ရခိုင္ပန္း၀ွက္စကားထာမ်ား (၁)

ရခိုင္ပန္း၀ွက္စကားထာမ်ား (၁)
--------------------------------
ပန္းဝွက္တမ္း အမီး (ႏွင့္) အေျဖ

၁) ၾကက္ဖနီနီ၊ သားတ႐ီြ။ (ဘုန္းၾကီး)
၂) ငါ့ႏြားၾကံစံု၊ ျပည္ကိုၿမံဳ၊ အစာကုန္ခါ၊ ျပန္လို႔လာ။ (မီးပံုး၊ မီးပံုးပ်ံ)
၃) ဆင္မတရာ၊ ရီေသာက္လာ၊ ၿခီရာလည္းေပ်ာက္၊ ရီလည္းေနာက္။ (ဆန္ဆီးရည္)
၄) ကန္၊ ကန္ထက္က ႃပြန္၊ ႃပြန္ထက္ပတၱၿမား၊ ပတၱျမားထက္က ပံုးဆိုးႀကီး၊ ပံုးဆိုးႀကီးထဲက က်ား။ (ပါးစ၊ ႏွေခါင္း၊ မ်က္စိ၊ ဆံပင္၊ သန္း)
၅) အကိုင္းကိုေလွ်ာက္ ေမ်ာက္လည္းမဟုတ္၊ ပတ္ပတ္ႃခြီ ၿမီလည္းမဟုတ္္၊ စပါးကိုစား ႏြားလည္းမဟုတ္။ (ျခာေခ်၊ ႏြားလံႀကိဳး၊ တန္းစြယ္)
၆) အထပ္အထပ္ ၾကာကလပ္၊ အပြင့္မတူ ပန္းၾကာျဖဴ။ (စာအုပ္)
၇) ဘဒၵကမၻာ လူ႔ျပည္႐ြာမွာ၊ ပြင့္ၿပီးပါယင့္ ၾကာ (၄) ပြင့္။ (ဘုရားေလးဆူ)
၈) ေပါင္ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ခါးမွာတင္၊ မဝင္လည္းထိုး ဝင္လည္းထိုး။ (မွ်ဳိင္ထိုးသည္။ ရင္းတားထိုးသည္။)
၉) ေတာင္ယာသခြါး ႐ြက္ဖားဖား၊ ဟင္းခ်က္စားဖို႔ ေကာင္းယင့္လား။ (အပ်ဳိမေခ် တေယာက္လမ္းမွာလား ရည္းစားစကားေျပာဖို႔ ေကာင္းေရလား။)
၁၀) အသီးတရာ အညွာတခု။ (ရီအံုးသီးခိုင္)
၁၁) ေက်ာက္ဖ်ာႀကီးေအာက္ မႈိႀကီးေပါက္၊ ေအာက္ကဖလာ မႏႈတ္သာ။ (လွ်ာ)
၁၂) ကသစ္ပင္ တက္ခ်င္ေရနန္႔ စူးေရနန္႔။ (ထိုအပ်ဳိကို လိုခ်င္ေရနန္႔ ႐ွက္ေတနန္႔။)
၁၃) ၾကက္လည္းမတြန္ လူလည္းမႏိုး၊ လူ႔ျပည္ကၽြန္းမွာ ႐ြာတမ်ဳိး။ (သင္းခ်ိဳင္း)
၁၅) အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္း ဒိုင္းတခ်ပ္။ (စံဂိုး)
၁၆) ငါ့ႏြားငေျပာက္ ရီမေသာက္။ (ေတာက္တဲ)
၁၇) ဘီလူးလိုင္တို၊ လူကိုမ်ဳိ။ (အင္းက်ီ)
၁၈) အျပင္ကခ်ေခ်ာ၊ အထဲမွာ ေက်ာက္စရစ္ေကေတာ။ (ေဂၚယံသီး၊ ကယိုင္သီး)
၁၉) အၿခီ (၈) ေခ်ာင္း၊ အေဂါင္းမပါ၊ သန္ညွပ္ႀကီးကို ထမ္းလို႔လာ။ (ကဏန္း)
၂၀) သံတြဲက မီးေလာင္၊ မာန္ေအာင္က မီးခိုးထြက္။ (ပန္းတူ)
၂၁) အဖကေတာင္႐ိုးသား၊ အမိကၿမီ႐ိုးသား၊ ေပါက္ေတသားမွာ စ်ာန္နန္႔လား။ (ပန္းတူ၊ ဆီး၊ မီးခိုး)
