Monday, April 6, 2009

ရခိုင္စာလံုးေပါင္းတည္ၿငိမ္ေရး

ရခိုင္စာလံုးေပါင္းတည္ၿငိမ္ေရး၊ (ျဖစ္သင့္) (မျဖစ္သင့္) (ေျပာင္းသင့္) (မေျပာင္းသင့္) ရခိုင္စကားလံုးမ်ား
-----------------------------------------------------------------------------------------

အကၽြႏု္ပ္ရို ့ရခိုင္လူမ်ဳိးတြင္ ရခိုင္ဘာသာစကားသီးျခားဟိ၏။ စာပီတြင္ ေခတ္အေလွ်ာက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲမႈ အနည္းႏွင့္အမ်ား ဟိႏိုင္ေသာ္လည္း၊ ရခိုင္ဘာသာစကားမွာ ေအနိထိ အခိုင္အမာဟိသိမ့္၏။ မိမိ၏ဘာသာစကားကို ထိန္းသိမ္းရေကာင္းမွန္းမသိဘဲ ဘာသာစကားစည္းေဖာက္နီကတ္ေသာ ရခိုင္တခ်ဳိ႕ဟိစီကာမူ ကိုယ့္ရခိုင္ဘာသာစကားမပ်က္ရေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေယွာက္နီေသာ ရခိုင္အမ်ားအျပားလည္းဟိ၏။ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေယွာက္ရာတြင္ နည္းလမ္း (ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား) ဟိ၏။ (ေျပာဆိုမႈ) နည္းလမ္းႏွင့္ (ရီြးသားမႈ) နည္းလမ္းျဖစ္၏။

စာရီြးသားမႈအေလ့အလာမဟိသူမ်ားအဖို ့ ေျပာဆိုမႈနည္းလမ္းကို သံုးႏုိင္၏။ စကားေျပာဆိုရာတြင္ မိမိရို႕ရခိုင္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္းေျပာဆိုရာ၌ ကိုယ့္ရခိုင္စကားကိုရာ ေျပာဆိုသံုးႏွဳန္းျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ မိသားစုအတြင္း သားသမီး ျမီးျမစ္မ်ား မိမိရို႕အိမ္အသီးသီးတြင္ ကိုယ့္ရခိုင္ဘာသာစကားကိုရာ ေျပာဆိုသံုးႏွဳန္းစီျပီး မ်ဳိးရိုးစိုင္ဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ထိန္းသိမ္းအပ္ေပ၏။

အဂၤလိပ္ႏွင့္တိြလွ်င္ အဂၤလိပ္စကား၊ ျမန္မာႏွင့္တိြလွ်င္ ျမန္မာစကားေျပာသည္မွာ အေရးမဟုတ္ေသာ္လည္း မိမိရို႕ရခိုင္အခ်င္းခ်င္းတိြလွ်င္ ရခိုင္စကားကိုရာ ေျပာဆိုရန္ကား အေရးဟုတ္လွေခ်၏။ ယင္းေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္ေရာက္ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားအဖို႔ ေဆာင္ပုဒ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္လာနီေခ်ျပီ။ ယင္းေဆာင္ပုဒ္ကား " ရခိုင္လူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္း ရခိုင္စကားေျပာျခင္းျဖင့္ ဂုဏ္ယူပါ " ဟူ၍ျဖစ္၏။

ဤေျပာဆိုမႈနည္းလမ္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းသည့္အျပင္ ရခိုင္အမ်ဳိးသားစာရီြးဆရာမ်ားက မိမိရို႕ ရခိုင္ဘာသာစကား မေပ်ာက္ကြယ္ေရးအတြက္ ေဒနိ ရခိုင္စကားေျပာကိုအျခီခံသည့္ ရခိုင္စာပီသစ္ကိုရီြးသားယင္း ထိန္းသိမ္းနီကတ္၏။ ရီြးသားမႈနည္းလမ္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းနီကတ္ျခင္းျဖစ္၏။ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ရခိုင္စာပီအတြက္ အေရးပါလွ၏။
သို႔ရာတြင္ ယင္းသို ့ရခိုင္စကားေျပာကိုအၿခီျပဳၿပီး ရခိုင္စာပီသစ္ကိုရီြးသားရာ၌ စာလံုးေပါင္းမ်ားမတည္ၿငိမ္၊ မညီညြတ္ျဖစ္နီသည္ကေတာ့ အမ်ားအျပားျဖစ္ေပၚလွ်က္ဟိ၏။ တေယာက္တည္းရီြးေသာေဆာင္းပါးတပုဒ္ႏွင့့္ပင္ စာလံုးေပါင္းမ်ား ရွိေနာက္ကြဲလြဲနီသိမ့္၏။ မမွားသင့္ေသာစာလံုးေပါင္းမ်ားပင္ မွားယြင္းနီ၏။ အယ္ဒီတာမ်ားအဖို ့အယ္ဒီတာပီသစြာ တာဝန္ယူတည္းျဖတ္ရန္ လိုအပ္နီေပ၏။ (အမုန္းမခံလို၊ ပဋိပကၡမပြားလို) ၍ အမွန္အကန္မတည္းျဖတ္လွ်င္ အယ္ဒီတာမဟုတ္ေတာ့ေခ်။ မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာစာရင္းတြင္ပါဝင္ျပီး (ငါအယ္ဒီတာ) ဟု နာမည္ခံေကာင္းရံုမွ်ျဖစ္ျပီး၊ ရခိုင္စာလံုးေပါင္းႏွင့္ ရခိုင္စာပီတည္ျငိမ္တိုးတက္ေရးကို ျဖစ္ေပၚစီႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။

