိုဖိတ္ မသိစိတ္နန္႔
တိတ္တိတ္ၾကည္ႏူး တြယ္တာဖူးေရ --။
တြယ္တာဖူးသူ တဦးတေယာက္
ေမာင္ မေရာက္ေက
ရင္၀ယ္တမ်ိဳး ညႇိဳးညႇိဳးခြီခြီ
နီလို႔မရ တသသနန္႔
ညတိေျခာက္သြိလြန္းလွေရ --။
လမ္းေဘးကာရန္ ဂီတာသံတိ
အေမွာင္ယံၾကား ထပ္လို႔ၾကားခ်င္
နားေထာင္ခ်င္လည္း ေမာင္ကားမလာ
ရက္တိၾကာေယာင္
ပုန္းေယွာင္ထြက္ၿပီးလားခဗ်ာယ္ --။
သူမလာမွန္းသိလည္း
အေဆာင္နားတ၀ိုက္ လူရိပ္တြိေက
ေမာင္ လာဗ်ာယ္လား ထင္ေယာင္မွားခ
စိတၱဇၿခီရာ ေ၀ဒနာနန္႔
ႏြမ္းညအေမွာင္ အေဆာင္ၿငိမ္သက္
အိပ္ရာထက္မွာ စိတ္လက္မလန္း
ေမာင့္ကိုလြမ္းလို႔
အကၽြန္႔ရင္တိကၽြမ္းရဗ်ာယ္ --။ ။
သဇင္ညိဳ (တန္းလဲႊေခ်ာင္း)
Sunday, March 29, 2015
အို လြတ္လပ္ျခင္းေခ်
အို လြတ္လပ္ျခင္းေခ်
===============
မျမင္ခ်င္အဆံုး
လမ္းေၾကာင္းတိုင္းမွာ တိြေရ
အရက္ေႀကာ္ျငာဆိုင္းဘုတ္တိပိုင္
ခ်စ္လီညီလီစည္းလံုးလီဆိုေရစကားက
အပ္ေၾကာင္ထပ္လားလို႔ ... လား
အပ္ေပါက္ရာပါသည့္
ကုန္ဝယ္ေျပစာျဖတ္ပိုင္းစာအုပ္ပိုင္
ဆုတ္ျဖဲရလြယ္လားစြာလား
စုတ္ျပဲ ကဲြၿပဲ နီကတ္ပံုတိက
ျမင္လို႔ပင္မေကာင္း
ျပန္ျခဳပ္ရခက္ေတဖနပ္ဆိုးပိုင္
အံုျပတ္လန္နီယင္႔ ...။
လြတ္လပ္ျခင္းဆိုစြာေခ် တခ်က္
ျမည္းၾကည့္ခြင္႔ရခဖို႔က ....။
လြတ္လပ္ခ်င္ပါေရဆိုေရ
သန္းၾကည့္ေက ရီြလို႔က်ေရ
ေဒႏွစ္ေယာက္တပိုင္းၾကားမွာေတာင္
ထိုတစု ေဒတစုနန္႔
လမ္းမထက္က ခခ်ီးပံုတိပိုင္
ျဖစ္နီကတ္ပံုနန္႔
အေခ်ခါက ေျပာကတ္ေတစကားပိုင္
လမုန္႔သီးပဲြခါေတာင္ ျမည္းခြင့္ရလီဖို႔လားဂု ---။ ။
(လွဦးျဖဴ )
===============
မျမင္ခ်င္အဆံုး
လမ္းေၾကာင္းတိုင္းမွာ တိြေရ
အရက္ေႀကာ္ျငာဆိုင္းဘုတ္တိပိုင္
ခ်စ္လီညီလီစည္းလံုးလီဆိုေရစကားက
အပ္ေၾကာင္ထပ္လားလို႔ ... လား
အပ္ေပါက္ရာပါသည့္
ကုန္ဝယ္ေျပစာျဖတ္ပိုင္းစာအုပ္ပိုင္
ဆုတ္ျဖဲရလြယ္လားစြာလား
စုတ္ျပဲ ကဲြၿပဲ နီကတ္ပံုတိက
ျမင္လို႔ပင္မေကာင္း
ျပန္ျခဳပ္ရခက္ေတဖနပ္ဆိုးပိုင္
အံုျပတ္လန္နီယင္႔ ...။
လြတ္လပ္ျခင္းဆိုစြာေခ် တခ်က္
ျမည္းၾကည့္ခြင္႔ရခဖို႔က ....။
လြတ္လပ္ခ်င္ပါေရဆိုေရ
သန္းၾကည့္ေက ရီြလို႔က်ေရ
ေဒႏွစ္ေယာက္တပိုင္းၾကားမွာေတာင္
ထိုတစု ေဒတစုနန္႔
လမ္းမထက္က ခခ်ီးပံုတိပိုင္
ျဖစ္နီကတ္ပံုနန္႔
အေခ်ခါက ေျပာကတ္ေတစကားပိုင္
လမုန္႔သီးပဲြခါေတာင္ ျမည္းခြင့္ရလီဖို႔လားဂု ---။ ။
(လွဦးျဖဴ )
Subscribe to:
Posts (Atom)