၂၂) အပတ္ကိုလွန္၊ အမီြးကိုႏႈတ္၊ အစိကိုစား၊ အ႐ိုးကိုပစ္။ (ေမာက္ကာဖူး၊ ေျပာင္းဖူး)
၂၃) ႐ွိမွာလည္းမနီ ေနာက္ကလည္းမလိုက္၊ ေဘးမာေမွ်ာင္ ဇိမ္နန္႔လိုက္။ (လြယ္အိတ္)
၂၄) မတိုမ႐ွည္တမိတ္ေလာက္၊ အနားပတ္လည္ အမီႊးေပါက္။ (ႏြားနား႐ြက္)
၂၅) မင္းသားေမာင္ျဖဴ ထြက္ေတာ္မူ၊ ရန္သူငါးေယာက္ ဖမ္းဖို႔ေရာက္။ (ႏွပ္ညွိပ္သည္။)
၂၆) ငါ့ႏြားတေကာင္ ဗို႔တေထာင္။ (ျဂင့္ခါးသီး)
၂၇) ငွက္ဝါေခ် ၿမီမွာဥ။ (နႏႊင္း)
၂၈) အၿခီဝါဝါ လွသႏၱာ၊ အလွမ်ဳိးစံု ေဂါင္းၿမီးၿခံဳ၊ နာရီသိတတ္ ေယာက်္ားျမတ္။ (ၾကက္ဖ)
၂၉) မန္းက်ည္းပင္ပ်ဳိ မထြက္လို၊ ရီတခ်က္ေလာင္းလိုက္ပါ။ (ေက်ာင္းကလူပ်ဳိ မထြက္လို၊ စာတခ်က္ကမ္းလိုက္ပါ။)
၃၀) ပ်ံေရခါအေတာင္နန္႔၊ နားေရခါ ႏွသြီးနန္႔။ (မႈတ္စူး)
၃၁) အေခ်ခါ ေဘာင္းဘီဝတ္၊ ႀကီးလာခါ ေဘာင္းဘီခၽြတ္။ (ဝါးတုတ္)
၃၂) ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ၾကက္သြန္ျဖဴ လူမေကာက္။ (ၾကက္ခ်ီး)
၃၃) ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ေလာင္းႀကီးေမွာက္။ (အိမ္ရိပ္)
၃၄) ႏွီးနန္႔လည္းမခ်ဳိင္၊ ႀကိမ္နန္႔လည္းမကြပ္၊ တပင္တိုင္ နန္းျပသာဒ္။ (ဇာတီ)
၃၅) တကြန္တိုင္ ဝါးတဖ်ား။ (မေဖာ္ႏိုင္လူ ငါ့မယား)
၃၆) ပ႐ြက္စိေက တင္ကေကာက္၊ အခ်ိန္အခ်ိန္ ေက်ာင္းကိုေရာက္။ (ပေပါက္၊ ေပါက္ေပါက္)
၃၇) အာကာျပင္မွာ ၾကယ္ေခ်သံုး လံုး႐ုန္းလာေရ၊ ႐ြာသားျပည္သား ၾကည့္ကတ္ေတ။ (နတ္ကသည္။)
၃၈) ႏြားမလားဘဲ ႀကိဳးလားေရ။ (ၿပိန္းစြယ္)
၃၉) မဖြတ္ဘဲျဖဴ မျဖည့္ဘဲျပည့္။ (အုန္းသီး)
၄၀) နတ္သမီးအိမ္တိုင္ ပိုးမေဖာက္ႏိုင္၊ ေဖာက္ႏို္င္္ေသာ္လည္း တေပါက္တည္း။ (အပ္)
၄၁) မ်က္ႏွာမဲႀကီး ငိုလိမ့္မည္၊ ကမၻာ့စည္ႀကီး တီးလိမ့္မည္၊ ေပ်ာက္နီသူလည္း ေပၚလိမ့္မည္၊ သီနီသူလည္း ႐ွင္လိမ့္မည္။(မိုးရိပ္တက္ၿပီးမုိး႐ြာျခင္း၊ မိုးႀကိဳးပစ္ၿခင္း၊ ဖား၊ ျမက္ပင္)
၄၁) အာကာျပင္မွာ ၾကယ္စိေကပၿပိန္႔ လမဟိ။ (ဆန္ခါ)
၄၂) အပင္ထက္က အသီး။ အသီးထက္က အပင္(နႃႏၵာသီး)
၄၃) အၿခီ (၄) ေခ်ာင္းသတၱဝါ ဆီမစားရ မလားပါ။ (ေထြလာ၊ ဂါရီ)
၄၄) ေခ်ာင္းမာနီ၊ ကုန္းမာဥ။ (ၿပင္သာလိပ္)