ေလာေလာဆယ္ ရခိုင္စာပီသစ္ပဏာမကာလတြင္ စာလံုးေပါင္းမတည္မျငိမ္ျဖစ္နီသိမ့္သည္မွာ သဘာဝေတာ့က်၏။ သို႔ေသာ္ ဤပဏာမကာလသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကန္႔ၾကာနီသင့္သည္ေတာ့မဟုတ္။ ဤပဏာမကာလ၌ အခ်င္းခ်င္းလံုးထြီးပတ္လည္လိုက္နီရန္လည္း မသင့္။ ဤပဏာမကာလကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး မတည္ၿငိမ္မႈကို တည္ၿငိမ္မႈျဖင့္ အစားထိုးႏိုင္ရေပမည္။ အမွန္စင္စစ္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုတည္ၿငိမ္ညီညြတ္လာၾကၿပီးမွ ရခိုင္စာပီ ခန္႔ျငားလာေပမည္။
သို႔ျဖစ္ရာ ရခိုင္္စာလံုးေပါင္းတည္ျငိမ္ျပီး၊ ရခိုင္စာပီတိုးတက္ေရးအတြက္ ရခိုင္စာရီြးဆရာမ်ားႏွင့္ အယ္ဒီတာမ်ားသည္ တက္ညီလက္ညီေလွာ္ခတ္လားသင့္၏။ ရခိုင္စာလံုးေပါင္းတည္ျငိမ္ေရး၊ ရခိုင္စာပီတိုးတက္ခန္႔ျငားလာစီေရးအတြက္ ပုဂၢဳိလ္ေရးမဖက္ဘဲ ရိုးသားေသာေစတနာျဖင့္ အကၽြႏု္ပ္ ဤသို႔ အၾကံျပဳလိုပါ၏။ တယူသန္မာနမထားဘဲ ေတြးဆ၊ လက္ခံက်င့္သံုးႏိုင္ရန္လည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါ၏။


၁။ တည္ၿငိမ္ၿပီးသား စာလံုးေပါင္းႏွင့္ အမ်ားလက္ခံၿပီးသား စာလံုးေပါင္းကို ယင္းအတိုင္းပင္ စာလံုးေပါင္းပါ။

ဥပမာ -
ငါကား ( ငါဂါး ) မျဖစ္သင့္။
သူက ( သူဂ ) မျဖစ္သင့္။
သူ႔ကို (သူ႔ဂို) မျဖစ္သင့္။
လာကတ္ ( လာဂတ္၊ လာကပ္ ) မျဖစ္သင့္။
ကဗ်ာ ( ကပ်ာ ) မျဖစ္သင့္။
ျမင္လာေရ ( ျမင္လွာေရ ) မျဖစ္သင့္။
ငါ့မွာ ( ငါ့မာ ) မျဖစ္သင့္။

မွတ္ခ်က္။ ။ (မွာ) သည္ တည္ၿငိမ္ၿပီးသားျဖစ္၏။

သိေရလတ္ ( သိေရလပ္၊ သိေရလွပ္၊ သိေရဟတ္ ) မျဖစ္သင့္။

နန္႔ ( နင့္၊ နာင့္၊ န) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုတည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ (နန္႔) သည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးဟု ယူဆရသည္။ (ႏွင့္) ကို စာႀကီးပီႀကီးႏွင့္ စကားျပင္အရြီးအသားတြင္သံုး၍ (နန္႔) ကို စကားေျပာအရြီးအသားတြင္ သံုးသင့္သည္။ (နာင့္) မွာ (ႏွင့္) ႏွင့္အသံထြက္အတူတူျဖစ္၍ (နာင့္) အစား (ႏွင့္) ဆိုလွ်င္ ၿပီးျပည့္စံုသည္ဟူယူဆရသည္။ အဆိုးရြားဆံုးမွာ (ႏွင့္၊ နန္႔) အစား ျမန္မာ (နဲ႔) ကို သံုးစဲြမႈမ်ားျပားလာျခင္းျဖစ္သည္။ ရခိုင္မွာ အျငင္းပြားစရာျဖစ္၍ မတည္ၿငိမ္သည္ကို တည္ၿငိမ္လာေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈမျပဳလုပ္ဘဲ (ျမန္မာကို စံထားသံုးမည္) ဟူေသာအယူအဆမွာ ေတာင္ေက်ာ္အေတြးအေခၚျဖစ္သည္။ ပိုဆိုးသည္တခုမွာ အေခ်သူငယ္မ်ားအတြက္ ရခိုင္သင္ပုန္ႀကီးဖတ္စာျပဳစုနီေသာ ရခိုင္ပညာသွ်င္တဦးက (န) ကို စံထားသံုးလာသည္ကိုတြိရသည္။ ဥပမာ။ ။ ေမာင္လွ န ေမာင္ျဖဴ။ ခြီးေခ် န ေၾကာင္ေခ်။ က်ားေခ် န ႏြားေခ်။ အေခ်သူငယ္မ်ား စကားမပီကလာ ပီကလာေျပာနီသည္ႏွင့္တူသည္။။ (န) ကို မူရင္း၌မပါ။ သို႔ေသာ္ အဓိပၸါယ္ကဲြလဲြမႈမဟိ၍ ျဖည့္စြက္ထည့္သြင္းထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူရင္းစာရြီးသူ ဤေဆာင္းပါးအားရြီးသားခ်ိန္၌ ထိုေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မျပဳစုရသိမ့္ဟု ယူဆရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဆာင္းပါးထဲ၌ ထည့္သြင္းမေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္လိမ့္မည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

လာလတ္နန္း ( လာလတ္နမ္း၊) မျဖစ္သင့္။

(လာလတ္နန္း ၊ လာလတ္ေႏွာင္း)
***ဤနီရာတြင္ (လာလတ္ေႏွာင္း) သံုးလွ်င္လည္း ျပႆာနာမဟိဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (ေႏွာင္း) အသံုးဟိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ (မျဖစ္သင့္) ဟု တိုက္ရိုက္မဆိုသင့္။ မူရင္းတြင္ လာလတ္နန္း ( လာလတ္နမ္း ၊ လာလတ္ေႏွာင္း) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေအခ်င့္ ( ဧယွင့္၊ ဧသွ်င့္ ) မျဖစ္သင့္။

(ေဒခ်င့္၊ ေဒဟင့္ )
***ဤနီရာတြင္ (ေဒခ်င့္၊ ေဒဟင့္) ႏွစ္ခုစလံုးသံုးလွ်င္သင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆရသည္။ တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (ဟင့္) ဟု သံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ (ေဒဟင့္) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ရီႊေလာင္ပြန္း ( ေသၽြေလာင္ပြန္း ) မျဖစ္သင့္။
ရႊီ ( သတ္ပံုမွန္ ) ကို အသံမွန္ထြက္ရန္သာ ႀကိဳးစားသင့္၏။
ငါ့စြာ ( ငါ့ေစာ္ ) မျဖစ္သင့္။