၄၅) အႏြယ္တရာ ႐ံုလို႔လာ၊ သီးခါတလံုးတည္း။ (လူပ်ဳိေခ်တရာ ႐ြာလည္လာ၊ ရခါတေယာက္တည္း။)
၄၆) ထိုးေရသူေဆာင့္ေၿခာင္၊ ခံေရသူပက္လက္၊ တနားထိုးေက အက်ိထြက္။ (သနပ္ခါးသြီးသည္။)
၄၇) တႏွစ္တခါ ေပၚလို႔လာ၊ ငါရာမင္းေလာင္း ထီးျဖဴေဆာင္း။ (ေတာင္ပုတ္မႈိ)
၄၈) ပင္လယ္ဇီးသီး၊ ဆံုေလာက္ႀကီး၊ အသီးႄကြီက် ႐ွာမရ။ (ပ်ဳိင္ေထာင္အိမ္ႀကီး အဟိတ္ႀကီး သမီးဂုဏ္ျပ လင္မရ)
၄၉) ဘူးလို႔ႄကီြက် ႐ွာမရ။(လီစံုသည္။)
၅၀) ဇာတီပုန္းဆိုး ႐ွိမခိုး။ (ေကာက္ရွိဳးတိုင္)
၅၁) ညိဳညိဳေခ်မွာ ျဖဴျဖဴေခ်ကြက္၊ လံုးလံုးေခ်နန္႔ႏွက္၊ သြီးစက္စက္ထြက္။ (ကြမ္း႐ြက္၊ ထံုး၊ ကြမ္းသီး၊ ကြမ္းရည္)
၅၂) အဖိုးခ်ီးတံုး၊ ျပင္တဆံုး။ (ကမ္းသင္း)
၅၃) အဖိုးမုဆိတ္ၿဖဴ၊ ပန္းတူေသာက္ယင္း၊ အိုင္သို႔ဆင္း။ (စပါးေကာက္ေညွာက္။ စပါးမ်ား ေကာက္ေညွာက္ထြက္လာေသာအခါ လယ္ကြင္းထဲတြင္ စပါးၾကဲခ်ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။)
၅၄) ေတာင္ထက္က မႈိင္းဇလီ လီထလို႔မႄကြီ။ (ဆံပင္)
၅၅) အ၀ီးကလာေက မဲမဲ၊ အိမ္ကိုေရာက္ေက ရဲရဲ။ (ကဏန္း)
၅၆) အ၀ီးကလာေက ရဲရဲ၊ အိမ္ကိုေရာက္ေက မဲမဲ။ (ၿမီအိုး)
၅၇) ဆင္မ၀မ္းေခါင္း ေလာက္ေသာင္း။ (ထမင္းအိုး)
၅၈) မဲမဖင္ နီမယက္။ (မီးႏွင့္ ထမင္းအိုး)
၅၉) အဘာက ေအာက္က၊ သားက အထက္က။ (ပိတကာသီး)
၆၀) ရွင္ခါ ထလန္းကား၊ သီခါေမွာက္ခံု။ (ေလာင္း)
(၆၁) ၾကည့္လီ ၀ီးလီ။ (နားရြက္)
(၆၂) ငါးစရိုင္းေသွ် ၀မ္းပူ၊ အအူမဟိ။ (ရီအိုးခြက္)
(၆၃) ထိုဖက္ေဒဖက္ ေလွာ္တက္နန္႔၊ အလယ္ေဂါင္မွာ ရြက္တိုင္နန္႔။ (ငါးစရိုင့္)
(၆၅) ငါးေယာက္ကခ်ီ၊ သံုးဆယ္ကႀကိတ္၊ ဖ်ာႀကီးနန္႔လိပ္၊ ဂူၾကီးထဲသြင္း။ (ထမင္းစားသည္။)
(၆၆) အမႊီးအေတာင္ စံုေအာင္ေပါက္ယင့္၊ မပ်ံတက္ငွက္ ေက်ာက္က်ပ္ (ေက်ာက္ၾကားမွာညွပ္)။ (သေဘၤာဥ)
(၆၇) သမီးအပ်ိဳ၊ လိုင္တိုတို၊ အမိသတ္လို႔ အဖသတ္လို႔ ငို။ (သံစည္)
(၆၈) အၿခီသွ်စ္ေခ်ာင္းၿမီမွာေထာက္၊ နားရြက္ေခ်ေလးဘက္ မိုးကိုေထာင္၊ အေဂါင္းႏွစ္လံုး၊ ေတာင္တလံုး ေျမာက္တစ္လံုး။ (----)(အေျဖတက္မလာသိမ့္)
(၆၉) (ရ) ေသာ္လည္း မေကာင္းေသာ (ရ) သံုးမ်ိဳး။ (၁) ေဆာင္းမိုးရ၊ (၂) ပဂႏၲရ၊ (၃) ဒူလာပါဒရ။