စားပ်ာယ္ ( စားဗ်လ္၊ စားဗ်ယ္ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (စားပ်ာယ္) ရာျဖစ္သင့္သည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ပ) သည္ ပင္ရင္းသံျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ (ပ) ပင္ရင္းသံမွ (ဗ) သံေျပာင္းထြက္ႏိုင္သည္။ (က၊ စ၊ တ၊ ပ) သံတိုသျပတ္အသတ္ေနာက္ကပါလာေသာ (ႀကိယာေနာက္ဆက္တဲြ) အားလံုးသည္ (ပ်ာ၊ ပ်ာယ္) ဟူ၍ ပင္ရင္းသံ အသံထြက္သည္။ (င၊ ည၊ န၊ မ၊ ယ) သံရွည္သံပြားအသတ္ေနာက္မွပါလာေသာ (ႀကိယာ) မ်ား၊ (အ၊ အိ၊ အု၊ ေအ၊ အဲ၊ ေအာ၊ အံ၊ အို) သရမ်ားႏွင့္ ယင္း၏ဆင့္ပြားမ်ားေနာက္က ပါလာေသာ (ႀကိယာေနာက္ဆက္တဲြ) အားလံုးသည္ (ဗ်ာ) သို႔မဟုတ္ (ဗ်ာယ္) ဟူ၍ အသံထြက္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ႏွစ္နီရာ ႏွစ္သံထြက္သျဖင့္ မည္သည့္စကားလံုးကို စံထားသင့္သည္ဆိုေသာ္ ပင္ရင္းသံျဖစ္ေသာ (ပ) အကၡရာကိုရာ စံထားရမည္ျဖစ္သည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ေသာက္ဗ်ာ၊ အိပ္ဗ်ာ) ဟု ရြီးလွ်င္ (ေသာက္ပ်ာ၊ အိပ္ပ်ာ) ဟု အသံေျပာင္းလဲမဖတ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ စားဗ်ယ္ ( စားဗ်လ္၊ စားပ်ယ္ ) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)


အိပ္ပနာ ( အိပ္ဗနာ၊ အိပ္ပဏာ ) မျဖစ္သင့္။
ငါ၏ ( ငါအဲ့၊ ငါယဲ့၊ ငါအယ့္ ) မျဖစ္သင့္။

၂။ ရခိုင္စကားကို အမွန္အကန္ကိုယ္စားျပဳၿပီး စာလံုးေပါင္းပါ။

ဥပမာ -

စာရီြးေရ ( စာရီးေရ ) မျဖစ္သင့္။ (စာရီးေရ) လို ့မေျပာပါ။
ရီြတြက္၊ ရီြေရ ( ရီတြက္၊ ရီေရ ) မျဖစ္သင့္။ ဤသို ့မေျပာပါ။

မသီးသိမ့္ ( မသီးသီး၊ မသီးသိ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (သိမ့္) ၀ိဘတ္ႏွင့္ (သိ) ႀကိယာကို ခဲြျခားထားသင့္သည္။ မူရင္းတြင္ မသီးသိ ( မသီးသီး၊ မသီးသိမ့္) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ျမင္လာေရ ( ျမင္လွာေရ ) မျဖစ္သင့္။ (ျမင္လွာေရ) လို ့မေျပာပါ။
ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ( က်ပ္က်ပ္မတ္မတ္ ) မျဖစ္သင့္။

၃။ ရခိုင္စကားကို အမွန္အကန္ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ေအာင္ တခ်ဳိ႕စာလံုးေပါင္းမ်ားကို သင့္ေတာ္သလိုေျပာင္းလဲပါ။

ဥပမာ -
က်ည္ေတာက္ ( က်ဳိင္ေတာက္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
က်ည္ေပြ ့ ( က်မိြ ) (ေျပာင္းသင့္ )
က်ဥ္းေျမာင္း ( က်ဳိင္းေျမာင္း ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ကၽြမ္းစိုက္ ( ဂၽြမ္းစိုက္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ေခါင္းခဲေရ ( ေဂါင္းခဲေရ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ေခါင္းေဆာင္ ( ေဂါင္းေဆာင္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
အဘ ( အဖ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
အဘိုး ( အဖိုး ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ရင္ဘတ္ ( ရင္ဖတ္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
စနီေထာင့္( စနီေဒါင့္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
တုတ္( ဒုတ္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
အာရွ ( အာသွ် ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ရွစ္ေသာင္း ( သွ်စ္ေသာင္း ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ေမာင္ရွင္ ( ေမာင္သွ်င္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
အရွင္ဘုရား ( အသွ်င္ဘုရား ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ေမာင္ရွင္ ( ေမာင္သွ်င္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ေက်းဇူးရွင္ ( ေက်းဇူးသွ်င္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ဆံုးရွံဳး၊ ရွင္းလင္း ( ဆံုးယွံဳး၊ ယွင္းလင္း ) ( ေျပာင္းသင့္ )
သန္ ့ရွင္း၊ ေရွာင္ၾကဥ္ ( သန္ ့ယွင္း၊ ေယွာင္ၾကည္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
ရွမ္းျပည္ ( သွ်မ္းျပည္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )

မီးရွိန္ ( မီးသွ်ိန္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
***ဤနီရာတြင္ (မီးသွ်ိန္) က ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆသည္။ မူရင္းတြင္ (မီးယွိန္) ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

လွဳပ္ရွား ( လွဳပ္လွ်ား ) (ေျပာင္းသင့္)
***ဤနီရာတြင္ (လွဳပ္လွ်ား) က ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ (လွဳပ္ရွား) ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)


သို ့ေသာ္ (ထင္ရွား) တြင္ (ရွား) မွာ ရခိုင္သံသီးျခားဟိ၍ ေျပာင္းရန္မလိုပါ။

ရွဴရွိဳက္ ( လွ်ဴလွ်ိဳက္ ) ( ေျပာင္းသင့္ )
***ဤနီရာတြင္ (လွ်ဴလွ်ိဳက္) က ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆသည္။ မူရင္းတြင္ ( ယွဴယွိဳက္ ) ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)


သို ့ေသာ္ (ၾကည့္ရွဳ) ဆိုရာတြင္ (ရွဳ) မွာ ရခိုင္သံသီးျခားဟိ၍ ေျပာင္းရန္မလိုပါ။


၄။ ရခိုင္စကားကို ကိုယ္စားျပဳသင့္သည္ဆိုေသာ္လည္း စကားသံအစြန္းေရာက္မႈကို ေယွာင္ၾကည္ပါ။

သူက ( သူဂ ) မျဖစ္သင့္။
သိေက ( သိေဂ ) မျဖစ္သင့္။

မလာက့ဲ ( မလာေဂ့ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (မလာကဲ့၊ မလာကဲ့) ႏွစ္ခုစလံုးသံုးလွ်င္ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

လာကတ္ ( လာဂတ္ ) မျဖစ္သင့္။
လားလီကတ္ဖိ ( လလိဂတ္ဖိ ) မျဖစ္သင့္။
စားျပန္ေရ၊ က်ဳိင္ျပတ္ ( စားျဗန္ေရ၊ က်ဳိင္ျဗတ္ ) မျဖစ္သင့္။
ေကာင္းေကာင္း ( ကေကာင္း ) မျဖစ္သင့္။
ေနာင္းေနာင္း ( နေနာင္း ) မျဖစ္သင့္။
သင့္သင့္တင့္တင့္ ( သသင့္တတင့္ ) မျဖစ္သင့္။
ျပံဳးျပံဳးေခ် ( ပျပံဳးေခ် ) မျဖစ္သင့္။
တက္လားခေရ ( တက္လခေရ ) မျဖစ္သင့္။
လုပ္ပစ္လိုက္ေတ ( လုပ္ပလိုက္ေတ ) မျဖစ္သင့္။
ေယေက၊ ေယဇူးနန္ ့ ( ယေက၊ ယဇူးနန္ ့ ) မျဖစ္သင့္။
ယင္းခ်င့္၊ ယင္းပိုင္ ( ယခ်င့္၊ ယပိုင္ ) မျဖစ္သင့္။
ငါ့ပါးကို ( ငါ့ဗားကို၊ ငါ့ဘားကို၊ ငါ့ဘက္ကို ) မျဖစ္သင့္။
အေဂါင့္ ( အဂင့္ ) မျဖစ္သင့္။
ေခတ္သစ္ ( ခိုက္သစ္ ) မျဖစ္သင့္။

ေတတၱာ ( တစ္တာ၊ သိုက္တာ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (ေတတၱာ) ဟုသံုးလွ်င္ ပိုသင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ (ေသတၱာ) ျဖစ္သည္။ ရခိုင္က (ေတတၱာ) ဟုေျပာ၍ ျမန္မာက (ေသတၱာ) ဟု သံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ခါးေတာင္းက်ဳိက္ ( ခေဒါင္းက်ိတ္ ) မျဖစ္သင့္။
ခါးႀကိဳး ( ခႀကိဳး ) မျဖစ္သင့္။
ခါးေစာင္း ( ခေဇာင္း ) မျဖစ္သင့္။
နီရာ၊ နားရြက္ ( နရာ၊ နရြက္ ) မျဖစ္သင့္။
ႏွာေခါင္း၊ နားေတာင္း ( နေခါင္း၊ နေတာင္း ) မျဖစ္သင့္။
ငါရို ့၊ အတူတူ ( ငရို ့၊ အတူဒူ ) မျဖစ္သင့္။
စိေက၊ ပါးစ ( စေက၊ ပစ၊ ပါးစပ္ ) မျဖစ္သင့္။
ကစပ္ (ကဇပ္) (မျဖစ္သင့္)။
စားခီ၊ ဇီးယို ( စစီ၊ ဇယို ) မျဖစ္သင့္။
ပုစြန္၊ ပုဝါ ( ပဇြန္၊ ပဝါ ) မျဖစ္သင့္။

(ဇာတီ၊ စာတီ)
***ဤနီရာတြင္ (ဇာတီ၊ စာတီ) ႏွစ္မ်ိဳးလံုးလွ်င္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ စာတီ (ဇာတီ) မျဖစ္သင့္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

အားရပါးရ ( အားရဗရ ) မျဖစ္သင့္။
မင္းကိုေတာ့ခါ ( မင္းကိုေဒါ့ခါ ) မျဖစ္သင့္။
ဇာႏွစ္ႏွစ္လဲ ( ဇာႏွႏွစ္လဲ ) မျဖစ္သင့္။
ဇာမဟုတ္စြာ ( ဇာမေဟာက္စြာ ) မျဖစ္သင့္။
ဖားျပဳတ္ ( ဖျပဳတ္ ) မျဖစ္သင့္။
ေျပာင္းျပန္ ( ေျဗာင္းျဗန္ ) မျဖစ္သင့္။
မသိကာ ( မသိဂါ ) မျဖစ္သင့္။
စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ( စဇြဲမၿမဲ ) မျဖစ္သင့္။

၅။ နာသိကသံ၌ သတ္ပံုမွန္ၾကပါ။

စနီနိ ( စနိန္နိန္ ့ ) မျဖစ္သင့္။
ရီြးနီေရ ( ရီြးနိန္ေရ ) မျဖစ္သင့္။
နီရာ ( နိန္ရာ ) မျဖစ္သင့္။
နိဒါန္း ( နိန္ ့ဒါန္း ) မျဖစ္သင့္။
ညီညြတ္ ( ညိန္ညြတ္ ) မျဖစ္သင့္။
ေအာက္မိေရ ( ေအာက္မိမ့္ေရ ) မျဖစ္သင့္။
အနီအထား ( အနိန္အထား ) မျဖစ္သင့္။
မီးျမန္း ( မိန္းျမန္း ) မျဖစ္သင့္။
အမိ၊ အမွီ ( အမိန္ ့၊ အမွိန္ ) မျဖစ္သင့္။

ေခတ္မွီ (ေခတ္မီ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ အပိုေလွာက္ထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

မီြးရာပါ၊ ၿမီျပင္ ( မြိန္းရာပါ၊ ၿမိန္ျပင္ ) မျဖစ္သင့္။

မလာသိမ့္ ( မလာသိန္ ့၊ မလာသိ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (မလာသိမ့္) ဟုသံုးလွ်င္ ပိုသင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည္။ (သိမ့္) ၀ိဘတ္ကို (သိ) ႀကိယာႏွင့္ ခဲြျခားထားသင့္သည္ဟု ယူဆသည္။ မူရင္းတြင္ မလာသိ ( မလာသိန္႔၊ မလာသိမ့္ ) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ၾကက္သီးထ ( ၾကက္သိန္းထ ) မျဖစ္သင့္။
ဟိေရ၊ လက္ဟိ ( ဟိန္ ့ေရ၊ လက္ဟိန္ ့ ) မျဖစ္သင့္။
ၿငိေရ ( ၿငိန္ ့ေရ ) မျဖစ္သင့္။
ညီးေရ ( ညိန္းေရ ) မျဖစ္သင့္။