ပန္းေဖာ္ႏိုင္သူကို ပန္းပီးေသာကဗ်ာမ်ား။
(၁) ရေရထိုပန္း ရည္းစားနမ္း၊ ပြင့္ပန္းညွာတံ။ မေခ်ေဂါင္းမွာ၊ တေဇာင္းပန္။
(၂) ရေရထိုပန္း၊ သဇင္ပန္း၊ သဇင္ပန္းျဖဴ၊ အထြဋ္ထားေက၊ ျမတ္ဘုရားမွာ၊ ပန္းကပ္လွဴ။
(၃) ရေရထိုပန္း၊ ကံ့ေကာ္ပန္း၊ ကံ့ေကာ္မံုအင္၊ အထြဋ္ထားေက။ ျမတ္ဘုရားမွာ၊ ပန္းေတာ္တင္။

ပန္းမေဖာ္ႏိုင္ေသာအခါ ပန္းေဖာ္သူက ပန္း၀ွက္သူကို ပန္းပီးရပါသည္။

(စုစုေပါင္းပန္း (၆၉) မ်ိဳး ေဖာ္ျပပီးလိုက္ပါသည္။ နံပါတ္ (၆၈) မွာ အေျဖမတက္လာပါသိမ့္။ ပန္းအမ်ားစုကို ကိုယ္ေတာ္ Eindobasa က ေကာင္းမႈျပဳပါသည္။ ဤပန္း၀ွက္စကားထာမ်ားတြင္ ရခိုင္ေ၀ါဟာရအမ်ားႀကီးပါသျဖင့္ ရခိုင္ေ၀ါဟာရအဘိဓါန္တြင္ မျဖစ္မနီ စုေပါင္းေဖာ္ျပအပ္သည္။)

(၀ွက္) လွ်င္ (ေဖာ္) သည္။ (ခ်ိဳင္) လွ်င္ (ၿဖီ) သည္။ (မီး) လွ်င္ (ေျဖ) သည္။ (Hide, Unhide), (Tie, Untie) (Question, Answer) မ်ားသည္ ဆန္႔က်င္ဖက္ စံုတဲြေ၀ါဟာရမ်ားျဖစ္သျဖင့္ (အမီး) (အေျဖ) သာလွ်င္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္မည္ဟုယူဆသျဖင့္ ေဂါင္းစဥ္ကို “ပန္း၀ွက္တမ္း အမီး (ႏွင့္) အေျဖ” ဟု ေဖာ္ျပပီးလိုက္ပါသည္။

နံပါတ္ (၉၊ ၁၂၊ ၂၉) မွာ ကာရံလိုက္ၿပီးေဖာ္ႏိုင္ေသာ ပန္းမ်ားျဖစ္သည္။