၆။ အစြန္းေရာက္သတ္ပံုကို ေယွာင္ပါ။

ငါရို ့ ( ၿငိဳ ့ ) မျဖစ္သင့္။
ေအခ်င့္ ( ဧယွင့္၊ ဧသွ်င့္ ) မျဖစ္သင့္။
အားလံုး ( အားႏံုး၊ အားႏူး ) မျဖစ္သင့္။

( ေဟာေရ ၊ ေဝွါေရ )
***ဤနီရာတြင္ (ေဟာေရ၊ ေ၀ွါေရ) ႏွစ္ခုစလံုးသံုးလွ်င္လည္း သင့္ေတာ္သည္ဟုယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ ေဟာေရ ( ေဝွါေရ ) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေရွာက္သီး ( ေျပာက္သီး ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )
ရွင္သန္ ( ၾဟင္သန္ ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )
ထင္ရွား ( ထင္ၾဟား ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )
ၾကည့္ရွဳ ( ေၾက့ရွဳ၊ ၾကည့္ၾဟဳ ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )
ရွားၿဂိဳ ( ၾဟားၿဂိဳ ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )
ရွားစီး ( ၾဟားစီး ) မျဖစ္သင့္။ ( ရခိုင္မွာ ' ရွ ' သံပီၿပီးသားျဖစ္၏။ )

(သိေရမလား ၊ သိေရမနား )
***ဤနီရာတြင္ (ႏွစ္ခုစလံုး) သံုးလွ်င္ သင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည္။ တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (မနား) ဟု သံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ သိေရမလား ( သိေရမနား ) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ျဖစ္ထြန္း၊ ျဖစ္သည္ ( ၿဗိဳက္ထြန္း၊ ၿဖိဳက္သည္ ) မျဖစ္သင့္။
စစ္ေတြ ( စိုက္တြယ္ ) မျဖစ္သင့္။

ခ်စ္ေတ ( ခ်ိဳက္ေတ ) မျဖစ္သင့္။
*** (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္) အဓိပၸါယ္ကြဲလဲြစရာမဟိ၍ အပိုေလွာက္ထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။

ကိုင္တြယ္၊ လူငယ္ ( ကိုင္ေတြ၊ လူေင ) မျဖစ္သင့္။
ဆက္သြယ္၊ သြယ္တန္း ( ဆက္ေသြ၊ ေသြတန္း ) မျဖစ္သင့္။
တည္ဟိ၊ အၾကပ္အတည္း ( ေတဟိ၊ အၾကပ္အေတး ) မျဖစ္သင့္။
အဖြဲ ့အစည္း၊ အစည္းအေဝး ( အဖြဲ ့အေစး၊ အေစးအေဝး ) မျဖစ္သင့္။
ပစၥည္း၊ အရည္အျခင္း ( ပေစၥး၊ အေရအျခင္း၊ အရည္အခ်င္း ) မျဖစ္သင့္။
လူတန္းစား၊ က်န္းမာပါစီ ( လူတန္းဇား၊ က်န္းမာပါဇီ ) မျဖစ္သင့္။
တိုင္ပင္၊ မသိဘဲ ( တိုင္ဗင္၊ မသိဗဲ ) မျဖစ္သင့္။
ဘူးသီး၊ ေက်ာက္လွီကား ( ဘသီး၊ ေက်ာက္လွဂါး ) မျဖစ္သင့္။
လာျပန္ေရ၊ လယ္ျပင္ ( လာျဗန္ေရ၊ လယ္ျဗင္ ) မျဖစ္သင့္။

၇။ ေလာင္းရိပ္မိသတ္ပံုကို ေရွာင္ပါ။

ကိုင္ ( ကဲ ) မျဖစ္သင့္။
ေအး ( အဲ ) မျဖစ္သင့္။

(အခု ၊ အဂု)
***ဤနီရာတြင္ (အခု) ဟုသံုးလွ်င္လည္းရသည္ဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ခု) သည္ ဒုတိယပင္ရင္းသံျဖစ္သျဖင့္ (ဂု) ဟု ဆင့္ပြားသံေျပာင္းႏိုင္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

အင္း ( အိင္၊ အိင္း ) မျဖစ္သင့္။
လံုးရီြ ( လံုးရီ ) မျဖစ္သင့္။
ငါလည္းဝမ္းနည္း ( ငါလဲဝမ္းနဲ ) မျဖစ္သင့္။
ဇာလိုခ်င္လဲ ( ဇာလိုခ်င္လည္း ) မျဖစ္သင့္။
တည္ထြင္၊ ႀကိတ္မွန္ရြက္ ( တီထြင္၊ က်ိတ္မွန္ရြက္ ) မျဖစ္သင့္။

အယင္က ( အရင္က ) မျဖစ္သင့္။

(နက္ဖန္ ၊ နက္ျဖန္)
***ဤနီရာတြင္ (နက္ဖန္) ရာ ပိုသင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည္။ (နက္ဖန္) ဟု ရခိုင္မ်ားက ေျပာ၍ (မနက္ျဖန္) ဟု ျမန္မာမ်ားက ေျပာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ နက္ျဖန္ (နက္ဖန္) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ၾကပ္ခိုး၊ ေၾကာရိုး ( က်ပ္ခိုး၊ ေက်ာရိုး ) မျဖစ္သင့္။

ၾကက္သေရ၊ မ်က္ႏွာၾကက္ ( က်က္သေရ၊ မ်က္ႏွာက်က္ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (ၾကက္သေရ) လား (က်က္သေရ) လား သုေတသနျပဳလုပ္ရန္လိုအပ္သည္။ ရွိေဟာင္းပီေစာင္တခုတြင္ (က်က္သေရ) ဟုတြိရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေျခာင္းဆိုး၊ လိုင္ေျခာင္း ( ေခ်ာင္းဆိုး၊ လည္ေခ်ာင္း ) မျဖစ္သင့္။
အိမ္ေမွ်ာင္၊ အင္တန္ ( အိမ္ေျမွာင္၊ အင္မတန္ ) မျဖစ္သင့္။
ဟိေရ၊ အရွိဖက္ ( ယွိေရ၊ အယွိဖက္ ) မျဖစ္သင့္။
အပ်င္းခို ( အပယင္းခို ) မျဖစ္သင့္။
အရည္အျခင္း ( အရည္အခ်င္း ) မျဖစ္သင့္။
ရုပ္ထု ( ရုပ္တု ) မျဖစ္သင့္။
သူ ့ခမာ ( သူ ့ခမ်ာ ) မျဖစ္သင့္။
သက္ဆိုးရွည္ ( သက္ဇိုးရွည္ ) မျဖစ္သင့္။

(လားယူခီ ၊ လားယူၿခီ)
***ဤနီရာတြင္ (လားယူခီ) သာလွ်င္ ပိုသင့္ေတာ္မည္ဟု ယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ လားယူၿခီ၊ (လားယူခီ) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ခြဲပီးပါေမ ( ခြဲပီးပါ့မယ္ ) မျဖစ္သင့္။

၈။ တရားသီအယူအဆကို ေယွာင္ပါ။

အေျဖ၊ ေသခ်ာ၊ ေရရာ ( အၿဖီ၊ သီခ်ာ၊ ရီရာ ) မျဖစ္သင့္။

ရိုေသ၊ ေျပျပစ္ ( ရုိသီ၊ ၿပီျပစ္ ) မျဖစ္သင့္။
*** ဤနီရာတြင္ (႐ို႐ိုသီသီ) သံုးလွ်င္လည္းရသည္ဟု ယူဆရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေတြးေတာ၊ ေကြ႕ေကာက္ ( တီြးေတာ၊ ကိြေကာက္ ) မျဖစ္သင့္။
ေဇာေခၽြး (ေဇာခၽြီး) မျဖစ္သင့္။

ျပည္ပန္းညိဳ ( ၿပီပန္းညိဳ) မျဖစ္သင့္။
*** တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (ပီပန္းညိဳ) ဟုေျပာသည္ကို တြိရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

အေရးႀကီးေရ ( အရီးႀကီးေရ ) မျဖစ္သင့္။

အေထြေထြ ( အထီြထီြ ) မျဖစ္သင့္။

ေဖြးေဖြးျဖဴ ( ဖီြးဖီြးျဖဴ )
***ဤနီရာတြင္ (ဖြီးဖြီးျဖဴ) ဟုသံုးလွ်င္လည္းရသည္ဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ရခိုင္စကားတြင္ (ဆံပင္၊ မုဆိတ္ ဖြီးဖြီးျဖဴလားပ်ာ) ဟု အသံုးဟိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေအနိ၊ ေပ်ာ္မိြ၊ တိြၾကံဳ ( ဧနိ ့၊ ေပ်ာ္မိြ ့၊ တိြ ့ၾကံဳ ) မျဖစ္သင့္။
ရေသ့၊ ျခေသၤ့ ( ရသိ၊ ျခသၤ ိ ) မျဖစ္သင့္။
ဗရဗေရ ( ဗရဗရီ ) မျဖစ္သင့္။

၉။ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲသတ္ပံုကို ေယွာင္ပါ။

ဆရာ ( ၾဆာ ) မျဖစ္သင့္။
လားကတ္ေတ၊ လတ္တေလာ ( လားကေတၱ၊ လတၱေလာ ) မျဖစ္သင့္။
ငါ့ပါးက ( ငါ့ဗကၠ ) မျဖစ္သင့္။
ဆံုးမ ( ဆုမၼ ) မျဖစ္သင့္။
ဦးဝါယမ ( ဥဴးဝါယမ ) မျဖစ္သင့္။
ရခိုင္ၿမီ၌ ( ရခိုင္ၿမီႏွိဳက္ ) မျဖစ္သင့္။

မိမၼ (မိမ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (မိမ) ထက္ ( မိမၼ) က ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆသည္။ မူရင္းတြင္ မိမ (မိမၼ) မျဖစ္သင့္ဟူ၍ျဖစ္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

၁၀။ မမွားသင့္ေသာသတ္ပံုကို မမွားပါစီႏွင့္။

ကတိပီး ( ဂတိပီး ) မျဖစ္သင့္။
သာကီဝင္ ( သာဂီဝင္ ) မျဖစ္သင့္။
ကႏၲာရ ( ဂႏၲာရ ) မျဖစ္သင့္။
ကန္ေဘာင္ ( ကံေဘာင္ ) မျဖစ္သင့္။
က်ပ္တည္း ( က်တ္တည္း ) မျဖစ္သင့္။
ကမ္းေထာင့္ ( ကမ္းေထာင္း ) မျဖစ္သင့္။
က်င္းပ ( က်င့္ပ ) မျဖစ္သင့္။
လွ်ဳိ ့ဝွက္ ( ခ်ဳိ ့ဝွက္ ) မျဖစ္သင့္။
ေလွ်ာ့ေပါ့ ( ေခ်ာ့ေပါ့ ) မျဖစ္သင့္။
နာမည္ ( နာေမ ) မျဖစ္သင့္။
ဘယ္ၿခီဘယ္လက္ ( ေဘၿခီေဘလက္ ) မျဖစ္သင့္။
ဟေရ ( ဟွေရ ) မျဖစ္သင့္။
အနာထပိဏ္ ( အနာထာပိဏ္ ) မျဖစ္သင့္။
ဥပုသ္ ( ဥပုဒ္ ) မျဖစ္သင့္။
ငုပ္လွ်ဳိး ( ငုတ္လွ်ဳိး ) မျဖစ္သင့္။
စ်ီးသည္ ( စ်ီးသယ္ ) မျဖစ္သင့္။
ပိုက္သည္ရပ္ ( ပိုက္သယ္ရပ္ ) မျဖစ္သင့္။
ဗ်ည္း ( ဗ်ဥ္း ) မျဖစ္သင့္။
ေျမာက္ဦး ( ေျမာက္ဥ ) မျဖစ္သင့္။

(ျမင္သရိြ ၊ ျမင္သရိ )
***ဤနီရာတြင္ အနည္းငယ္သုေတသနလုပ္သင့္သည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ (လုပ္သရိ၊ ကိုင္သရိ) စသည္ျဖင့္ စကားေျပာေသာအခါ သံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ (ရြိ) ဆိုသည္မွာ ဥပမာ၊ ။ ျမန္မာ (လုပ္သေရြ႕၊ ကိုင္သေရြ႕) မွ (ေရြ႕) ကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္သည္ဟု ယူဆရသည္။

ေယဘုယ် ( ေယဘူယ ) မျဖစ္သင့္။
လွိဳင္းဂယက္ ( လိွဳင္းကယက္ ) မျဖစ္သင့္။
လိုဏ္ဂူ ( လွိဳင္ဂူ ) မျဖစ္သင့္။
ေဝးပစ္ ( ဝဲပစ္ ) မျဖစ္သင့္။
သေဘာ ( သေဗာ ) မျဖစ္သင့္။
သေဘၤာ ( သင္းေဘာ ) မျဖစ္သင့္။

သၾကၤန္ ( သင္းၾကန္ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ Font စာလံုးအခက္အခဲေၾကာင့္ (သင္းၾကန္၊ အင္းက်ီ၊ အၤဂါ၊ ဒၤဂါး) စသျဖင့္ရြီးလွ်င္လည္း လက္ခံသင့္သည္ဟု ယူဆသည္။

သန္မာ ( သံမာ ) မျဖစ္သင့္။
သည္းခံ (သဲခံ ) မျဖစ္သင့္။

(အသဲ၊ အသည္း)
***ဤနီရာတြင္ (အသဲ) က ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆရသည္။ (အသည္း) ဟု ျမန္မာက ေျပာင္းသံုးသျဖင့္ ရခိုင္ကလည္း (အသည္း) ဟု လိုက္ေျပာင္းစရာမလိုဟု ယူဆရသည္။ မူရင္းတြင္ အသည္း (အသဲ) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေလာင္းျမွပ္ေတ ( ေလာင္းျမဳတ္ေတ ) မျဖစ္သင့္။
ဦးေသွ်ာင္ ( ဥေသွ်ာင္ ) မျဖစ္သင့္။

၁၁။ အခက္ထက္ အလြယ္ကို ရႏိုင္သမွ် ဦးစားပီးပါ။

ကေလေခ် ( ကေလေသွ် ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (ကုေလေခ်၊ ကုလိေမၼေခ်) ဟုသံုးလွ်င္လည္းရသည္ဟု ယူဆရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ေမာင္ေခ် ( ေမာင္ေသွ် ) မျဖစ္သင့္။
အခင္ေခ် ( အခင္ေသွ် ) မျဖစ္သင့္။
အေခ် ( အေသွ် ) မျဖစ္သင့္။
ယင္းခ်င့္ ( ယင္းသွ်င့္ ) မျဖစ္သင့္။
ေခ်ာင္ေရ ( ေသွ်ာင္ေရ ) မျဖစ္သင့္။

ခ်ခ်ားသီး ( သွ်သွ်ားသီး၊ သွ်စ္သွ်ားသီး ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (ခ်ခ်ားသီး၊ သွ်သွ်ားသီး) ျပႆနာမဟိဟု ယူဆရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ပန္းခ်ားပြင့္ ( ပန္းသွ်ားပြင့္ ) မျဖစ္သင့္။
***ဤနီရာတြင္ (ပန္းခ်ားပြင့္၊ ပန္းသွ်ားပြင့္၊ ပန္းသွ်ရွားပြင့္၊ ပန္းခ်ရွားပြင့္) ျပႆနာမဟိဟု ယူဆရသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

သွ်ေရ (ခ်ေရ၊ ခေရ) မျဖစ္သင့္။
(အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္) အပိုေလွာက္ထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူရင္း၌မပါ။ (ခ်ေရ) ဟု သံုးလွ်င္ မေကာင္းေသာ အဓိပၸါယ္တလဲြယူႏိုင္သည္။ စာလကၤတြင္ ထိုကဲ့သို႔ (ဒြိဟ) ျဖစ္စီေသာအသံုးကို (ေဒါသသင့္) ဟုဆိုသည္။ ထိုကဲ့သို႔ ေဒါသသင့္စီေသာစကားလံုးမ်ားကို ေယွာင္ၾကည္သင့္သည္။

တိုးခ်ိတိုးခ်ဳိ ( တိုးသွ်ိတိုးသွ်ဳိ ) မျဖစ္သင့္။
ငပိခ်ာ ( ငပိသွ်ာ ) မျဖစ္သင့္။
မယားခ်ာ ( မယားသွ်ာ) မျဖစ္သင့္။

၁၂။ အဆန္းထြင္မႈ မလြန္ကဲပါစီႏွင့္။

ဂ်င္လိပ္ ( ဇင္လိပ္ ) မျဖစ္သင့္။
ငါ၏ ( ငါအဲ့၊ ငါအယ့္၊ ငါဧဲ့ ) မျဖစ္သင့္။
ထင္ရွား ( ထင္သွ်ား ) မျဖစ္သင့္။

(လာဖို႔မလား ၊ လာဖို႔မနား )
***ဤနီရာတြင္ (လာဖို႔မလား၊ လာဖို႔မနား) ႏွစ္ခုစလံုးသံုး၍ရသည္ဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (လုပ္ဖို႔မနား၊ စားဖို႔မနား) ဟုေျပာဆိုေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ လာဖို႔မလား ( လာဖို႔မနား ) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ထိုနိက ( ေဟြနိက ) မျဖစ္သင့္။
သိေရလတ္ ( သိေရဟတ္၊ သိေရလွပ္ ) မျဖစ္သင့္။
တခါေလာက္ ( တစ္ခါေလွာက္ ) မျဖစ္သင့္။

တခါတရီ၊ တဟုန္တည္း၊ တရံေရာအခါ၊ တဒဂၤ တခဏ (တစ္ခါတစ္ရီ၊ တစ္ဟုန္တည္း၊ တစ္ရံေရာအခါ၊ တစ္ဒဂၤ တစ္ခဏ) မျဖစ္သင့္။

မွတ္ခ်က္။ ။ အပိုေလွာက္ထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူရင္း၌မပါ။ (တစ္ခါတစ္ရီ၊ တစ္ဟုန္တည္း၊ တစ္ရံေရာအခါ၊ တစ္ဒဂၤ၊ တစ္ခဏ) ဆိုလွ်င္ ဖတ္ရမေကာင္း၊ ထင့္သည္။ စာရိုက္ရေသာအခါတြင္လည္း အပိုရိုက္ထည့္ရသျဖင့္မသင့္ေတာ္။ ျမန္မာက (တစ္ခါတစ္ရီ၊ တစ္ဟုန္တည္း၊ တစ္ရံေရာအခါ၊ တစ္ဒဂၤ တစ္ခဏ) ဟုေျပာင္းသျဖင့္ ရခိုင္ကလည္း (တစ္ခါတစ္ရီ၊ တစ္ဟုန္တည္း၊ တစ္ရံေရာအခါ၊ တစ္ဒဂၤ တစ္ခဏ) ေျပာင္းလွ်င္ မသင့္ေတာ္ဟု ယူဆရသည္။ ေနာက္လိုက္အစဲြဟု သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

ႏွစ္သက္ ( ႏွိပ္သက္ ) မျဖစ္သင့္။
ျပည့္မွရာ ( ျပည့္မာ့ရာ ) မျဖစ္သင့္။
နပ်ဳိးဖက္ ( နတ္ပ်ဳိးဖက္ ) မျဖစ္သင့္။

( ေဒခ်င့္ ၊ ေဒဟင့္ )
***ဤနီရာတြင္ ( ေဒခ်င့္၊ ေအဟင့္) ႏွစ္ခုစလံုးလက္ခံႏိုင္သည္ဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ တခ်ိဳ႕အရပ္တြင္ (ဟင့္) ဟု သံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မူရင္းတြင္ ေဒခ်င့္ (ေဒဟင့္) မျဖစ္သင့္ဟုဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

(တန္ခါး ၊ တံခါး)
***ဤနီရာတြင္ (တန္းခါး) သာလွ်င္ ပိုသင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (တန္းခါး) ဟု ရခိုင္ကေျပာ၍ (တံခါး) ဟု ျမန္မာက ေျပာေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တံခါး (တန္ခါး) မျဖစ္သင့္ဟု ဆိုသည္။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)

(တင္းခြန္၊ တံခြန္)
***ဤနီရာတြင္ (တင္းခြန္၊ တံခြန္) ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးသံုးႏိုင္သည္ဟုယူဆရသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ရခိုင္စကားတြင္ (တင္းခြန္) ဟုသံုးေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အပိုေလွာက္ထည့္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ မူရင္း၌မပါ။ (အယ္ဒီတာမွတ္ခ်က္)


ယွဥ္ၿပိဳင္ ( ယွိဥ္ၿပိဳင္ ) မျဖစ္သင့္။
မအ,ေအာင္ ( မအာ့ေအာင္ ) မျဖစ္သင့္။
မိမ ( မမာ့ ) မျဖစ္သင့္။
ဝီးေရ ( ဝီြးေရ ) မျဖစ္သင့္။

၁၃။ ပါဠိကို ပါဠိသေဘာမပ်က္ပါစီႏွင့္။

ပညာ ( ပိုင္ညာ ) မျဖစ္သင့္။
အဓမၼ ( အားဓမ ) မျဖစ္သင့္။

( စိုင္းစား၊ အစိုင္အလာ၊ ယိုင္ေက်း၊ ခ်ဳိင္ေပါင္၊ ႀကိဳးခ်ဳိင္ေရ ) မွာေတာ့ ပါဠိႏွင့္မဆိုင္၍ သံမွန္ျဖစ္ေအာင္ ဤသို႔ပင္ ေျပာင္းရီြးသင့္ပါသည္။

(သႏၲာေမာင္ေမာင္)

ဤစာကို ေအာင္တံခြန္ဝံသရကၡိတ မဂၢဇင္းအတြဲ ( ၁ )၊ အမွတ္ ( ၃ )၊ ၂၀၀၈၊ ဇႏၷဝါရီလထုတ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။ ရခိုင့္စာပီ တိုးတက္ထြန္းကားပါစီ။

4 comments:

  1. လာလည္ခပါယင့္ ဆက္ၿပီးေက ႀကိဳးစားကတ္ပါ။ ရခိုင္စာသစ္ကိုေမွ်ာ္နီပါယင့္။

    ReplyDelete
  2. ရခိုင္ၿပည္ၾကီးအတြက္ အေမွ်ာ္လင့္ဆုံးက ရခိုင္စာပီကို အကြ်န္အေမွ်ာ္လင့္ဆုံး ယင္းေၾကာင့္ မ်ားမ်ားရီးႏိုင္ေၿပာႏိုင္ဖို့ အၿမဲအားပီးနိန္ပါေ၇။

    ReplyDelete
  3. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  4. ကၽႊန္ေတာ္ အစကနိန္ အဆံုုးထိေတာ ့မဖတ္ရပါသိမ္ ့။ ယေကလည္း တစ္ခုုေခၽေလာက္ ေၿပာခၽင္ပါေရ။ အစကနိန္ရီေက စာပိုုဒ္ (၅) ၿပီးေက ဥပမာ ၿပထားစႊာမွာ တစ္ခုုခုု လႊဲနိန္ေရထင္ပါေရ။ တစ္ေခါက္ေခၽေလာက္ ၾကည္ ့ပီးပါ။ ယင္းမွာ ရႊီးထားစႊာက " ငါကား ( ငါဂါး ) မျဖစ္သင့္။
    သူက ( သူဂ ) မျဖစ္သင့္။" ဆိုုစႊာေတာ ့မွန္ဖိုု ့ထင္ပါေရ။ ယေကလည္း
    "သူ႔ကို (သူ႔ကို) မျဖစ္သင့္။" ဆိုုစႊာကိုု ေကာင္းနားမလည္ပါ။ ကၽႊန္ေတာ္ ့အၿမင္မွာ ယင္းစာလံုုး နွစ္ခုုစလံုုးစႊာ တတူပိုုင္ ၿမင္ပါေရ။ ကၽႊန္ေတာ္ ၿမင္စႊာ မွားစႊာလားေတာ ့ မသိပါ။ မဟုုတ္လိုု ့ရွိေက မေတာ္တဆ စာလံုုးေပါင္း မွားစႊာထင္ပါေရ။ တစ္ေခါက္ေခၽ ၿပန္စစ္ၾကည္ ့ပီးပါ။ ေကၽးဇူးတင္ပါေရ။ အမွားကိုု ရွာလိုု ့ဖတ္စႊာေတာ ့မဟုုတ္ပါ။ မေတာ္တဆ လားၿမင္ခီလိုု ့ပါရာ။

    ReplyDelete